1869
urte
| 1869. urtea | |
|---|---|
| Kronologia | |
| Mendeak | XVIII.a • XIX.a • XX.a |
| Hamarkadak | 1840(e)koa • 1850(e)koa • 1860(e)koa • 1870(e)koa • 1880(e)koa |
| Urteak | 1866 • 1867 • 1868 • 1869 • 1870 • 1871 • 1872 |
| Beste egutegi batzuetan | |
| Gregoriotar egutegia | 1869 MDCCCLXIX |
| Ab urbe condita | 2622 |
| Armeniar egutegia | 1318 ԹՎ ՌՅԺԸ |
| Bahá'í egutegia | 25 – 26 |
| Bengaliar egutegia | 1276 |
| Berber egutegia | 2819 |
| Egutegi budista | 2413 |
| Myanmarko egutegia | 1231 |
| Bizantziar egutegia | 7377 – 7378 |
| Koptoen egutegia | 1585 – 1586 |
| Etiopiar egutegia | 1861 – 1862 |
| Hebrear egutegia | 5629 – 5630 |
| Egutegi hinduak | |
| Bikram Samwat | 1925 – 1926 |
| Shaka Samvat | 1791 – 1792 |
| Kali Yuga | 4970 – 4971 |
| Iraniar egutegia | 1247 – 1248 |
| Islamiar egutegia | 1285 – 1286 |
| Japoniar egutegia | Meiji 2 (明治2年) |
| Korear egutegia | 4202 |
| Thailandiar eguzki egutegia | 2412 |
| Holozeniar egutegia | 11869 |
Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!
Gertaerak
aldatuArte eta kultura
aldatuZientzia eta teknologia
aldatu- Azaroaren 4a – "Nature" aldizkari zientifikoaren lehen alea irten zen argitara.
- Azaroaren 17a – Suezko kanala zabaldu zuten.
Kirolak
aldatuJaiotzak
aldatuUrtarrila
aldatu- Urtarrilaren 15a – Stanisław Wyspiański, poloniar antzerkigile, margolari, olerkari eta diseinatzailea (h. 1907).
- Urtarrilaren 21a – Grigori Rasputin, errusiar mistikoa (h. 1916).
- Urtarrilaren 25a – Pablo Fermin Irigarai "Larreko", nafar mediku eta idazlea (h. 1949).
- Urtarrilaren 30a – Julian Irizar, euskal jatorriko Argentinako Itsas Armadako almirantea (h. 1935).
- Urtarrilaren 31 – Henry Carton de Wiart, Belgikako lehen ministroa (h. 1951).
Otsaila
aldatu- Otsailaren 1a – Ignacio Bereziartua, Takolo I.a, gipuzkoar pilotaria.
- Otsailaren 11 - Else Lasker-Schüler, alemaniar idazlea, poeta, marrazkilaria eta ilustratzailea (h. 1945).
- Otsailaren 11 – Adelheid Popp, austriar kazetari eta politikaria, feminista eta sozialista (h. 1939).
- Otsailaren 14a – Charles Thomson Rees Wilson, fisikari eskoziarra, 1927ko Fisikako Nobel Sariduna (h. 1959).
- Otsailaren 18a – Gabino Olaso, bizkaitar agustindar apaiza (h. 1936).
- Otsailaren 19a – Hovhannes Tumanyan, armeniar olerkari, idazle, itzultzaile eta ekintzailea (h. 1923).
- Otsailaren 20a – Fabien Hastoy, zuberoar idazle eta irakaslea (h. 1950).
- Otsailaren 20a – Piotr Nilus, errusiar idazle eta margolari inpresionista (h. 1943).
- Otsailaren 23a – William Edward Burghardt Du Bois, estatubatuar politikari eta idazle mestizoa (h. 1963).
- Otsailaren 26a – Nadezhda Krupskaia, errusiar iraultzaile eta pedagogoa (h. 1939).
- Otsailaren 27a – Alice Hamilton, estatubatuar mediku eta ikertzailea, industria toxikologian aitzindaria (h. 1970).
Martxoa
aldatu- Martxoaren 3a – Emeterio Arrese, gipuzkoar idazlea (h. 1954).
- Martxoaren 6a – Francisca Herrera Garrido, galiziar idazlea (h. 1950).
- Martxoaren 12a – George Forbes, Zeelanda Berriko lehen ministroa (h. 1947).
