Appendix:Tungusic Swadesh lists
Jump to navigation
Jump to search
This is a Swadesh list of Tungusic languages, specifically Oroqen, Manchu, Evenki, Even, Negidal, Oroch, Udihe, Orok, Ulch, Nanai and Jurchen, compared with that of English.
No | English | Oroqen (IPA) |
Manchu (MT) |
Manchu (Manc) |
Evenki (Cyrl) |
Even (Cyrl) |
Negidal (Cyrl) |
Oroch (Cyrl) |
Udege (Cyrl) |
Orok (Cyrl) |
Ulch (Cyrl) |
Nanai (Cyrl) |
Jurchen (Jin) |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | I | bi: | bi | ᠪᡳ (bi) | би (bi) | би (ʙi) | би (bi) | би (bi) | би (bi) | бӣ (bī) | би (bi) | ми (mi) | |
2 | you (sing.) | ʃi: | si | ᠰᡳ (si) | си (si) | си | сӣ (sī) | си (si) | си (si) | сӣ (sī) | си (si) | си (si) | |
3 | he | tarɪ, nɔ:nin | i, tere | ᡳ (i); ᡨᡝᡵᡝ (tere) | нуӈан (nuŋan) | ноӈан (noŋan) | ноӈан (noŋan) | нуӈани (nuŋani) | нуани (nuani) | но̄ни (nōni) | нан (nan) | нёани (nyoani) | |
4 | we | bu:, mir | be, muse | ᠪᡝ (be)(exclusive); ᠮᡠᠰᡝ (muse)(inclusive) | бу (bu) (exclusive); мит (mit) (inclusive) | бу (ʙu) | бу (bu) | бу (bu) | бу (bu) | бӯ (bū) | бӯ (bū) | буэ (buə) | |
5 | you (plural) | ʃu | suwe | ᠰᡠᠸᡝ (suwe) | су (su) | су | сӯ (sū) | су (su) | су (su) | сӯ (sū) | сӯ (sū) | суэ (suə) | *ʃu |
6 | they | nɔ:tɪn | ce, tese | ᠴᡝ (ce); ᡨᡝᠰᡝ (tese) | нуӈартын (nuŋartin) | ноӈартан (noŋartan) | ноӈатил (noŋatil), ноӈалтин (noŋaltin) | нуӈанти (nuŋanti) | нуати (nuati) | но̄чи (nōči) | на̄ти (nāti) | нёанчи (njoanči) | |
7 | this | əri | ere | ᡝᡵᡝ (ere) | эр (ər) | тар, эр | эй (əj) | утава (utawa) | эри (èri), ану (anu) | эй (ei) | эй (ei) | *ərə | |
8 | that | tarɪ | tere | ᡨᡝᡵᡝ (tere) | тар (tar) | тар | оло (olo) | тари (tari) | тэй (tei), ча (ča) | *ta | |||
9 | here | ədu | uba | ᡠᠪᠠ (uba) | эдӯ (ədū) | э̄дӯ | *ou-(g)uru | ||||||
10 | there | tadu | tuba | ᡨᡠᠪᠠ (tuba) | таду (tadu) | та̄ла̄, тадӯ | та̄дӯ (tādū) | тала (tala), утаду (utadu), утала (utala) | чаду (čadu) | ||||
11 | who | ni: | we | ᠸᡝ (we) | ӈи (ŋi) | ни (ni) | ӈуи (ŋui) | ӈуй (ŋui) | уй (ui) | *wə-ə | |||
12 | what | ikun | ai | ᠠᡳ (ai) | экун (əkun) | кун; е̄, аӈӣ | ява (yawa) | йэвэ (jəwə), йэу (iəu) | хаи (hai) | ҳай (hai) | хай (hai) | *ai | |
13 | where | ilə, idu | yaba, aibide, aba | ᠶᠠᠪᠠ (yaba); ᠠᡳᠪᡳᡩᡝ (aibide); ᠠᠪᠠ (aba) | иду (idu) | ӣдӯ, ӣлэ̄ | йэлэ (jələ) | ҳаҋду (haidu) | хаҋду (haidu) | ||||
14 | when | alɪ | atanggi | ᠠᡨᠠᠩᡤᡳ (atanggi) | окин (okin) | о̄кин, э̄мӣ-да̄ | али (ali) | ҳа̄ли (hāli) | |||||
15 | how | ɔ:n | absi, adarame | ᠠᠪᠰᡳ (absi); ᠠᡩᠠᡵᠠᠮᡝ (adarame) | он (on) | о̄н, о̄ни | о̄н (ōn), о̄ни (ōni), о̄нигда | оно (ono), бэдэ (bədə) | хо̄ни (hōni) | ӽо̄ни (ḩōni) | |||
16 | not | ə- | waka (not), akū (no) | ᠸᠠᡴᠠ (waka); ᠠᡴᡡ (akū) | эи (əi), эини (əini), эити (əiti), эсини (əsini), эӡэӈэ (əʒəŋə) (negative verb forms), эӡи (əʒi) (prohibition) | *guai-y, *ei-wə (not), ai-ku, *a sui, əʃï-in (no) | |||||||
17 | all | banbʊr ɔ:rin |
eiten gemu gubci |
ᡝᡳᡨᡝᠨ (eiten); ᡤᡝᠮᡠ (gemu); ᡤᡠᠪᠴᡳ (gubci) | куктэ (kuktə), олус (olus) | тэу (təu) | *ei-ten, *gəmu, *gəmu-r | ||||||
18 | many | bara:n | labdu geren |
ᠯᠠᠪᡩᡠ (labdu); ᡤᡝᡵᡝᠨ (geren) | кэтэ (kətə) | кэтэ | гэрэн (gərən) (<Ulch.) | эгди (əgdi) | бара (bara) | *gə-ən | |||
19 | some | adɪ: | ememu ududu |
ᡝᠮᡝᠮᡠ (ememu); ᡠᡩᡠᡩᡠ (ududu) | ады̄ка̄н (adīkān) ~ ады̄кӯн (adīkūn) | адыкан | |||||||
20 | few | atʃʊkʊn | komso | ᡴᠣᠮᠰᠣ (komso) | ои (oi) | ||||||||
21 | other | oŋtu | encu, gūwa | ᡝᠨᠴᡠ (encu); ᡤᡡᠸᠠ (gūwa) | хуӈту (huŋtu) | хуҥту | гагда (gagda), хоӈто (xoŋto) | ||||||
22 | one | umun | emu | ᡝᠮᡠ (emu) | умун (umun) | өмэн (ömən) | омо (omo) | ге̄да (gēda) | эмун (əmun) | *əmu | |||
23 | two | dʒu:r | juwe | ᠵᡠᠸᡝ (juwe) | дюр (ʒur) | дӫр (ʒör) | ӡӯ (zū) | дө̄ (dȫ), дӯ (dū) | дюэр (djuər) | *dʒo | |||
