1880
urte
| 1880. urtea | |
|---|---|
| Kronologia | |
| Mendeak | XVIII.a • XIX.a • XX.a |
| Hamarkadak | 1860(e)koa • 1870(e)koa • 1880(e)koa • 1890(e)koa • 1900(e)koa |
| Urteak | 1877 • 1878 • 1879 • 1880 • 1881 • 1882 • 1883 |
| Beste egutegi batzuetan | |
| Gregoriotar egutegia | 1880 MDCCCLXXX |
| Ab urbe condita | 2633 |
| Armeniar egutegia | 1329 ԹՎ ՌՅԻԹ |
| Bahá'í egutegia | 36 – 37 |
| Bengaliar egutegia | 1287 |
| Berber egutegia | 2830 |
| Egutegi budista | 2424 |
| Myanmarko egutegia | 1242 |
| Bizantziar egutegia | 7388 – 7389 |
| Koptoen egutegia | 1596 – 1597 |
| Etiopiar egutegia | 1872 – 1873 |
| Hebrear egutegia | 5640 – 5641 |
| Egutegi hinduak | |
| Bikram Samwat | 1936 – 1937 |
| Shaka Samvat | 1802 – 1803 |
| Kali Yuga | 4981 – 4982 |
| Iraniar egutegia | 1258 – 1259 |
| Islamiar egutegia | 1297 – 1298 |
| Japoniar egutegia | Meiji 13 (明治13年) |
| Korear egutegia | 4213 |
| Thailandiar eguzki egutegia | 2423 |
| Holozeniar egutegia | 11880 |
Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!
Gertaerak
aldatu- Urriaren 11 – Kolonbiak eta Txilek euren arteko Pake Ituna sinatu zuten.
- Abenduaren 21a – Man Uhartean (Erresuma Batua) emakumeentzako sufragio eskubidea onartu zuten, holakorik egiten munduko lehen lekua izanda.
Arte eta kultura
aldatuZientzia eta teknologia
aldatuKirolak
aldatuJaiotzak
aldatuUrtarrila
aldatu- Urtarrilaren 1a – Vajiravudh (Rama VI.a), Siamgo erregea (h. 1925).
- Urtarrilaren 5a – Antonio Sagardía, espainiar militarra (h. 1962).
- Urtarrilaren 8a – Antonio Artetxe, euskal herritar abokatu eta politikari liberala (h. 1962).
- Urtarrilaren 10a – Manuel Azaña, Espainiako Bigarren Errepublikako Presidentea (h. 1940).
- Urtarrilaren 17a – Mack Sennett, estatubatuar zinemagilea (h. 1960).
- Urtarrilaren 22a – Frigyes Riesz, hungariar matematikaria (h. 1956).
- Urtarrilaren 26a – Douglas MacArthur, estatubatuar jenerala (h. 1964).
Otsaila
aldatu- Otsailaren 6a - Juan Arzuaga, bizkaitar futbolari eta entrenatzailea (h. 1951).
- Otsailaren 8a – Franz Marc, alemaniar margolaria eta marrazlea, alemaniako espresionismoko artista garrantzitsua (h. 1916).
- Otsailaren 16a – Mikola Podvoiski, ukrainar jatorriko boltxebikea (h. 1948).
- Otsailaren 16a – Kono Yasui, japoniar biologo eta zitologoa, zientzian doktoretza lortu zuen lehen japoniar emakumea (h. 1971).
- Otsailaren 19a – Álvaro Obregón, mexikar militar eta politikaria (h. 1928).
- Otsailaren 28a – Aureliano López Becerra, gipuzkoar kazetaria (h. 1956).
- Otsailaren 28a – Martiros Sarian, armeniar margolaria (h. 1972).
Martxoa
aldatu- Martxoaren 1a – Albert Alain, frantziar organista eta konpositorea (h. 1971).
- Martxoaren 1a – Lytton Strachey, ingeles idazle eta kritikaria (h. 1932).
- Martxoaren 2a – María Barbeito, galiziar pedagogoa, idazlea, itzultzailea, hizkuntzalaria eta irakaslea (h. 1970).
