MBxc1 41-43

MBxc1 41–43

MBxc1-41 "Ryjek"
Kraj produkcji	Polska
Producent	Lilpop, Rau i Loewenstein Warszawa[1][2]
Lata budowy	1934[2]
Układ osi	(A1')(2')[1]
Wymiary
Masa służbowa	10 t[1]
Długość	13460 mm[1]
Średnica kół	600 mm[1]
Napęd
Liczba silników	2x45 KM[1]
Parametry eksploatacyjne
Rodzaj przekładni	mechaniczna
Prędkość konstrukcyjna	35 km/h[1]
Parametry użytkowe
Liczba miejsc siedzących	27[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

MBxc1 41–43 (pot. Ryjek dla MBxc1-41) – typ polskich wąskotorowych wagonów spalinowych na tor o rozstawie 600 mm, zaliczonych na PKP do serii MBxc1. Nazwa „Ryjek” pochodzi od kształtu przodu wagonu MBxc1-41.

Wagon powstał w 1934 na zamówienie Bydgoskiej Kolei Powiatowej w warszawskich zakładach Lilpop, Rau i Loewenstein. Nosił wtedy nazwę Wóz motorowy nr 1. W 1945 został (wraz z infrastrukturą) znacjonalizowany i jeździł na trasie Bydgoszcz Wąsk. – Koronowo Wąsk^[3].

W 1953 roku trafił do Witaszyc razem z pozostałą serią, gdzie kursował do 1991^[1][2]. W 1994 przeszedł remont w ZNTK Poznań^[4] i od tego samego roku (od 10 listopada^[3]) do 2002 służył na poznańskiej Maltance. Odbywał kursy przez cały rok, aż do momentu kiedy Maltanka stała się kolejką działającą w sezonie letnim. W 2004^[4] roku został odstawiony na teren zajezdni przy ulicy Fortecznej, gdzie czekał na dalsze decyzje w swojej sprawie. Głównym powodem wycofania ze służby był brak miejsca w lokomotywowni Maltanki. Wagon w styczniu 2021 został przekazany z Poznańskiego Klubu Modelarzy Kolejowych do MPK Poznań. Zdecydowano wówczas o jego remoncie^[5], który został zakończony w lipcu 2021 roku^[6]. Podczas remontu został przywrócony schemat malowania z ostatniego okresu eksploatacji na kolejach dojazdowych PKP^[6] Górna część jest jasnozielona, zaś środkowa i dolna ciemniejsza^[6].

Podobnie jak z MBxc1-41 w 1934 roku Zarząd Bydgoskich Kolei Powiatowych zakupił w warszawskiej fabryce Lilpop Rau i Loewenstein kolejne dwa wagony silnikowe jednokierunkowe. O ich zakupie zadecydowały pozytywne wyniki eksploatacji wagonu silnikowego innej konstrukcji zakupionego w tejże fabryce w 1932 roku. Wagony te oznaczono numerami 02 i 03. Do 1939 roku pojazdy obsługiwały pociągi na połączeniach Bydgoszcz – Smukała – Koronowo, a po wejściu kolejki w zarząd niemiecki otrzymały oznaczenia T2 i T3 oraz przemalowano je. W 1953 roku oba pojazdy razem z 41-ką przeniesiono na Jarocińską Kolej Dojazdową, gdzie obsługiwały połączenie Witaszyce – Zagórów. W latach 50. oba pojazdy otrzymały oznaczenia Mzx 042 i Mzx 043, a następnie w 1961 roku zmieniono je na MBxc1-42 i MBxc1-43. W 1955 roku w wagonie Mzx 042 wymienione zostały silniki Forda na S-42, które wówczas stosowano w ciężarówkach Star. Naprawy główne obu pojazdów przeprowadzone były w ZNTK Opole. W 1975 roku wagon MBxc1-43 brał w zderzeniu z ciężarówką na przejeździe kolejowo-drogowym, wskutek czego doszło do pęknięcia ramy pojazdu, co spowodowało, że wagon motorowy został skreślony ze stanu i skasowany. Drugi pojazd był natomiast eksploatowany na torach Jarocińskiej Kolei Dojazdowej do czasu zakończenia ruchu pasażerskiego 30 czerwca 1991 roku.

Po zakończeniu eksploatacji pojazd został przekazany Muzeum Kolejnictwa w Warszawie (w dniu 4 maja 1992 wpisany na stan tego muzeum pod numerem MUZ II/203). W 2013 roku Muzeum Kolejnictwa w Warszawie za zgodą Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego przekazało wagon do zbiorów Muzeum Parowozownia Jarocin. Dnia 8 sierpnia tego samego roku przetransportowano go do jarocińskiej parowozowni, gdzie po odbudowie w przyszłości wejdzie w skład ekspozycji prezentującej tabor wąskotorowy^[7][8].

• Zdjęcie wagonu w okresie międzywojennym