24 | three | ɪlan | ilan | ᡳᠯᠠᠨ (ilan) | илан (ilan) | илан (ilan) | елан (elan) ~ илан (ilan) | ила (ila) | ила (ila) | ила̄ (ilā) | илан (ilan) | *ilan | |
25 | four | diyin | duin | ᡩᡠᡳᠨ (duin) | дыгин (digin) | дыгэн (digən) | дийин (diiin) | дӣ (dī) | ӡин (ʒin) | дуин (duin) | *duin | ||
26 | five | tʊŋŋa | sunja | ᠰᡠᠨᠵᠠ (sunja) | тунӈа (tunŋa) | тунӈан (tunŋan) | тонˈӈа (ton'ŋa) ~ туӈнˈа (tuŋn'a) | туӈа (tuŋa) | туӈа (tuŋa) | тунда (tunda) | тойнга (toinga) | *ʃundʒa | |
27 | big | əgdiŋə | amba | ᠠᠮᠪᠠ (amba) | хэгды (həgdi) | хэгдыӈэ | да̄ји (dāji) | да̄й (dāi) | да̄и (dāi) | *amba-an, *amba | |||
28 | long | ŋʊnʊm | golmin | ᡤᠣᠯᠮᡳᠨ (golmin) | ӈо̄ним (ŋōņim) | ӈо̄ним | ӈоними (ŋonimi) | ӈоними (ŋonimi) | нгоними (ngonimi) | *golmi-gi? | |||
29 | wide | əŋŋəl, aɣum, awam | onco, letehun, leli | ᠣᠨᠴᠣ (onco); ᠯᡝᡨᡝᡥᡠᠨ (letehun); ᠯᡝᠯᡳ (leli) | ды̄вэ̄н (dīwə̄n), албин дэлэй (albin dələj), нэптэрин (nəptərin), вардама (wardama) | агби (agbi),ваними (vanimi) | дарами (darami) | дарами (darami) | |||||
30 | thick | dɪram | jiramin | ᠵᡳᡵᠠᠮᡳᠨ (jiramin) | дырам (diram) | боу (bou) (about the tree) | ӡирами (ʒirami) | дирами (dirami) | *dira? | ||||
31 | heavy | urgə | ujen | ᡠᠵᡝᠨ (ujen) | ургэ (urgə) | *udʒə-ə | |||||||
32 | small | nitʃukun | ajige | ᠠᠵᡳᡤᡝ (ajige) | уһакан, хулукӯн (hulukūn) | хулукӯн, никӯн | ӈича (ŋiča) | нӯчи (nūči), нучӣкэ (nučīkè) | нючи (njuči) | нӯчи (nūči) | *oso-on, *oso | ||
33 | short | nəktəkun, wurumkun | foholon (of length) fangkala (of height) |
ᡶᠣᡥᠣᠯᠣᠨ (foholon); ᡶᠠᠩᡴᠠᠯᠠ (fangkala) | урумкӯн (urumkūn) | урумкун | хуруми (hurumi)? | ||||||
34 | narrow | ʃiləmkun | hafirahūn, isheliyen | ᡥᠠᡶᡳᡵᠠᡥᡡᠨ (hafirahūn); ᡳᠰᡥᡝᠯᡳᠶᡝᠨ (isheliyen) | силимкӯн (silimkūn) | силимкун | *fo-xo-lo? | ||||||
35 | thin | nəmkun | nekeliyen | ᠨᡝᡴᡝᠯᡳᠶᡝᠨ (nekeliyen) | нэмкӯн (nəmkūn) | нэмкун | нэмнэчэ (nəmnəčə) | *nən-xkə̯-xuŋ? | |||||
36 | woman | aʃɪ | hehe | ᡥᡝᡥᡝ (hehe) | асӣ (asī) | асӣ | а̄нта (ānta) | э̄ктэннэ̄ (è̄ktènnè̄) | аси най (asi nai) | *xəxə | |||
37 | man (male) | ɲɪray | haha | ᡥᠠᡥᠠ (haha) | бэе (bəje) | бэе | нӣнта (nīnta) | нари (nari) нарисал (narisal)(pl.) | *xaxa | ||||
38 | man (human being) | bəyə | niyalma | ᠨᡳᠶᠠᠯᠮᠠ (niyalma) | илэ (ilə), бэе (bəje) | бэе, илэ | нӣ (nī) | нари (nari) | най (nai) | *nialma | |||
39 | child | kɔ:kan | jui | ᠵᡠᡳ (jui) | куӈака̄н (kuŋakān) | куӈака̄н | |||||||
40 | wife | atɪrkan | sargan | ᠰᠠᡵᡤᠠᠨ (sargan) | асӣ (asī), атырка̄н (atirkān) | асӣ, атырка̄н | аси (asi) | *saran | |||||
41 | husband | ətirkən | eigen | ᡝᡳᡤᡝᠨ (eigen) | этыркэн (ətirkən) | этыркэн | *ei-ə? | ||||||
42 | mother | ənin | eme, eniye | ᡝᠮᡝ (eme); ᡝᠨᡳᠶᡝ (eniye) | эне (əņe), энӣн (əņīn) | энӣн | эне (əne) | эниӈэ (əniŋə) | эннэ (ènnè), энэкэ (ènèkè) | эне (ənè) | эннэ (ənnə) | ||
43 | father | amɪn | ama | ᠠᠮᠠ (ama) | ама (ama), амӣн (amīn) | амӣн | ама (ama) | абуға, ами (ami-) | амма (amma), амака (amaka) | ама (ama) | ама (ama) | *amin | |
44 | animal | bəyiŋə | aššara jaka, ergengge (living things), gurgu (beast) | ᡤᡠᡵᡤᡠ (gurgu) | бэйӈэ̄ (bəjŋə̄), чивка̄н (çiwkān) | бэйҥэ | буи (bui) | ||||||
45 | fish | ɔlɔ | nimaha | ᠨᡳᠮᠠᡥᠠ (nimaha) | олло (ollo) | олло | оло (olo) | ӡауӈа (ʒauŋa) | ө̄рө (ȫrö) | ||||
46 | bird | tʃinəkə | gasha ('large bird, fowl') cecike ('small bird, songbird') |
ᡤᠠᠰᡥᠠ (gasha); ᠴᡝᠴᡳᡴᡝ (cecike) | дэги (dəgi) | дэг, дэги | гайа (gaia), чинда (činda) | гаса (gasa) | гаса (gasa) | ||||
47 | dog | ŋanakin | indahūn | ᡳᠨᡩᠠᡥᡡᠨ (indahūn) | ӈинакин (ŋinakin) | ӈин (ŋin) | инаки (inaki) | инаи (inai) | ӈинда (ŋinda) | инда (inda) | *indaxoŋ | ||
48 | louse | kuŋkə: | cihe | ᠴᡳᡥᡝ (cihe) | кумкэ (kumkə); нэйкэ (nəjkə) (маленькая) | кумкэ | |||||||