- Martxoaren 6a – Jameson Adams, britainiar meteorologoa eta Antartikako esploratzailea (h. 1962).
- Martxoaren 6a – Victoriano Juaristi Sagartzazu, gipuzkoar mediku eta musikagilea (h. 1949).
- Martxoaren 16a – Felix Garcia Larratxe, nafar farmazialari eta politikari abertzalea (h. 1962).
- Martxoaren 17a – Lawrence Oates, britainiar militar eta esploratzaile antartikoa (h. 1912).
- Martxoaren 23a – Henri-Jean Houbaut, frantziar apezpikua, Baionako apezpikua izandakoa (h. 1939).
- Martxoaren 30a – Sean O'Casey, irlandar antzerkigilea (h. 1964).
Apirila
aldatu- Apirilaren 7a – Serafima Hopner, ukrainar militante boltxebike judua (h. 1966).
- Apirilaren 14a – Pablo Tillac, euskal herrian bizi izandako frantziar margolaria, grabatzailea, akuaforte-egilea eta ilustratzailea (h. 1969).
- Apirilaren 19a – Eugen Slutski, errusiar ekonomialari eta estatistikaria (h. 1948).
- Apirilaren 20a – Ambrosio Huitzi, nafar historialaria eta idazlea (h. 1973).
- Apirilaren 23a – Mikhail Fokin, errusiar dantzari eta koreografoa (h. 1942).
- Apirilaren 24a – Fidel Fuidio, arabar erlijioso marianista eta arkeologoa (h. 1936).
- Apirilaren 24a – Gideon Sundback, suediar ingeniaria, kremaileraren sortzailea (h. 1954).
- Apirilaren 30a – Juan Bautista Urkia, Gaztelu, gipuzkoar bertsolaria (h. 1934).
Maiatza
aldatu- Maiatzaren 1a – Albert Lasker, estatubatuar enpresaburua (h. 1952).
- Maiatzaren 4a – Juan Etxepare, nafar politikari errepublikanoa (h. 1936).
- Maiatzaren 4a – Bruno Taut, alemaniar arkitekto eta hirigilea (h. 1938).
- Maiatzaren 6a – Ernst Ludwig Kirchner, alemaniar margolari eta grabatzailea (h. 1938).
- Maiatzaren 20a – Manuel Frías, bizkaitar politikaria eta Bilboko alkatea.
- Maiatzaren 21a – Tudor Arghezi, errumaniako olerkaria (h. 1967).
- Maiatzaren 22a – Henri Gavel, frantziar hizkuntzalari eta euskaltzaina (h. 1959).
- Maiatzaren 25a – Charlotte Berend, alemaniar margolaria eta Berlineko Sezesioko partaidea (h. 1967).
- Maiatzaren 29a – Oswald Spengler, alemaniar filosofoa (h. 1936).
- Maiatzaren 30a – Joaquín Fanjul, arabar militarra, 1936ko uztailaren 17 eta 18ko altxamenduan matxinatua (h. 1936).
Ekaina
aldatu- Ekainaren 2a – Marcelino Ulibarri, nafar politikari karlista (h. 1951).
- Ekainaren 5a – Mikhail Liber, lituaniar mentxebike judua (h. 1937).
- Ekainaren 6a – William T. Cosgrave, irlandar politikaria (h. 1965).
- Ekainaren 10a – André Derain, frantziar margolaria (h. 1954).
- Ekainaren 11 – Jeannette Rankin, estatubatuar politikari eta aktibista, Ameriketako Estatu Batuetako Kongresurako hautatutako lehendabiziko emakumea (h. 1973).
- Ekainaren 14a – Nikolas Atxukarro, euskal neuropsikiatra (h. 1918).
- Ekainaren 18a – Luis Castro, gipuzkoar abokatu eta politikaria (h. 1965).
- Ekainaren 27a – Helen Keller, estatubatuar idazle eta ekintzailea (h. 1968).