- Martxoaren 12a - Gregorio Urkaregi Otxandiano, Begoña elizateko hargin, obra-eraikitzaile eta kontratista (h. 1927).
- Martxoaren 13a – Ramón Menéndez Pidal, espainiar filologo, historialari, folkloreari eta Erdi Aroari buruzko ikerlaria (h. 1968).
- Martxoaren 15a – Erramun Olabide, gasteiztar hizkuntzalaria (h. 1942).
- Martxoaren 15a – Stanisław Wojciechowski, Poloniako presidentea (h. 1953).
- Martxoaren 18a – Neville Chamberlain, Erresuma Batuko lehen ministroa (h. 1940).
- Martxoaren 22a – Emilio Aguinaldo, Filipinetako askatasunaren heroia (h. 1964).
- Martxoaren 29a – Edwin Lutyens, ingeles arkitektoa (h. 1944).
Apirila
aldatu- Apirilaren 1a – Peter Egge, norvegiar idazlea (h. 1959).
- Apirilaren 5a – Albert Roussel, frantziar musikagilea (h. 1937).
- Apirilaren 8a – Harvey Williams Cushing, estatubatuar sendagilea (h. 1939).
- Apirilaren 9a – Élie Cartan, frantziar matematikaria (h. 1951).
- Apirilaren 9a – Florencio Constantino, bizkaitar tenorra (h. 1919).
- Apirilaren 11 - Kasturba Makhanji, Mahatma Gandhiren emaztea (h. 1944).
- Apirilaren 11 – Gustav Vigeland, norvegiar eskultorea (h. 1943).
- Apirilaren 12a – Henri Désiré Landru, Gambaiseko Bizarurdin, frantziar serie-hiltzailea (h. 1922).
- Apirilaren 13a – Vida Goldstein, australiar sufragista eta gizarte-erreformista (h. 1949).
- Apirilaren 13a – Helene Stöcker, alemaniar bakezalea, feminista eta publizista (h. 1943).
- Apirilaren 29a – Mary Agnes Chase, estatubatuar botanikaria, ilustratzailea eta agronomoa, agrostologian espezializatua (h. 1963).
Maiatza
aldatu- Maiatzaren 3a – Maria Clara Correia Alves, portugaldar idazlea, irakaslea, editorea, kazetaria, masoia, pentsalari librea, aktibista errepublikanoa eta sufragista (h. 1948).
- Maiatzaren 5a – Hans Pfitzner, alemaniar musikagilea eta orkestra-zuzendaria (h. 1949).
- Maiatzaren 7a – Rosario Artola, gipuzkoar idazlea eta bertsolaria (h. 1950).
- Maiatzaren 8a – Flora Murray, eskoziar emakumezko mediku aitzindaria eta sufragista (h. 1923).
- Maiatzaren 18a – Rupprecht Bavariakoa, bavariar militar eta printzea, azken Bavariako Erresumako printze oinordekoa (h. 1955).
Ekaina
aldatu- Ekainaren 2a – Segundo Ispizua, bizkaitar historialaria (h. 1924).
- Ekainaren 5a – Marie Charles Duval, lapurtar militarra (h. 1958).
- Ekainaren 22a – Hendrikus Colijn, Herbehereetako lehen ministroa (h. 1944).
- Ekainaren 23a – Jeanne Paquin, frantziar diseinatzailea, lehenengo emakumezko diseinatzaile handia eta moda modernoan aitzindaria (h. 1936).
- Ekainaren 24a – Caroline Furness, estatubatuar astronomoa (h. 1936).
- Ekainaren 27a – Emma Goldman, lituaniar anarko-komunista eta feminista (h. 1940).
- Ekainaren 27a – Hans Spemann, alemaniar biologoa, 1935eko Medikuntzako Nobel saria (h. 1941).
Uztaila
aldatu- Uztailaren 2a – Hjalmar Söderberg, suediar idazle eta kazetaria (h. 1941).
- Uztailaren 5a – Jose Migel Iturriotz, gipuzkoar pilotari eta Beasaingo alkatea (h. 1924).
- Uztailaren 29a – Booth Tarkington, estatubatuar eleberrigilea eta dramagilea (h. 1946).
Abuztua
aldatu- Abuztuaren 16a – Léon Kauffman, Luxenburgoko lehen ministroa (h. 1952).
- Abuztuaren 18a – Clémentine Hélène Dufau, frantziar margolaria (h. 1937).