49 | snake | kʊlɪn | meihe | ᠮᡝᡳᡥᡝ (meihe) | кулин (kulin), сулама (sulama) | кулин | кулиға | *mei-xə | |||||
50 | worm | kʊlikan | umiyaha | ᡠᠮᡳᠶᠠᡥᠠ (umiyaha) | икирӣ (ikirī) | икири | *u-mia-xa? | ||||||
51 | tree | mɔ: | moo, hailan | ᠮᠣᠣ (moo); ᡥᠠᡳᠯᠠᠨ (hailan) | мо̄ (mō), ирэ̄ктэ (irə̄ktə) | мо̄ | мо̄ (mō) | мо̄ (mō) | мо̄ (mō) | *mo? | |||
52 | forest | mɔ:ʃa | bujan, weji | ᠪᡠᠵᠠᠨ (bujan); ᠸᡝᠵᡳ (weji) | мо̄са (mōsa), хӯра (hūra), харги (hargi) | мо̄са | |||||||
53 | stick | lata | mukšan | ᠮᡠᡴᡧᠠᠨ (mukšan) | мо̄ка̄н (mōkān), голоко̄ча̄н (golokōçān) | мокан, голокочан | |||||||
54 | fruit | tubiɣə | tubihe | ᡨᡠᠪᡳᡥᡝ (tubihe) | плод (plod) (растений), о̄на (ōna) (результат) | tuwɔ-xɔ? | |||||||
55 | seed | urə | use | ᡠᠰᡝ (use) | чэ̄мэ (çə̄mə), чӣмэ (çīmə) | чэмэ, чимэ | нуми (numi) | ||||||
56 | leaf | abdana | abdaha | ᠠᠪᡩᠠᡥᠠ (abdaha) | авданна (awdanna), абдон (abdon), абданна (abdanna) | авданна, абдон | абдиа (abdia) | *abuxa | |||||
57 | root | təkən | fulehe, da | ᡶᡠᠯᡝᡥᡝ (fulehe); ᡩᠠ (da) | ӈиӈтэ (ŋiŋtə), нэлгэ (nəlgə) | ҥиҥтэ, нэлгэ | *da | ||||||
58 | bark | kə:rə, talu | notho | ᠨᠣᡨᡥᠣ (notho) | улдакса (uldaksa), эрэктэ (ərəktə), дэллэ (dəllə), угдаха (ugdaha) | талу, улдакса, эрэктэ | вакта (wakta) | ||||||
59 | flower | ɪlga, ɲandʒa | ilha | ᡳᠯᡥᠠ (ilha) | ӈо̄ды (ŋōdi), аргава̄ктэ (argawāktə), чэӈэктэ (çəŋəktə), чурика̄ (çurikā) | ӈо̄ды, аргава̄ктэ, нөчэ | ила (ila) | силла̄ (sillā) | *i-lxa | ||||
60 | grass | ɔrɔktɔ | orho | ᠣᡵᡥᠣ (orho) | чӯка (çūka), орокто (orokto), арна (arna) | чӯка, орокто | вокто (wokto), окто (okto) | орокто (orokto), паикта (paikta) | *or-xo | ||||
61 | rope | uʃikən, ʊrkʊn | futa | ᡶᡠᡨᠠ (futa) | харкэвӯн (harkəwūn), уюр (ujur), унявун (uņawun), уту (utu), боголи (bogoli) | харкэвун, уюр, унявун, уту, боголи | |||||||
62 | skin | nana, ilə | sukū | ᠰᡠᡴᡡ (sukū) | кикикта (kikikta), иллэ (illə), илдэ (ildə), сэвгу (səwgu) (рыбья)[1] | иллэ, кикикта, сэвгу (fish) | њиа, эиктэ (əiktə) | натта (natta), натта̄ (nattā) | *su-gu | ||||
63 | meat | ulə | yali | ᠶᠠᠯᡳ (yali) | уллэ (ullə) | уллэ, иллэ | улисэ (ulisè), улиссэ (ulissè) | ||||||
64 | blood | ʃə:kʃə | senggi | ᠰᡝᠩᡤᡳ (senggi) | сэ̄ксэ̄ (sə̄ksə̄) | хуӈэл (huŋəl) | сэ̄ксэ (sè̄ksè) | сэ̄ксэ (səksə) | *səgi | ||||
65 | bone | gɪramna | giranggi | ᡤᡳᡵᠠᠩᡤᡳ (giranggi) | анат (anat), гирамна (giramna), икэри (ikəri) | икири (ikiri) | гирапса (girapsa) | гирмакса (girmaksa) | *gilangi | ||||
66 | fat (noun) | imukʃə | imenggi | ᡳᠮᡝᠩᡤᡳ (imenggi) | имӯксэ (imūksə), имурэ̄ (imurə̄) | имуксэ | *i-mən-ŋgi | ||||||
67 | egg | ʊmʊkta | umhan | ᡠᠮᡥᠠᠨ (umhan) | умукта (umukta) | умукта | |||||||
68 | horn | i:gə | uihe | ᡠᡳᡥᡝ (uihe) | ие (ije) | ие | |||||||
69 | tail | irgi | uncehen | ᡠᠨᠴᡝᡥᡝᠨ (uncehen) | ирги (irgi), иргинды (irgindi), кутурук (kuturuk), лупча (lupça), лапча (lapça) (рыбий) [2] | ирги | |||||||
70 | feather | ʃuptʃu | dethe, funggala | ᡩᡝᡨᡥᡝ (dethe); ᡶᡠᠩᡤᠠᠯᠠ (funggala) | лэпурэ̄ (ləpurə̄), бӯк (būk) | лэпурэ, бук | |||||||
71 | hair | ɲuriktə | funiyehe | ᡶᡠᠨᡳᠶᡝᡥᡝ (funiyehe) | нюриктэл (ņuriktəl) | нюриктэ | *fun-il-xei? | ||||||
72 | head | dɪl | uju | ᡠᠵᡠ (uju) | дыл (dil) | дыл (dil) | дили (dili) | ӡили (ʒili) | дили (dili) | дили (dili) | *udʒu | ||
73 | ear | ʃɛ:n | šan | ᡧᠠᠨ (šan) | сен (sen) | се̄н | се̄н (sēn), се̄ (sē) | ||||||
74 | eye | yɛ:ʃa | yasa | ᠶᠠᠰᠠ (yasa) | эса (əsa) | ясал (jasal)? | йа (ia) | исал (isal) | |||||
75 | nose | ɔŋɔktɔ | oforo | ᠣᡶᠣᡵᠣ (oforo) | онокто (onokto) | оӈокто | ӈио (ŋio) | хуре̄ (hurē), хурига (huriga), хура̄ (hurā), хурја̄ (hurjā) | опоро (oporo) | ||||