- Ekainaren 28a – Francisco Etxenike, Patxiko, nafar argazkilari, marrazkilari eta margolaria (h. 1948).
- Ekainaren 29a – Ludwig Beck, alemaniar militarra, Hitler hiltzeko konplot bateko buruzagietako bat (h. 1944).
Uztaila
aldatu- Uztailaren 4a – Leda Rafanelli, italiar anarkista (h. 1971).
- Uztailaren 8a – Branca de Gonta Colaço, portugaldar idazle eta errezitatzailea (h. 1945).
- Uztailaren 8a - Antisa Khvichava, 132 urtean bizi omen izan zen emakumea (h. 2012).
- Uztailaren 19a – Pedro Vargas, euskal abokatu eta politikaria.
- Uztailaren 23a – Elias Borboi-Parmakoa, Parmako dukegaia (h. 1959).
- Uztailaren 24a – Ernest Bloch, suitzar-estatubatuar musikagilea (h. 1959).
- Uztailaren 24a – Juan Hernández Saravia, espainiar militarra (h. 1962).
- Uztailaren 29a – Sara Beirão, portugaldar idazle, kazetari, filantropo eta emakumeen eskubideen aldeko ekintzailea (h. 1974).
Abuztua
aldatu- Abuztuaren 2a – Arthur Dove, estatubatuar margolaria (h. 1946).
- Abuztuaren 8a – Liubov Jegorova, errusiar ballet-dantzaria, koreografoa eta irakaslea (h. 1972).
- Abuztuaren 8a – Earle Page, Australiako 11. lehen ministroa (h. 1961).
- Abuztuaren 9a – Ramón Pérez de Ayala, espainiar idazlea (h. 1962).
- Abuztuaren 12a – Radclyffe Hall, ingeles olerkari eta idazlea (h. 1943).
- Abuztuaren 20a -Bernardo Gabiola Lazpita, bizkaitar organo-irakasle eta musikagilea (h. 1944).
- Abuztuaren 26a – Guillaume Apollinaire, frantziar idazlea (h. 1918).
- Abuztuaren 31a – Gilemina I.a Herbehereetakoa, Herbehereetako erregina (h. 1962).
Iraila
aldatu- Irailaren 1a – José Vicente Ormaetxea, Frai Antonio de Jesús y María, bizkaitar apaiz hirukoiztarra (h. 1936).
- Irailaren 5a – Alfredo Alonso-Allende, bizkaitar ongilea.
- Irailaren 5a – Ioannis Theotokis, Greziako lehen ministroa (h. 1961).
- Irailaren 8a – Adriana Otaño, gipuzkoar bertsolaria (h. 1963).
- Irailaren 14a – Archie Hahn, Milwaukeeko meteoritoa, estatubatuar atleta (h. 1955).
- Irailaren 17a – Désiré-Émile Inghelbrecht, frantziar musikagilea eta orkestra-zuzendaria (h. 1965).
- Irailaren 20a – Elizabeth Kenny, australiar erizaina, bere poliomielitisaren tratamendu berriagatik ezaguna (h. 1952).
- Irailaren 20a – Ildebrando Pizzetti, italiar musikagilea (h. 1968).
- Irailaren 22a – Christabel Pankhurst, ingeles sufragista eta militante politikoa (h. 1958).
- Irailaren 23a – John Boyd Orr, eskoziar irakasle, sendagile, biologo, fisiologo, politikari, negozio-gizon eta baserritarra, 1949ko Bakearen Nobel Saria (h. 1971).
- Irailaren 26a - Jeanne Bertrand, frantziar argazkilaria eta eskultorea (h. 1957).
Urria
aldatu- Urriaren 4a – Joan March, espainiar finantza-gizona (h. 1962).
- Urriaren 5a – Emilio Altzugarai, nafar militarra, Espainiako Armadako koronela (h. 1944).
- Urriaren 15a – Marie Stopes, britainiar idazle, paleobotanikari, ikertzaile, eugenizista eta emakumeen eskubideen defendatzailea (h. 1958).