- Abuztuaren 19a – Mikaela Elizegi, Mikela Zintzarri, gipuzkoar bertsolari eta idazlea (h. 1967).
- Abuztuaren 19a – Isidro Gomá, kataluniar apaiza (h. 1940).
- Abuztuaren 27a - Laura Martínez de Carvajal, Kubako lehen emakume medikua eta lehen oftalmologoa (h. 1941).
Iraila
aldatu- Irailaren 3a – Fritz Pregl, esloveniar-austriar kimikaria, 1923ko Kimikako Nobel Saria (h. 1930).
- Irailaren 6a – Felix Salten, austriar idazlea (h. 1945).
- Irailaren 11 – Víctor Català, kataluniar eleberrigilea (h. 1966).
- Irailaren 17a – Christian Lous Lange, norvegiar historialari, irakasle, diplomazialari eta politologoa, 1921eko Bakearen Nobel Saria (h. 1938).
- Irailaren 19a – Ben Turpin, estatubatuar antzezlea (h. 1940).
- Irailaren 22a – Piotr Krasnov, errusiar jeneral kosako tsarista (h. 1947).
- Irailaren 23a – Mary Mallon, Mary tifoidea, Salmonella bakterioaren eramaile osasuntsua, nahi gabe pertsona asko kutsatu zituelako ospetsua (h. 1938).
- Irailaren 25a – Rudolf Otto, alemaniar filosofo eta teologo luteranoa (h. 1937).
Urria
aldatu- Urriaren 2a – Mahatma Gandhi, ekintzaile bakezale indiarra (h.1948).
- Urriaren 5a – Ellen Thesleff, finlandiar margolari espresionista, Finlandiako margolari modernista garrantzitsuenetakoa (h. 1954).
- Urriaren 15a – Francisco Largo, Espainiako Bigarren Errepublikan Gobernuko Presidentea (h. 1946).
- Urriaren 27a – Nicolás María Urgoiti, euskal ingeniari eta enpresaria (h. 1951).
Azaroa
aldatu- Azaroaren 3a – Ester Almqvist, suediar artista, Suediako pintura espresionistaren aitzindaria (h. 1934).
- Azaroaren 4a - Maria Antònia Salvà, mallorcar idazlea, olerkaria eta itzultzailea, katalanezko lehen emakume poeta (h. 1958).
- Azaroaren 11 – Viktor Emanuel III.a Italiakoa, Italiako erregea (h. 1947).
- Azaroaren 21a – Ramón Zapirain Heraufset, donostiar pertsonaia (h. 1926).
- Azaroaren 22a – André Gide, frantziar idazlea, 1947ko Literaturako Nobel Sariduna (h. 1951).
- Azaroaren 24a – Óscar Carmona, Portugalgo 11. presidentea (h. 1951).
- Azaroaren 25a – Ariadna Tyrkova, errusiar politikari, kazetari, literatur kritikari eta teorilari feminista liberala (h. 1962).
- Azaroaren 26a – Maud Galeskoa, Norvegiako erregina ezkontidea (h. 1938).
- Azaroaren 30a – Gustaf Dalén, suediar ingeniari eta fisikaria, 1912ko Fisikako Nobel Saria (h. 1937).
Abendua
aldatu- Abenduaren 5a – Jekaterina Kuskova, errusiar ekonomista eta kazetariamarxismo legalaren teoriko nagusienetakoa (h. 1958).
- Abenduaren 6a – Otto Nordenskjöld, suediar geologo, geografo eta esploratzaile polarra (h. 1928).
- Abenduaren 7a – Jānis Alksnis, letoniar arkitektoa (h. 1939).
- Abenduaren 8a – René Worms, frantziar soziologoa (h. 1926).
- Abenduaren 20a – Juan Bautista Pérez, Venezuelako presidentea (h. 1952).
- Abenduaren 22a – Dmitri Jegorov, errusiar-sobietar matematikaria (h. 1931).
- Abenduaren 31 – Henri Matisse, frantziar margolari, inprimatzaile eta delineatzailea (h. 1954).
Egun ezezaguna edo zehaztugabea
aldatu- Faustin Bentaberri, euskal musikaria, dantzaria eta koreografoa (h. 1936).
- Gregorio González Galartza, gipuzkoar argazkilaria (h. 1948).
- Jose Maria Azkue, euskal idazle frantziskotarra (h. 1938).