76 | mouth | amŋa | angga | ᠠᠩᡤᠠ (angga) | амӈа (amŋa) | амӈа (amŋa) | амӈа (amŋa), аӈма (aŋma) | ангма (angma) | *am-ŋa | ||||
77 | tooth | iktə | weihe | ᠸᡝᡳᡥᡝ (weihe) | иктэ (iktə) | иктэ | иктэ (iktə) | иктэ (iktè), көрөктө (köröktö) | *wei-xə | ||||
78 | tongue | iŋi | ilenggu | ᡳᠯᡝᠩᡤᡠ (ilenggu) | инни (inņi) | инни | иӈи (iŋi) | сину (sinu) | *iləŋ-ŋgu | ||||
79 | fingernail | ʊʃɪkta | hitahūn | ᡥᡳᡨᠠᡥᡡᠨ (hitahūn) | оһикта | осикта | |||||||
80 | foot | algan | bethe | ᠪᡝᡨᡥᡝ (bethe) | халган (halgan) | бөдэл (ʙödəl), будэл (ʙudəl) | бэгди (bəgdi) | *budixə | |||||
81 | leg | algan | bethe | ᠪᡝᡨᡥᡝ (bethe) | бэгди (bəgdi) | ||||||||
82 | knee | əŋŋən | tobgiya | ᡨᠣᠪᡤᡳᠶᠠ (tobgiya) | хэнӈэн (hənŋən) | хэнӈэн (hənŋən) | |||||||
83 | hand | ŋa:la | gala, falanggū (palm of the hand) | ᡤᠠᠯᠠ (gala); ᡶᠠᠯᠠᠩᡤᡡ (falanggū) | ӈалэ (ŋalə) | ӈāл (ŋāl) | ӈала (ŋala) | ӈа̄ла (ŋāla) | ӈа̄ла (ŋāla) | нга̄ла (ngāla) | *ga-la, *ŋa-la | ||
84 | wing | dəktilə, aʃakɪ: | asha | ᠠᠰᡥᠠ (asha) | дэктылэ̄ (dəktilə̄), асакӣ (asakī), лэпурэ̄ (ləpurə̄), хуракӣ (hurakī) | ||||||||
85 | belly | gudə: | hefeli | ᡥᡝᡶᡝᠯᡳ (hefeli) | хукитэ (hukitə), дылба (dilba) | хукитэ, дылба | *xəfuli | ||||||
86 | guts | ʃɪlʊkta | duha | ᡩᡠᡥᠠ (duha) | силуктал (siluktal) | силукта | |||||||
87 | neck | nɪkɪmna | meifen, monggon, gen | ᠮᡝᡳᡶᡝᠨ (meifen); ᠮᠣᠩᡤᠣᠨ (monggon); ᡤᡝᠨ (gen) | никимна (ņikimna), кавка (kawka), моӈон (moŋon) | никан (ņikan) | |||||||
88 | back | ʃɔgdɔnɔ | fisa | ᡶᡳᠰᠠ (fisa) | сэ̄гдэ̄ннэ (sə̄gdə̄nnə), кэӈтырэ̄ (kəŋtirə̄) | ака (aka) | атта (atta) | *fisa | |||||
89 | breast | ukun | tunggen (chest) huhun (breasts) |
ᡨᡠᠩᡤᡝᠨ (tunggen); ᡥᡠᡥᡠᠨ (huhun) | хикэ̄н (hikə̄n), укун (ukun) (женская), тыӈэн (tiŋən) (животного) грудь | тӣӈэн (tīŋən) | *tuŋ(g)ə, *xuxun | ||||||
90 | heart | mɛɣan | niyaman,mujilen | ᠨᡳᠶᠠᠮᠠᠨ (niyaman); ᠮᡠᠵᡳᠯᡝᠨ (mujilen) | ме̄ван (mēwan), хэлэмэ (hələmə), мӣян (mījan), ме̄ган (mēgan) | мяван (mẹwan) | ме̄ва (mēwa) | миаван (miawan) | *mudʒilən | ||||
91 | liver | a:kin | fahūn | ᡶᠠᡥᡡᠨ (fahūn) | хакин (hakin) | хакин | |||||||
92 | to drink | um- | omi- | ᠣᠮᡳᠮᠪᡳ (omimbi) | умдямӣ (umʒamī) | умдя-ми | |||||||
93 | to eat | dʒəb- | je- (to eat) | ᠵᡝᠮᠪᡳ (jembi) | девдеми (ʒewʒemi) (в значений пить)[3] | девде-ми | |||||||
94 | to bite | kɪk- | sai- | ᠰᠠᡳᠮᠪᡳ (saimbi) | кикчамӣ (kikçamī) | кикча-ми | |||||||
95 | to suck | lʊpkʊ- | goci- | ᡤᠣᠴᡳᠮᠪᡳ (gocimbi) | укудемӣ (ukuʒemī) | укуде-ми | |||||||
96 | to spit | tə: | cifele- | ᠴᡳᡶᡝᠯᡝᠮᠪᡳ (cifelembi) | тумнидямӣ (tumņiʒamī) | тумин-ми | |||||||
97 | to vomit | iʃə- | fuyakiya-, oksi-, juru- | ᡶᡠᠶᠠᡴᡳᠶᠠᠮᠪᡳ (fuyakiyambi); ᠣᡴᠰᡳᠮᠪᡳ (oksimbi); ᠵᡠᡵᡠᠮᠪᡳ (jurumbi) | исэримуде-ми | ||||||||
98 | to blow | u:- | fulgiye- | ᡶᡠᠯᡤᡳᠶᡝᠮᠪᡳ (fulgiyembi) | хувдямӣ (huwʒamī) | хувдя-ми | |||||||
99 | to breathe | əri:- | ergen gai- | ᡝᡵᡤᡝᠨ ᡤᠠᡳᠮᠪᡳ (ergen gaimbi) |
эрӣдемӣ (ərīʒemī) | эриде-ми | |||||||
100 | to laugh | iɲə- | inje- | ᡳᠨᠵᡝᠮᠪᡳ (injembi) | инектэдемӣ (iņektəʒemī), инедемӣ (iņeʒemī) | инектэде-ми | |||||||
101 | to see | itʃə- | sabu- | ᠰᠠᠪᡠᠮᠪᡳ (sabumbi) | ичэдемӣ (içəʒemī) | ичэде-ми | |||||||
102 | to hear | dɔ:ldi- | donji- | ᡩᠣᠨᠵᡳᠮᠪᡳ (donjimbi) | до̄лды̄дямӣ (dōldīʒamī) | долдыдя-ми | |||||||
103 | to know | ʃa:- | sa- | ᠰᠠᠮᠪᡳ (sambi) | са̄демӣ (sāʒemī) | саде-ми | |||||||
104 | to think | bɔdɔ- | gūni-, bodo- | ᡤᡡᠨᡳᠮᠪᡳ (gūnimbi); ᠪᠣᡩᠣᠮᠪᡳ (bodombi) | гунчэдемӣ (gunçəʒemī), дялда̄демӣ (ʒaldāʒemī) | гунчэде-ми | |||||||
105 | to smell | ŋɔkɔ- | wangkiya- | ᠸᠠᠩᡴᡳᠶᠠᠮᠪᡳ (wangkiyambi) | ӈо̄вуктадямӣ (ŋōwuktaʒamī) | ҥовуктадя-ми | |||||||
106 | to fear | gele- olho- golo- sengguwe- sesula- |
ᡤᡝᠯᡝᠮᠪᡳ (gelembi); ᠣᠯᡥᠣᠮᠪᡳ (olhombi); ᡤᠣᠯᠣᠮᠪᡳ (golombi); ᠰᡝᠩᡤᡠᠸᡝᠮᠪᡳ (sengguwembi); ᠰᡝᠰᡠᠯᠠᠮᠪᡳ (sesulambi) | ӈэ̄лэтчэмӣ (ŋə̄lətçəmī), ёндямӣ (jonʒamī), мэлэтчэмӣ (mələtçəmī),эрдэмтэдемӣ (ərdəmtəʒemī), ӈэ̄лумӣ (ŋə̄lumī) | ҥэлэтчэ-ми, ҥэлу-ми | ||||||||