- Urriaren 16a – Jose Egino, gipuzkoar apezpikua (h. 1961).
- Urriaren 25a – Ignacio Telleria, gipuzkoar konpositore eta itzultzailea, musikari entzutetsua Kuban (h. 1944).
- Urriaren 26a – Andrei Bely, errusiar eleberrigile, olerkari, komunista eta literatura kritikaria (h. 1934).
- Urriaren 26a – Knud Kristensen, Danimarkako lehen ministroa (h. 1962).
- Urriaren 28a – Edward Ratcliffe Garth Russell Evans, britainiar itsas armadako ofiziala eta Antartikako esploratzailea (h. 1957).
- Urriaren 30a – Peio Erramuzpe, baxenafar bertsolaria (h. 1967).
- Urriaren 31 – Julia Peterkin, estatubatuar idazlea (h. 1961).
Azaroa
aldatu- Azaroaren 1a – Alfred Wegener, alemaniar zientzialaria, kontinenteen jitoaren teoriaren sortzailea (h. 1930).
- Azaroaren 5a – Mihail Sadoveanu, errumaniar idazlea (h. 1961).
- Azaroaren 6a – Robert Musil, austriar idazlea (h. 1942).
- Azaroaren 7a – Pilar Arechavaleta, bizkaitar moja, Maria Ianua Coeli moja misioilarien kongregazioaren sortzailea (h. 1973).
- Azaroaren 9a – Rudolf Karel, txekiar musikagilea (h. 1945).
- Azaroaren 10a – Jacob Epstein, ingeles eskultorea (h. 1959).
- Azaroaren 11 – Martin Zubeldia, Gumersindo de Estella, nafar fraide kaputxinoa (h. 1974).
- Azaroaren 28a – Aleksandr Blok, errusiar olerkari sinbolista (h. 1921).
Abendua
aldatu- Abenduaren 1a – Thomas Griffith Taylor, ingeles geografoa, antropologoa eta esploratzailea (h. 1963).
- Abenduaren 3a – Fedor von Bock, alemaniar Generalfeldmarschalla Bigarren Mundu Gerran (h. 1945).
- Abenduaren 9a – Begum Rokeya, bengaliar idazlea, pentsalaria, hezitzailea, gizarte-ekintzailea eta emakumearen eskubideen defendatzailea (h. 1932).
- Abenduaren 19a – Nemesio Otaño, gipuzkoar musikagilea, organo-jotzailea, abesbatza zuzendaria eta musikologoa (h. 1956).
- Abenduaren 26a – Elton Mayo, australiar soziologoa (h. 1949).
- Abenduaren 30a – Alfred Einstein, alemaniar musikologo eta musika kritikaria (h. 1952).
- Abenduaren 31 – George Catlett Marshall, estatubatuar jenerala, 1953ko Bakearen Nobel Saria (h. 1959).
Egun ezezaguna edo zehaztugabea
aldatu- Jean Jauregiberri, Zuberoako Jauregiberri familia ezaguneko kidea eta medikua (h. 1952).
- Jose Horn, filipinetan jaiotako euskal herritar politikari jeltzale eta abokatua eta Bilboko alkatea (h. 1936).
- Kadet Otsibar, zuberotar idazle eta elizgizona (h. 1968).
- Pierre Gueraçague Soules, baxenafar abokatu eta politikaria (h. 1954).
- Serapio Espartza, euskal arkitekto eta politikaria (h. 1968).
- Soledad Villafranca, nafar propagandista anarkista (h. 1948).
- Teodoro Anasagasti Algan, bizkaitar arkitektoa (h. 1938).
- Julia Peguero Sanz, espainiar maistra eta feminista, Espainiako Emakumeen Elkarte Nazionalaren sortzaileetako bat (h. 1978).
Heriotzak
aldatuUrtarriletik ekainera
aldatu- Urtarrilaren 4a – Anselm Feuerbach, alemaniar margolari klasizista (j. 1829).
- Urtarrilaren 4a – Karl Friedrich Lessing, alemaniar paisaia margolaria (j. 1808).