- Jose Sainz Basabe, Bilboko Udal Musika Bandaren sortzaile eta zuzendaria (h. 1948).
- Manuel Martinez de Ubago, nafar arkitektoa (h. 1928).
- Tiburcio Otsakar, euskal argitaratzaile eta politikaria (h. 1936).
- Concha Espina, espainiar eleberrigilea (h. 1955).
- Teodoro Iradier, arabar militarra (h. 1940).
Heriotzak
aldatuUrtarriletik ekainera
aldatu- Urtarrilaren 17a – Alexandre Sergeievitx Dargomyjski, errusiar musikagilea (j. 1813).
- Otsailaren 2a – Mariano Gartzia Zalba, nafar musikari eta musikagilea (j. 1809).
- Otsailaren 7a – Eufrosyne Abrahamson, suediar sopranoa (j. 1836).
- Otsailaren 15a – Mirza Ghalib, Mogol Inperioaren amaierako urdu hizkuntzaz eta persierazko poeta (j. 1797).
- Otsailaren 20a – Jose Antonio Uriarte, euskal idazlea eta itzultzailea (j. 1812).
- Otsailaren 27a – María del Pilar Acedo, Ohianederko Markesa, kulturzale eta poeta (j. 1784).
- Otsailaren 28a – Alphonse de Lamartine, frantziar idazle eta politikaria (j. 1790).
- Martxoaren 8a – Hector Berlioz, frantziar konpositorea (j. 1803).
- Martxoaren 14a – François Faurie, lapurtar tratulari eta politikaria (j. 1785).
- Martxoaren 18a – Pauline Fourès, frantziar margolari eta nobelagilea eta Napoleon Bonaparteren maitalea (j. 1778).
- Martxoaren 31 – Allan Kardec, Espiritismoaren sortzailea (j. 1804).
- Maiatzaren 21a – Fermín Ezpeleta, nafar politikari eta militarra (j. 1801).
Uztailetik abendura
aldatu- Uztailaren 4a – Jean René Constant Quoy, frantziar kirurgialari, zoologo eta anatomista (j. 1790).
- Uztailaren 13a – Cesar Duvoisin, frantsesez idatzi zuen lapurtar apaiz eta historialaria (j. 1805).
- Uztailaren 22a – John Augustus Roebling, Alemanian jaiotako ingeniari zibil amerikarra (j. 1789).
- Uztailaren 28a – Carl Gustav Carus, alemaniar margolari, sendagile eta naturalista {j. 1789).
- Abuztuaren 1a – Alexine Tinne, herbeheretar argazkilaria eta esploratzailea, Saharako basamortua gurutzatzen saiatu zen lehenengo emakumea (j. 1835).
- Abuztuaren 6a – Pedro Balanzategi, gipuzkoar militar eta politikaria, fusilatua (j. 1816).
- Abuztuaren 8a – Roger Fenton, britainiar argazkilaria (j. 1819).
- Irailaren 16a – Thomas Graham, britainiar kimikaria (j. 1805).
- Urriaren 8a – Franklin Pierce, Ameriketako Estatu Batuetako 14. presidentea (j. 1804).
- Urriaren 13a – Charles Augustin Sainte-Beuve, frantziar literatur kritikaria (j. 1804).
- Urriaren 20a – Mary Ann Mantell, britainiar paleontologoa, Iguanodonaren aurreneko fosila aurkitu zuena (j. 1795).
- Urriaren 23a – Edward Smith-Stanley, Erresuma Batuko lehen ministroa (j. 1799).
- Azaroaren 3a – Andreas Kalvos, greziar olerkaria (j. 1792).
- Azaroaren 12a – Johann Friedrich Overbeck, alemaniar margolaria (j. 1789).
- Abenduaren 3a – Facundo Goñi, nafar abokatu eta diplomazialaria (j. 1799).
- Abenduaren 8a – "Xenpelar" , gipuzkoar bertsolaria (j. 1835).
- Abenduaren 11 – Fausto Otazu, arabar lur-jabe eta politikaria (j. 1789).
- Abenduaren 18a – Francisco Javier Girón, nafar militarra (j. 1803).
- Abenduaren 18a – Maria Luisa Petriarena, gipuzkoar ehulea eta bertsolaria.
Egun ezezaguna edo zehaztugabea
aldatu- Juan Antonio Zaratiegi, nafar militarra (j. 1803).
Kanpo estekak
aldatu