MBxd2

MBxd2

MBxd2-212+Bxhpi w Jantarze
Kraj produkcji	Rumunia
Producent	FAUR
Lata budowy	1984-1986
Układ osi	B'2'
Wymiary
Masa służbowa	24,4 t
Długość	15 920 mm
Szerokość	2400 mm
Wysokość	3300 mm
Średnica kół	750 mm
Napęd
Typ silników	D2156HMU
Liczba silników	141 kW
Parametry eksploatacyjne
Rodzaj przekładni	hydrauliczna 16HRS 5302-704
Prędkość konstrukcyjna	1000 mm: 60 km/h 750 mm: 40 km/h
Parametry użytkowe
Liczba miejsc siedzących	39
Liczba miejsc ogółem	60
Multimedia w Wikimedia Commons

MBxd2 (typ A20D-P) – wąskotorowy wagon spalinowy produkowany w latach 1984–86 przez zakłady FAUR w Bukareszcie. Powstały 32 egzemplarze tego pojazdu. Kupno i eksploatacja wagonów MBxd2 uratowały przed likwidacją wiele sieci kolei wąskotorowej w Polsce. Wagony serii MBxd2 (jak również ich wagony doczepne – seria Bxhpi) ze względu na kraj pochodzenia często nazywane są „rumunami”.

Koleje wąskotorowe w Polsce już od lat 50. były stopniowo likwidowane. Do tego procesu przyczyniło się wiele różnych czynników, takich jak np. rozwój motoryzacji^[1]. Dodatkowym czynnikiem powodującym likwidacje i ograniczenia w ruchu kolei wąskotorowych był fatalny stan infrastruktury i taboru, w dużej mierze mocno przestarzałego, pochodzącego nawet sprzed II wojny światowej. W celu zapobiegnięcia likwidacji wszystkich kolei wąskotorowych, w 1983 roku Ministerstwo Komunikacji zakupiło w Rumunii w Zakładach Metalowych „23 August” w Bukareszcie 32 sztuki wagonów motorowych oznaczonych później serią MBxd2 oraz 100 wagonów doczepnych oznaczonych serią Bxhpi. Wagony doczepne przeznaczone były specjalnie do wagonów motorowych i tworzyły z nimi spalinowy zespół trakcyjny A20D-P. Transakcję poprzedziło dostarczenie dwóch pojazdów testowych^[2].

W 1984 roku rumuńskie zakłady zbudowały dwa testowe wagony, które zostały skierowane do Gryfic i Piaseczna. Egzemplarze testowe różniły się nieco wyglądem od późniejszych egzemplarzy (m.in. brakiem ryfli – przetłoczeń usztywniających – na ścianach bocznych). Podczas testów wykryto wiele usterek, które zostały usunięte przy budowie kolejnych wagonów. W sumie powstało 12 wagonów motorowych o metrowym rozstawie szyn oraz 20 pojazdów o rozstawie szyn 750 mm, które dostarczono w latach 1984–1987. Wagony przeznaczone na różne szerokości toru różniły się od siebie nie tylko szerokością wózków, ale też zastosowaniem odmiennego przełożenia w przekładni redukcyjnej^[2].

Na podstawie^[3] i^[2]

Na podstawie^[3] i^[2]

Pudło samonośne, wykonane ze stali. W konstrukcji użyto profili giętych na zimno, a następnie pokrytych blachą. Na obu końcach znajdowała się kabina sterownicza. Po obu bokach były po dwie pary drzwi, jedne do kabiny sterowniczej i drugie wejściowe dla pasażerów. Na każdej ścianie bocznej znajdowało się 7 okien mających 1170 mm szerokości; górna część okna była uchylna, podobnie, jak na dolnym pokładzie wagonów normalnotorowych typu Bhp^[2].

Wnętrze składało się z jednego przedsionka oraz dwóch przedziałów: mniejszego 15-miejscowego i większego 24-miejscowego. W większym przedziale znajdowała się ubikacja oraz piec. Siedzenia były w układzie 2+1, czyli układzie typowym dla wagonów osobowych kolei wąskotorowych. Miejsca do siedzenia były wykonane z drewnianych listewek. Dodatkowo wnętrze było wyposażone w półki na bagaż, śmietniki oraz uchwyty dla stojących pasażerów^[2].

Wagon został oparty na dwóch dwuosiowych wózkach podwójnie usprężynowanych. Usprężynowanie to miało jednak wielką wadę – powodowało nadmierne bujanie się pojazdu na nierównościach toru. W pojeździe zastosowano hamulec systemu Knorra, hamujący wszystkie osie wagonu oraz piasecznice na wózku napędnym, sypiące piasek zgodnie z kierunkiem jazdy pod koła pierwszej osi wózka. Pod podwoziem zamontowano akumulatory typu 12ES180 o pojemności 180 Ah i napięciu 24 V, zbiorniki paliwa i powietrza do sprężarek oraz chłodnice^[2].

Jednostkę napędzał silnik Diesla D2156HMU produkcji węgierskiej firmy RABA (produkującej silniki między innymi do autobusów marki Ikarus). Silnik posiadał moc 192 KM przy 2100 obrotach na minutę, co teoretycznie pozwalało pojazdowi na ciągnięcie do dwóch wagonów doczepnych, jednakże ze względu na słabe chłodzenie jednostki napędowej do wagonu motorowego dołączano maksymalnie 1 wagon doczepny. Napęd był przenoszony przez przekładnię hydrauliczną typu 16HRS, opracowaną pierwotnie dla maszyn budowlanych^[2].

Nastawnik posiadał 8 pozycji jazdy oraz pozycję zerową; oprócz tego na pulpicie sterowniczym znajdował się nawrotnik pozwalający na zmianę kierunku jazdy oraz dźwignia zmiany biegów. Oprócz urządzeń sterujących na pulpicie znajdowały się również wskaźniki kontrolno-pomiarowe^[2].

Najbardziej charakterystycznym malowaniem wagonów MBxd2 (jak również i doczepnych Bxhpi) było malowanie fabryczne w czerwone i kremowe pasy wraz z czerwonymi drzwiami. Na czołach wagonu pas środkowy posiadał V-kształtne załamanie pod kątem 45° w dół. W ciągu eksploatacji w WMD Śmigiel zastosowano uproszczony układ malowania – bez załamania czerwonego pasa na czole, w pojeździe MBxd2-222 zaś – zamiast koloru czerwonego zastosowano kolor zielony. Od 2002 roku na Ełckiej Kolei Wąskotorowej zamiast odcienia szarego / kości słoniowej zastosowano kolor żółty^[2].

Wagon nosi oznaczenie typu A20D-P, które zostało nadane przez producenta ze względu na zasadnicze cechy projektu:

• A – Automotoare – z języka rumuńskiego: Wagon motorowy lub spalinowy zespół trakcyjny);
• 20 – liczba dziesiątek w wartości mocy silnika; tu w przybliżeniu 200 KM;
• D – napędzany silnikiem o zapłonie samoczynnym;
• -P – konstrukcja opracowana specjalnie na rynek polski.

Na PKP wagon zyskał oznaczenia literowo-cyfrowe serii MBxd2, oznaczające^[9]:

• M – wagon silnikowy (motorowy);
• B – 2. klasy;
• x – czteroosiowy;
• d – napędzany silnikiem o zapłonie samoczynnym;
• 2 – wyposażony w przekładnię hydromechaniczną.

• Lista spalinowych zespołów trakcyjnych i wagonów eksploatowanych w Polsce
• A20D-P
• Stała Wystawa Pomorskich Kolei Wąskotorowych w Gryficach