107 | to sleep | a:ʃɪn- | amga- šabura- |
ᠠᠮᡤᠠᠮᠪᡳ (amgambi); ᡧᠠᠪᡠᡵᠠᠮᠪᡳ (šaburambi) | адеми (aʒemi) | аде-ми | |||||||
108 | to live | i:nikin | banji- | ᠪᠠᠨᠵᡳᠮᠪᡳ (banjimbi) | индемӣ (inʒemī), бидемӣ (biʒemī), бододёмӣ (bodoʒomī) | инде-ми, биде-ми | |||||||
109 | to die | bu- | buce- bude- |
ᠪᡠᠴᡝᠮᠪᡳ (bucembi); ᠪᡠᡩᡝᠮᠪᡳ (budembi) | будемӣ (buʒemī), мэкчэрэ̄демӣ (məkçərə̄ʒemī) | буде-ми | |||||||
110 | to kill | wa:- | wa- | ᠸᠠᠮᠪᡳ (wambi) | ва̄мӣ (wāmī) | ва-ми | |||||||
111 | to fight | wa:ldɪ- | afandumbi, temše- | ᠠᡶᠠᠨᡩᡠᠮᠪᡳ (afandumbi); ᡨᡝᠮᡧᡝᠮᠪᡳ (temšembi) | ӈо̄рчадямӣ (ŋōrçaʒamī), туркулды̄дямӣ (turkuldīʒamī), мо̄рча̄дямӣ (mōrçāʒamī), кусӣлды̄демӣ (kusīldīʒemī), кусӣдемӣ (kusīʒemī), тургатчамӣ (turgatçamī), колтома̄тчэмӣ (koltomātçəmī) | кусиде-ми, муссэмэтчэ-ми | |||||||
112 | to hunt | bəyu:- | abala- | ᠠᠪᠠᠯᠠᠮᠪᡳ (abalambi) | бэюмидеми (bəjumiʒemi) | бэюмиде-ми | |||||||
113 | to hit | mʊnda:- | tanta- | ᡨᠠᠨᡨᠠᠮᠪᡳ (tantambi) | дуг-мӣмӣ (dug-mīmī), колтомӣ (koltomī), солтомӣ (soltomī) | дуг-ми, колто-ми | |||||||
114 | to cut | dʒig- | faita- furu- saci- |
ᡶᠠᡳᡨᠠᠮᠪᡳ (faitambi); ᡶᡠᡵᡠᠮᠪᡳ (furumbi); ᠰᠠᠴᡳᠮᠪᡳ (sacimbi) | минэ̄мӣ (minə̄mī), мурукэ̄мӣ (murukə̄mī), гирмӣ (girmī), кайра̄мӣ (kajrāmī) | минэ-ми, гир-ми | |||||||
115 | to split | i:wə:- | delhebu- dendebu- |
ᡩᡝᠯᡥᡝᠪᡠᠮᠪᡳ (delhebumbi); ᡩᡝᡩᡝᠪᡠᠮᠪᡳ (dedebumbi) | ивэдемӣ (iwəʒemī) | ||||||||
116 | to stab | gɪdala:- | toko- gidala- (with a spear) huwesile- (with a dagger) |
ᡨᠣᡴᠣᠮᠪᡳ (tokombi); ᡤᡳᡩᠠᠯᠠᠮᠪᡳ (gidalambi); ᡥᡠᠸᡝᠰᡳᠯᡝᠮᠪᡳ (huwesilembi) | бо̄ритмӣ (bōritmī), бо̄ричивмӣ (bōriçiwmī), хуечивмӣ (hujeçiwmī) | гидаладе-ми | |||||||
117 | to scratch | ʊkɪ:- | waša- wasihala- |
ᠸᠠᡧᠠᠮᠪᡳ (wašambi); ᠸᠠᠰᡳᡥᠠᠯᠠᠮᠪᡳ (wasihalambi) | осӣдямӣ (osīʒamī), сэвэридемӣ (səwəriʒemī) | осиде-ми | |||||||
118 | to dig | ulə:- | fete- | ᡶᡝᡨᡝᠮᠪᡳ (fetembi) | улэдемӣ (uləʒemī), эридемӣ (əriʒemī), чокчомӣ (çokçomī) | улэде-ми | |||||||
119 | to swim | əlbi- | ebiše- muke selbi- |
ᡝᠪᡳᡧᡝᠮᠪᡳ (ebišembi) | элбэскэ̄тчэмӣ (əlbəskə̄tçəmī) | элбэскэтчэ-ми | |||||||
120 | to fly | dəyli- dəg- |
deye- | ᡩᡝᠶᡝᠮᠪᡳ (deyembi) | дэгиктэдемӣ (dəgiktəʒemī) | дэгиктэде-ми | |||||||
121 | to walk | girani- | okso- yabu- |
ᠣᡴᠰᠣᠮᠪᡳ (oksombi); ᠶᠠᠪᡠᠮᠪᡳ (yabumbi) | гиркуктадямӣ (girkuktaʒamī), некэедемӣ (ņekəjeʒemī), хавалдямӣ (hawalʒamī) | гиркуктадя-ми | |||||||
122 | to come | əmə- | ji- | ᠵᡳᠮᠪᡳ (jimbi) | эмэдемӣ (əməʒemī) | эме-ми | |||||||
123 | to lie | ulə:- | dedu- | ᡩᡝᡩᡠᠮᠪᡳ (dedumbi) | хуклэ̄демӣ (huklə̄ʒemī) | хуклэде-ми | |||||||
124 | to sit | tə: | te- | ᡨᡝᠮᠪᡳ (tembi) | тэгэтчэмӣ (təgətçəmī) | тэгэтчэ-ми | |||||||
125 | to stand | ɪlɪ- | ili- | ᡳᠯᡳᠮᠪᡳ (ilimbi) | илитчамӣ (ilitçamī) | илитча-ми | |||||||
126 | to turn | ukukin- | forgošo- | ᡶᠣᡵᡤᠣᡧᠣᠮᠪᡳ (forgošombi) | хоролӣвдямӣ (horolīwʒamī), хоролӣвка̄ндемӣ (horolīwkānʒemī) | хороливканде-ми, учисин-ми | |||||||
127 | to fall | tik- | tuhe- | ᡨᡠᡥᡝᠮᠪᡳ (tuhembi) | бурудемӣ (buruʒemī), тыкчэмӣ (tikçəmī) | тык-ми | |||||||
128 | to give | bu:- | bu- | ᠪᡠᠮᠪᡳ (bumbi) | бӯдемӣ (būʒemī), бӯмӣ (būmī) | бу-ми | |||||||
129 | to hold | dʒɔ:tʃa- | jafa- | ᠵᠠᡶᠠᠮᠪᡳ (jafambi) | дявучамӣ (ʒawuçamī) | дявуча-ми | |||||||
130 | to squeeze | ʃir- | hafita- | ᡥᠠᡶᡳᠯᠠᠮᠪᡳ (hafilambi) | дапчудямӣ (dapçuʒamī), тырэ̄демӣ (tirə̄ʒemī) | тырэде-ми | |||||||
131 | to rub | iki- | monji-, monjira- | ᠮᠣᠨᠵᡳᠮᠪᡳ (monjimbi); ᠮᠣᠨᠵᡳᡵᠠᠮᠪᡳ (monjirambi) | сикидемӣ (sikiʒemī) | сикиде-ми | |||||||
132 | to wash | ʃɪlkɪ | obo- | ᠣᠪᠣᠮᠪᡳ (obombi) | авдямӣ (awʒamī), силкидямӣ (silkiʒamī), булдямӣ (bulʒamī), булкудямӣ (bulkuʒamī) | авдя-ми, силкидя-ми | |||||||