- Urtarrilaren 20a – Jules Favre, frantziar politikaria (j. 1809).
- Urtarrilaren 24a – Alexandre Baudrimont, frantziar kimikari, hizkuntzalari eta etnografoa (j. 1806).
- Otsailaren 12a – Ricardo Balaca, espainiar margolaria (j. 1844).
- Otsailaren 19a – Miguel Sanz Lafuente, nafar teologo eta apaiza, Oñatiko Unibertsitateko erretorea (j. 1804).
- Martxoaren 14a – Pagan Min, Birmaniako erregea (j. 1811).
- Martxoaren 21a – Jules Favre, frantziar politikaria (j. 1809).
- Martxoaren 24a – May Agnes Fleming, kanadar eleberrigilea (j. 1840).
- Martxoaren 29a – Constantin Hansen, Danimarkako Urre Aroko margolaria (j. 1804).
- Martxoaren 31a – Henryk Wieniawski, poloniar musikagilea (j. 1835).
- Maiatzaren 8a – Gustave Flaubert, frantziar idazlea (j. 1821).
- Maiatzaren 17a – Christen Andreas Fonnesbech, Danimarkako lehen ministroa (j. 1817).
- Maiatzaren 17a – Ferenc Ribáry, hungariar historialaria, idazlea eta unibertsitateko irakaslea (j. 1827).
- Ekainaren 12a – José Ruperto Monagas, Venezuelako presidentea (j. 1831).
- Ekainaren 24a – Jules Lissajous, frantziar fisikaria (j. 1822).
Uztailetik abendura
aldatu- Uztailaren 4a – Melchor Sánchez de Toca, gipuzkoar medikua, kirurgialaria (j. 1804).
- Uztailaren 12a – Isaac Pereire, Frantziako Bigarren Inperioko industria-garapenean rol erabakigarria izandako negozio-gizona (j. 1806).
- Abuztuaren 2a – Juan Eugenio Hartzenbusch, espainiar idazlea (j. 1806).
- Abuztuaren 15a – Matilde Cherner, espainiar idazle eta kazetaria, errepublikazalea eta legezko prostituzioarekin kritiko agertu zen emakume aitzindaria (j. 1833).
- Abuztuaren 17a – Ole Bull, norvegiar musikagilea (j. 1810).
- Abuztuaren 29a – Sanford Robinson Gifford, estatubatuar margolaria (j. 1823).
- Urriaren 5a – Jacques Offenbach, frantziar musikagilea (j. 1819).
- Urriaren 7a – Esteban Adoain, nafar erlijioso eta misiolari kaputxinoa (j. 1808).
- Urriaren 6a – Benjamin Peirce, estatubatuar matematikaria eta astronomoa (j. 1809).
- Urriaren 16a – Migel Dorronsoro, gipuzkoar politikari karlista (j. 1812).
- Urriaren 23a – Bettino Ricasoli, Italiako lehen ministroa (j. 1809).
- Urriaren 28a – Édouard Séguin, frantziar psikiatra (j. 1812).
- Azaroaren 11 – Ned Kelly, australiar bidelapura (j. 1854-1855).
- Azaroaren 11 – Lucretia Mott, emakumeen eskubideen defendatzaile estatubatuarra (j. 1793).
- Azaroaren 20a – Léon Cogniet, frantziar historia eta erretratuen margolaria (j. 1794).
- Abenduaren 1a – Daniel Bashiel Warner, Liberiako presidentea (j. 1815).
- Abenduaren 15a – Fermin Arteta, nafar politikaria (j. 1796).
- Abenduaren 22a – George Eliot, ingeles idazlea (j. 1819).
Egun ezezaguna edo zehaztugabea
aldatu- Émile Betsellère, lapurtar margolaria (j. 1847).
- Fermin Mundaka, bizkaitar pirata, esploratzailea, mertzenarioa eta esklabo-trafikatzailea (j. 1825).
- Juan María Eguren, gipuzkoar hiztegigilea (j. 1828).
Kanpo estekak
aldatu