Belarri mingots
Belarri mingotsa | ||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
Ordena | Agaricales | |||||||||||||||||||||||||||
Familia | Mycenaceae | |||||||||||||||||||||||||||
Generoa | Panellus | |||||||||||||||||||||||||||
Espeziea | Panellus stipticus P.Karst., 1879 | |||||||||||||||||||||||||||
Basionimoa | Agaricus stipticus | |||||||||||||||||||||||||||
Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
|
Belarri mingotsa (Panellus stipticus) Mycenaceae familiako onddo bat eta Panellus generoan. Familiako beste kide batzuek bezala luminiszenteak dira. Munduko leku askotan bizi da, baina Ipar Amerikan da ohikoagoa, bereziki ekialdean. Odol-lodigarri gisa erabiltzen da.[1]
Jean Bulliard botanikari frantsesak Agaricus stypticus izendatu zuen lehen aldiz espezie hori 1783an.
Oinarri kimikoa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Oro har, luziferasak eragiten du bioluminiszentzia. Luziferina bat (pigmentu bat) oxidatuz argia sortzen duten entzimak dira. Zenbait ikerketak Panellus stipticusen argi-ekoizpenaren oinarri biokimikoa ebaluatu dute, eta ondorioztatu dute ez dagoela luziferasa fungiko espezifikorik. 1988an frogatu zen onddoak seskiterpeno panala zuela, kadinenozko zeto-aldehidozko egitura kimikoa duena. Ondoren, bi aitzindari gehigarri isolatu ziren: PS-A (1-O-dekanoilpanal) eta PS-B (1-O-dodekanoilpanal).
Konposatu horiek amoniako-gatzarekin edo amina primarioekin tratatzen badira burdina (II), hidrogeno peroxidoa eta tentsioaktibo kationiko batekin, argia igortzen da kimioluminiszentzia-erreakzio baten bidez. Horrek adierazten du panala eta haren deribatuak luzifero fungikoak direla, eta kimioluminiszentzia erreakzioa in vivo bioluminiszentziaren kausa dela. Onddoan, badirudi superoxido dismutasa (SOD) entzimaren jarduera-mailak zeregin kritikoa duela argi-igorpenaren kantitatean. SODak erreakzioan behar den superoxidoaren (O2-aren) eragina itzaltzen du, eta, beraz, SODaren jarduera inhibitu egin behar da erreakzioa gerta dadin.
Banaketa eremua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kanada, Alaska, Ameriketako Estatu Batuak, Mexiko, Costa Rica, Jamaika, Kolonbia, Venezuela, Kanariak, Europa, Errusia, Kaukasia, Himalaiako eremua, Turkia, Hego Korea, Japonia, Txina, Vietnam, Papua Ginea Berria, Australia, Zeelanda Berria, Kongoko Errepublika Demokratikoa.[2]
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- ↑ Panellus stipticus: GBIF—the Global Biodiversity Information Facility.
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- 1879. urtean deskribatutako onddoak
- Euskal Herriko onddoak
- Biolumineszentzia
- Onddo ez jangarriak
- Panellus
- Kanadako onddoak
- Alaskako onddoak
- Ameriketako Estatu Batuetako onddoak
- Mexikoko onddoak
- Costa Ricako onddoak
- Jamaikako onddoak
- Kolonbiako onddoak
- Venezuelako onddoak
- Kanarietako onddoak
- Turkiako onddoak
- Europako onddoak
- Errusiako onddoak
- Kaukasoko onddoak
- Himalaiako eremuaren onddoak
- Japoniako onddoak
- Hego Koreako onddoak
- Vietnamgo onddoak
- Txinako onddoak
- Australiako onddoak
- Zeelanda Berriko onddoak
- Papua Ginea Berriko onddoak
- Kongoko Errepublika Demokratikoko onddoak