133 | to wipe | awʊ- | fu- | ᡶᡠᠮᠪᡳ (fumbi) | авдямӣ (awʒamī), тэсидемӣ (təsiʒemī), авмӣ (awmī) | ав-ми | |||||||
134 | to pull | ta:n- | tata- | ᡨᠠᡨᠠᠮᠪᡳ (tatambi) | анӯтчамӣ (anūtçamī), анадямӣ (anaʒamī) | танде-ми | |||||||
135 | to push | ana- | ana- | ᠠᠨᠠᠮᠪᡳ (anambi) | анӯтчамӣ (anūtçamī), анадямӣ (anaʒamī) | анутча-ми | |||||||
136 | to throw | garʊnda:- | makta- waliyabu- |
ᠮᠠᡴᡨᠠᠮᠪᡳ (maktambi); ᠸᠠᠯᡳᠶᠠᠪᡠᠮᠪᡳ (waliyabumbi) | усэ̄ндэ̄демӣ (usə̄ndə̄ʒemī), но̄дӯдямӣ (nōdūʒamī), гаранда̄демӣ (garandāʒemī) | гарандаде-ми, усэндэде-ми | |||||||
137 | to tie | u:yi-, ərkə- | huthu- hūwaita- |
ᡥᡠᡨᡥᡠᠮᠪᡳ (huthumbi); ᡥᡡᠸᠠᡳᡨᠠᠮᠪᡳ (hūwaitambi) | нэкэдемӣ (nəkəʒemī), сувдямӣ (suwʒamī), хэркэмӣ (hərkəmī) | хэркэ-ми, ситымнэ-ми | |||||||
138 | to sew | uli:- | ufi- | ᡠᡶᡳᠮᠪᡳ (ufimbi) | уллидемӣ (ulliʒemī), улдыдемӣ (uldiʒemī) | улгэ-ми | |||||||
139 | to count | taŋ- | tolo- | ᡨᠣᠯᠣᠮᠪᡳ (tolombi) | таӈдямӣ (taŋʒamī) | таҥ-ми | |||||||
140 | to say | un-, gun- | hendu- gisure- se- |
ᡥᡝᠨᡩᡠᠮᠪᡳ (hendumbi); ᡤᡳᠰᡠᡵᡝᠮᠪᡳ (gisurembi); ᠰᡝᠮᠪᡳ (sembi) | гундемӣ (gunʒemī), гӯнмӣ (gūnmī) | гун-ми | |||||||
141 | to sing | dʒa:nda- | ucule- yangkūnggala- |
ᡠᠴᡠᠯᡝᠮᠪᡳ (uculembi); ᠶᠠᠩᡴᡡᠩᡤᠠᠯᠠᠮᠪᡳ (yangkūnggalambi) | икэдеми (ikəʒemi) | икэде-ми | |||||||
142 | to play | əwi- | efi- | ᡝᡶᡳᠮᠪᡳ (efimbi) | эвидеми (əwiʒemi) | эвиде-ми | |||||||
143 | to float | kəpə:n- | dekde- | ᡩᡝᡴᡩᡝᠮᠪᡳ (dekdembi) | элбэскэ̄тчэмӣ (əlbəskə̄tçəmī) | ||||||||
144 | to flow | əyə:- | eye- | ᡝᠶᡝᠮᠪᡳ (eyembi) | эе̄ндемӣ (əjēnʒemī) | ||||||||
145 | to freeze | dɔŋɔtɔ- | gece- juhe jafa- |
ᡤᡝᠴᡝᠮᠪᡳ (gecembi); ᠵᡠᡥᡝ ᠵᠠᡶᠠᠮᠪᡳ (juhe jafambi) |
хёмурдемӣ (hjomurʒemī), доӈотодёмӣ (doŋotoʒomī) | доҥотодё-ми | |||||||
146 | to swell | awul | aibi- dukdure- |
ᠠᡳᠪᡳᠮᠪᡳ (aibimbi); ᡩᡠᡴᡩᡠᡵᡝᠮᠪᡳ (dukdurembi) | кэпэдемӣ (kəpəʒemī), курбэдемӣ (kurbəʒemī), авулдямӣ (awulʒamī), нуӈдемӣ (nuŋʒemī) | доҥотодё-ми | |||||||
147 | sun | dɪlatʃa, ʃiwun | šun | ᡧᡠᠨ (šun) | дылачан (dilaçan), сигун (sigun) | нөлтэн | сӯ (sū) | *ʃun | |||||
148 | moon | bɛga | biya | ᠪᡳᠶᠠ (biya) | бега (bega) | бега | бе̄ (bē) | биа (bia) | *bia | ||||
149 | star | ɔʃɪkta | usiha | ᡠᠰᡳᡥᠠ (usiha) | о̄сикта (ōsikta), о̄сика̄кта (ōsikākta) | осикта | ваикта (waikta) | осиакта (osiakta) | |c=12| *oʃï, *oʃïxa | ||||
150 | water | mu: | muke | ᠮᡠᡴᡝ (muke) | мӯ (mū) | мө | ули (uli) | мӯ (mū), мө (mö) | муэ (muə) | *muwə | |||
151 | rain | tigdə | aga | ᠠᡤᠠ (aga) | тыгдэ (tigdə), удун (udun) | тыгдэ, удун | тигдэ (tigdə) | тугдэ (tugdə) | *a-ga | ||||
152 | river | bira | bira ula |
ᠪᡳᡵᠠ (bira); ᡠᠯᠠ (ula) | бира (bira) | окат (okat)? | биаса (biasa), ули (uli) | уни (uni) | *ula | ||||
153 | lake | amʊdʒi | omo tenggin noor |
ᠣᠮᠣ (omo); ᡨᡝᠩᡤᡳᠨ (tenggin); ᠨᠣᠣᡵ (noor) | амут (amut), ня̄рут (ņārut), туӈэ̄р (tuŋə̄r) | амут, нярут | тоӈи (toŋi) | омо̄ (omō) | |||||
154 | sea | dalay | namu mederi |
ᠨᠠᠮᡠ (namu); ᠮᡝᡩᡝᡵᡳ (mederi) | ламу (lamu), лам (lam), далай (dalaj) | ламу, далай | наму (namu) | наму (namu), наммо̄ (nammō) | намо (namo) | *mədə-əri | |||
155 | salt | dɔ:sun, katagan | dabsun | ᡩᠠᠪᠰᡠᠨ (dabsun) | турукэ (turukə), давахун (dawahun), тус (tus) | турукэ, давахун, тус (Sakha) | даусу (dausu) | даосон (daoson), даосун (daosun) | |||||
156 | stone | dʒɔlɔ | wehe | ᠸᡝᡥᡝ (wehe) | дёло (ʒolo), хисэ (hisə), иӈа̄ (iŋā), ихэ (ihə) | дёл (джол) | ӡоло (ʒolo) | ӡоло (ʒolo) | *wə-xə | ||||
157 | sand | ʃirgi | yonggan | ᠶᠣᠩᡤᠠᠨ (yonggan) | иӈа̄ (iŋā), сируги (sirugi), сиргӣ (sirgī), сиргӣлан (sirgīlan) | иҥа, сируги, сирги | |||||||
158 | dust | tɔ:rag | buraki | ᠪᡠᡵᠠᡴᡳ (buraki) | тукала (tukala),намнэ (namnə) | тукала, намнэ | *burə-ki? | ||||||
159 | earth | tʊkala | na | ᠨᠠ (na) | тукала (tukala) | тукала | на̄ (nā) | на̄ (nā) | |||||
