ZNTKiM Gdańsk 44E
- Uzasadnienie: Modernizacja lokomotywy typu 44E do opisania w haśle o niej.
 EP05-16 | |
| Producent | |
|---|---|
| Lata budowy |
1973–1977 |
| Układ osi |
Bo’Bo’ |
| Wymiary | |
| Masa służbowa |
82,5 tony |
| Długość |
16 140 mm |
| Szerokość |
2950 mm |
| Wysokość |
3987 mm |
| Średnica kół |
1250 mm |
| Napęd | |
| Trakcja |
elektryczna |
| Typ silników |
3AL4846ZT |
| Liczba silników |
4 |
| Napięcie zasilania |
3 kV, prąd stały |
| Parametry eksploatacyjne | |
| Moc ciągła |
2032 kW |
| Moc godzinna |
2344 kW |
| Stosunek przekładni |
77:44 |
| Prędkość konstrukcyjna |
160 km/h |
| Maksymalna prędkość eksploatacyjna |
160 km/h |
| Nacisk osi na szyny |
20,6 T |
| System hamulca |
Oerlikon |
| Parametry użytkowe | |
| Sterowanie wielokrotne |
część serii nie ma sterowania wielokrotnego |
EP05 – seria normalnotorowych pasażerskich lokomotyw elektrycznych przebudowanych na potrzeby Polskich Kolei Państwowych w latach 1973–1977 z lokomotyw serii EU05 w ZNTK Gdańsk. Żargonowo nazywana „Czechem” a w Czechach "Bobina".
Opis
[edytuj | edytuj kod]Rozpoczęte w 1969 badania nad podniesieniem prędkości maksymalnej lokomotyw EU05 ze 125 km/h do 160 km/h poprzez zmianę przełożenia przekładni zakończyły się powodzeniem. Pierwszą tak zmodyfikowaną lokomotywą była EU05-29, która na odcinku Konin – Spławie osiągnęła w czasie prób prędkość 174 km/h. Maksymalną prędkość eksploatacyjną wyznaczono na 160 km/h. Do 1977 przebudowano całą serię dwudziestu siedmiu egzemplarzy, prócz EU05-09, 12 i 19, które uległy wcześniej kasacji po katastrofach, i zmieniono jej oznaczenie na EP05. Dodatkowo zmieniono malowanie na pomarańczowe, podobne do malowania lokomotyw EP08. Na początku lat 80. wprowadzono modyfikacje umożliwiające prowadzenie pociągów ekspresowych na CMK – część pojazdów przystosowano do wielokrotnego sterowania, ale okazało się ono bardzo awaryjne. Wprowadzono sprzęgi powietrzne do obsługi urządzeń pneumatycznych w pociągu (samoczynne zamykanie drzwi).
Eksploatacja
[edytuj | edytuj kod]Lokomotywy EP05 zostały przydzielone do lokomotywowni Warszawa Olszynka Grochowska, gdzie stacjonowały do końca swojej służby. Początkowo nie było możliwości ich eksploatacji z prędkością maksymalną, gdyż brakowało przystosowanych szlaków – jedynie prędkość maksymalna linii poznańskiej wynosiła 140 km/h. Dopiero w połowie lat 80. przeniesiono ruch pasażerski na CMK, gdzie była dopuszczalna prędkość maksymalna do 160 km/h.
25 czerwca 1976 lokomotywa EP05-22 podczas prowadzenia pociągu Opolanin została zatrzymana przez protestujących na linii kolejowej nr 1 w Ursusie podczas czerwcowych strajków związanych z podwyżką cen po ogłoszeniu przez rząd Piotra Jaroszewicza. Po kilku godzinach postoju elektrowóz odczepiono i zepchnięto na odcinek, z którego zdemontowano wcześniej szyny[1]. W czasie eksploatacji egzemplarze o numerach 10, 11, 13, 14 i 28 uległy wypadkom i zostały skreślone ze stanu PKP. Wprowadzenie lokomotyw serii EP09 przesądziło o wycofaniu serii, jednak opóźnienia w dostawach oraz niedobór lokomotyw dużych prędkości spowodowały, że lokomotywy EP05 do 2008 kursowały w ruchu planowym. Z powodu awaryjności lokomotyw EP09, często jechały po dwie z Warszawy po pociąg stojący przy peronie w Krakowie. Jako ostatni w eksploatacji pozostawał do 2008 roku elektrowóz EP05-23, pomalowany w nowe czerwono-kremowe barwy PKP Cargo, odstawiony następnie do rezerwy (przejechał on do tego czasu prawie 6,8 miliona km)[2]. Wraki lokomotyw EP05-01 i 18 od 2000 stały obok lokomotywowni Warszawa Olszynka Grochowska, zaś na początku stycznia 2008 EP05-16 została wycofana z eksploatacji przez uszkodzenie jednego z silników trakcyjnych i nieopłacalność naprawy, po czym oczekiwała decyzji o swoim dalszym losie na terenie lokomotywowni Warszawa Odolany[3][4]. Pod koniec sierpnia 2015 zezłomowano lokomotywę EP05-01[5].
Eksponaty
[edytuj | edytuj kod]EP05-23 w 2017 roku przeszedł naprawę w zakładach PKP Intercity Remtrack i wrócił do eksploatacji jako czynny zabytek[6]. W 2003 lokomotywie EP05-22 przywrócono oryginalne malowanie i oznaczenie EU05-22 oraz ustawiono jako pomnik przy ZT Kraków[3][4]. Po 16 latach lokomotywa została przekazana przez PKP Cargo Klubowi Sympatyków Kolei we Wrocławiu po czym została przetransportowana z Krakowa do Wrocławia gdzie przeszła renowację odzyskując ponownie oznaczenie EP05-22 i pomarańczowe malowanie z czasów eksploatacji[7]
Malowania
[edytuj | edytuj kod]
Lokomotywy typu 44E o prędkości maksymalnej 125 km/h były oznaczone EU05 i malowane na zielono-seledynowo jak inne lokomotywy elektryczne i spalinowe PKP. Po przebudowie zwiększającej prędkość wprowadzono malowanie pomarańczowe z czerwoną ostoją. Pomarańczowy ten miał wiele odcieni w zależności od egzemplarza: od jasnego prawie żółtego po prawie czerwony.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Klub Sympatyków Kolei z Wrocławia odnawia EP05-22 ze wsparciem IPN - Rynek Kolejowy [online], rynek-kolejowy.pl [dostęp 2024-04-26].
- ↑ J. Chiżyński, 50 lat EP05-23, „Świat Kolei” nr 6/2011, s. 4–5.
- ↑ a b S. Dębski. Warszawskie EP05 i EP08. „Świat Kolei”. 4/2009, s. 4. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.
- ↑ a b Pięćdziesięciolatka EP05-23. [dostęp 2011-12-30].
- ↑ S. Dębski. Smutny koniec lokomotywy EP05-01…. „Świat Kolei”. 12/2015, s. 5. Emi-Press. ISSN 1231-1804. (pol.).
- ↑ Najstarsza lokomotywa PKP Intercity obchodzi dzisiaj swoje 60 "urodziny" - Portal Kolejowy NaKolei.pl [online], nakolei.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).
- ↑ Pierwszy etap renowacji zewnętrznej EP05-22 - świadka czerwca 1976 roku w Ursusie zakończony. - Kurier Kolejowy [online], pl/aktualnosci/38508/pierwszy-etap-renowacji-zewnetrznej-ep05-22---swiadka-czerwca-1976-roku-w-ursusie-zakonczony.html [dostęp 2024-04-26].