160 | cloud | tukʃu | tugi | ᡨᡠᡤᡳ (tugi) | туксу (tuksu), нектэ (ņektə) | тугэчин | *tu-ŋgi | ||||||
161 | fog | tamna | talman | ᡨᠠᠯᠮᠠᠨ (talman) | тамнакса (tamnaksa) | тамнакса | тамна (tamna) | *tamaŋgi | |||||
162 | sky | bʊwa | abka, niyangniya (clear sky) | ᠠᠪᡴᠠ (abka); ᠨᡳᠶᠠᠩᠨᡳᠶᠠ (niyangniya) | буга (buga), няӈна (ņaŋna) | няҥна, буга | боүа (boɣa) | њаӈња | наӈна (naŋna), бо̄ (bō) | *abxa | |||
163 | wind | ədin | edun | ᡝᡩᡠᠨ (edun) | эрдын (ərdin), удун (udun), сигир (sigir) | эрдын | эди (ədi) | хэду (hèdu) | *ədu-un | ||||
164 | snow | ɪmana | nimanggi | ᠨᡳᠮᠠᠩᡤᡳ (nimanggi) | иманна (imanna), сиӈилгэн (siŋilgən), хиӈилгэн (hiŋilgən), чигдян (çigʒan) | иманна | има (ima) | *ima-ŋgi | |||||
165 | ice | umukʃu | juhe | ᠵᡠᡥᡝ (juhe) | дюкэ (ʒukə) | дюкэ | ӡуғэ | *dʒu-xə | |||||
166 | smoke | ʃaŋŋan | šanggiyan | ᡧᠠᠩᡤᡳᠶᠠᠨ (šanggiyan) | саӈнян (saŋņan) | ханин | *ʃaŋ-gian? | ||||||
167 | fire | tɔɣɔ | tuwa | ᡨᡠᠸᠠ (tuwa) | того (togo) | тог | тоғо (toɤo) | *towo | |||||
168 | ash | uləptən | fulenggi | ᡶᡠᠯᡝᠩᡤᡳ (fulenggi) | хулэптэн (huləptən), тукала̄ (tukalā) | хулэптэн, тукала | furɵ-gi? | ||||||
169 | to burn (v.i.) | dalga- | deiji- | ᡩᡝᡳᠵᡳᠮᠪᡳ (deijimbi) | дегды̄демӣ (ʒegdīʒemī), лургидемӣ (lurgiʒemī), котородёмӣ (kotoroʒomī) | дегдэде-ми | |||||||
170 | road | ɔktɔ | jugūn, on | ᠵᡠᡤᡡᠨ (jugūn); ᠣᠨ (on) | хотко (hotko) | хотаран | хокто (xokto) | ||||||
171 | mountain | urə | alin | ᠠᠯᡳᠨ (alin) | урэ (urə) | урэ | вуэ (wuə), кэктимэ (kəktimə) | хурэ̄н (hurə̄n) | *ali-in | ||||
172 | red | ʊla:rɪn | fulgiyan | ᡶᡠᠯᡤᡳᠶᠠᠨ (fulgiyan) | хулама (hulama), хуларин (hularin), хо̄лбама (hōlbama) | хуланя | хулалиғи | *fula-giɛn | |||||
173 | green | tʃuturin | niowanggiyan | ᠨᡳᠣᠸᠠᠩᡤᡳᠶᠠᠨ (niowanggiyan) | чулама (çulama), чуларин (çularin), чурин (çurin) | чулбаня | њолиғи | *non-gian ("blue") | |||||
174 | yellow | ʃɪŋarɪn | suwayan | ᠰᡠᠸᠠᠶᠠᠨ (suwayan) | сиӈарин (siŋarin), сиӈама (siŋama), сиӈэлэмэ (siŋələmə) | хиҥаня | хо̄лиғи | ԩо̄гдо (ɲōgdo) | *so-gian | ||||
175 | white | bagdarɪn | šanggiyan; šanyan | ᡧᠠᠩᡤᡳᠶᠠᠨ (šanggiyan); ᡧᠠᠨᠶᠠᠨ (šanyan) | багдама (bagdama), багдарин (bagdarin) | нёбати | *ʃaŋ-gian? | ||||||
176 | black | kɔŋnɔrɪn | sahaliyan | ᠰᠠᡥᠠᠯᡳᠶᠠᠨ (sahaliyan) | коӈномо (koŋnomo), коӈнорин (koŋnorin) | хакарин | *saxa-lia | ||||||
177 | night | dɔlbɔ | dobori | ᡩᠣᠪᠣᡵᡳ (dobori) | долбони (dolboņi), луӈур (luŋur) | долбони | догбо (dogbo) | *dolō | |||||
178 | day | inəŋ | inenggi | ᡳᠨᡝᠩᡤᡳ (inenggi) | тырганӣ (tirgaņī), инэӈӣ (inəŋī) | инэҥи | инэӈи (inəŋi) | инэӈи (inəŋi) | инэӈи (inèŋi) | *inəŋgi | |||
179 | year | aŋŋanɪ | aniya | ᠠᠨᡳᠶᠠ (aniya) | анӈанӣ (anŋaņī) | анҥани | анани (anani) | *ania | |||||
180 | warm | ɲama | bulukan, halukan | ᠪᡠᠯᡠᡴᠠᠨᠠ (bulukana); ᡥᠠᠯᡠᡴᠠᠨ (halukan) | няма (ņama), нямапчу (ņamapçu) | няма | *xalun | ||||||
181 | cold | iŋin | šahūrun | ᡧᠠᡥᡡᡵᡠᠨ (šahūrun) | буркас (burkas), игэсчэрӣ (igəsçərī), иӈинӣпчу (iŋiņīpçu), хиктырэ̄ (hiktirə̄) | иҥинипчу | *ʃən-un? | ||||||
182 | full | dʒalʊm | jaluka | ᠵᠠᠯᡠᡴᠠ (jaluka) | дялум (ʒalum) | дялум | *dʒal-lu-xa? | ||||||
183 | new | irkəkin | ice | ᡳᠴᡝ (ice) | о̄макта (ōmakta), ирчэ̄ (irçə̄) | ирчэ, омакта | *itʃə | ||||||
184 | old | ʃagdɪ | fe, sakda | ᡶᡝ (fe); ᠰᠠᡴ᠋ᡩ᠋ᠠ (sakda) | сагды (sagdi) | сагды | *fu-ə | ||||||
185 | good | aya | sain | ᠰᠠᡳᠨ (sain) | ая (aja) | ая | айа (aia) | аја (aja), улиӈга (uliŋga) | улэ (ulə), ая (aja) | ая (aja), | *sai-in | ||
186 | bad | əru | ehe | ᡝᡥᡝ (ehe) | эрӯ (ərū) | эру | эхэлэ (əxələ) | *əxə | |||||
187 | rotten | nukuntʃa | niyaha, ibtenehe | ᠨᡳᠶᠠᡥᠠ (niyaha); ᡳᠪᡨᡝᠨᡝᡥᡝ (ibtenehe) | муну (munu), ухук (uhuk) | муну, ухук | |||||||
188 | dirty | bʊdʒar | nantuhūn langse |
ᠨᠠᠨᡨᡠᡥᡡᠨ (nantuhūn); ᠯᠠᠩᠰᡝ (langse) | няӈнячӣ (ņaŋņaçī), няӈняды̄ (ņaŋņadī), булэ̄чӣ (bulə̄çī) | булэчи, няҥняды | тэгбэни (təgbəni) | ||||||
189 | straight | tʃitʃur | sijirhūn | ᠰᡳᠵᡳᡵᡥᡡᠨ (sijirhūn) | |||||||||
190 | round | boŋbəlin | muheliyen | ᠮᡠᡥᡝᠯᡳᠶᡝᠨ (muheliyen) | муӈумэ (muŋumə), мукчумэ (mukçumə), чулбурэ (çulburə), мумбэр (mumbər) | муҥумэ, чулбурэ | бомболь-бомболь (bombol'-bombol') | ||||||
191 | sharp | əmər | dacun, šulihun, šolonggo | ᡩᠠᠴᡠᠨ (dacun); ᡧᡠᠯᡳᡥᡠᠨ (šulihun); ᡧᠣᠯᠣᠩᡤᠣ (šolonggo) | эмир (əmir), делтумэ (ʒeltumə) | эмир | |||||||
192 | dull | mampa | modo | ᠮᠣᡩᠣ (modo) | хэепчэ̄ (həjepçə̄), ее (jeje), муктукӣ (muktukī), тэптые а̄чин (təptije āçin), эхи тэптырэ (əhi təptirə), эхивчэ (əhiwçə) | хаэпчэ, муктуки | |||||||
193 | smooth | burtʃurin | necin, bišun | ᠨᡝᠴᡳᠨ (necin); ᠪᡳᡧᡠᠨ (bišun) | наптама (naptama), наптака̄н (naptakān), наптарин (naptarin) | наптама | |||||||
194 | wet | wʊlapkʊn | derbehun, usihin | ᡩᡝᠯᠪᡝᡥᡠᠨ (delbehun); ᡠᠰᡳᡥᡳᠨ (usihin) | улапкун (ulapkun) | улапкун | |||||||
195 | dry | ɔlgɔkin, iləŋ | olhon | ᠣᠯᡥᠣᠨ (olhon) | олгокин (olgokin) | огони (ogoni) | |||||||
196 | correct | tədʒə: | acanaha, tob giyangga | ᠠᠴᠠᠨᠠᡥᠠ (acanaha); ᡨᠣᠪ ᡤᡳᠶᠠᠩᡤᠠ (tob giyangga) |
тэде, кэкэй | ||||||||
197 | near | daga | hanci, hamika | ᡥᠠᠨᠴᡳ (hanci); ᡥᠠᠮᡳᡴᠠ (hamika) | дага (daga), дагама (dagama), дагалта (dagalta), да̄ (dā), да̄лта (dālta), та̄ма (tāma) | дага | |||||||
198 | far | gɔrɔ | goro | ᡤᠣᡵᠣ (goro) | горо (goro) | горо | *goro, *goron | ||||||
199 | right | a:n | ici | ᡳᠴᡳ (ici) | анӈӯ (anŋū) | анҥу | |||||||
200 | left | dʒəyin | hashū | ᡥᠠᠰᡥᡡ (hashū) | дегинӈӯ (ʒeginŋū) | дэгинҥу | *xai-su | ||||||
201 | at | -de | ᡩᡝ (de) | -дӯ (-dū), -тӯ (-tū) | -ду, -ту | -ду (-du) | -ду (-du), -до (-do) | *-do 〜 *-du | |||||
202 | because | dʒa:lin | ...jalin (+ de), ...be dahame, ...turgunde, adarame seci, ... | ᠵᠠᠯᡳᠨ (jalin); ᠪᡝ ᡩᠠᡥᠠᠮᡝ (be dahame); ᡨᡠᡵᡤᡠᠨᡩᡝ (turgunde); ᠠᡩᠠᡵᠠᠮᡝ ᠰᡝᠴᡳ (adarame seci) |
тарит (tarit) | -дярин | |||||||
203 | in | dolo | ᡩᠣᠯᠣ (dolo) | -ла̄ (-lā), -дула̄ (-dulā), -тула̄ (-tulā) | -ла, -дула | *do-lo | |||||||
204 | with | ...emgi, ...sasa | ᡝᠮᡤᡳ (emgi); ᠰᠠᠰᠠ (sasa) | -нун (-nun), -гали (-gali), -тай (-taj) | -нун, -гали, -тай | ||||||||
205 | if | aika, aikabade | ᠠᡳᡴᠠ (aika); ᠠᡳᡴᠠᠪᠠᡩᡝ (aikabade) | -раки (-raki), -наки (-naki), -лаки (-laki), -таки (-taki), -мӣ (-mī) | -раки, -наки | ||||||||
206 | and | jai | ᠵᠠᡳ (jai) | -да̄ (-dā), -дэ̄ (-də̄), тугӣ-дэ̄ (tugī-də̄) | -да, -дэ, туги-дэ | ||||||||
207 | name | gərbi | gebu | ᡤᡝᠪᡠ (gebu) | гэрби (gərbi) | гэрби | гэгби (gəgbi) | гэлбу (gèlbu) | гэрбу (gərbu) | *gə-bu |
Sources
[edit]- Li, Fengxiang and Lindsay J. Whaley. 2009. "Oroqen vocabulary" In: Haspelmath, Martin & Tadmor, Uri (eds.) World Loanword Database. Munich: Max Planck Digital Library, 1138 entries. http://wold.clld.org/vocabulary/20
- Roth Li, Gertraude. Manchu: a Textbook for Reading Documents. Honolulu, Hawaii: University of Hawaiʻi Press, 2000.
- Vasilevich G.M. Russian-Even dictionary, S-Petersburg, Prosveschenie, 2005
- T.F.Alexandrova, F.M.Lehanova, V.P.Marfusalova, We start learning the Evenki language,Neryungri 1999 (in Evenki and Russian)
- Tsintsius V.I. The Language of Negidal, Leningrad, 1982 (in Russian and Negidal)
- Qicong Jin, Jurchen Dictionary, Cultural Relics Press, 1984 (in Chinese and Jurchen)
- E.A.Bibikova, Uiltadairisu, Yuzhno-Sakhalinsk, 2008 (in Orok and Russian)
External links
[edit]- Oroqen Vocabulary List (from the World Loanword Database)
- Even Language
- Evenki Language
- Russian-Evenki Dictionary (in Russian and Evenki)
- Evenki-Russian Dictionary (in Evenki and Russian)
- Negidal Writing