1876
urte
| 1876. urtea | |
|---|---|
| Kronologia | |
| Mendeak | XVIII.a • XIX.a • XX.a |
| Hamarkadak | 1850(e)koa • 1860(e)koa • 1870(e)koa • 1880(e)koa • 1890(e)koa |
| Urteak | 1873 • 1874 • 1875 • 1876 • 1877 • 1878 • 1879 |
| Beste egutegi batzuetan | |
| Gregoriotar egutegia | 1876 MDCCCLXXVI |
| Ab urbe condita | 2629 |
| Armeniar egutegia | 1325 ԹՎ ՌՅԻԵ |
| Bahá'í egutegia | 32 – 33 |
| Bengaliar egutegia | 1283 |
| Berber egutegia | 2826 |
| Egutegi budista | 2420 |
| Myanmarko egutegia | 1238 |
| Bizantziar egutegia | 7384 – 7385 |
| Koptoen egutegia | 1592 – 1593 |
| Etiopiar egutegia | 1868 – 1869 |
| Hebrear egutegia | 5636 – 5637 |
| Egutegi hinduak | |
| Bikram Samwat | 1932 – 1933 |
| Shaka Samvat | 1798 – 1799 |
| Kali Yuga | 4977 – 4978 |
| Iraniar egutegia | 1254 – 1255 |
| Islamiar egutegia | 1292 – 1293 |
| Japoniar egutegia | Meiji 9 (明治9年) |
| Korear egutegia | 4209 |
| Thailandiar eguzki egutegia | 2419 |
| Holozeniar egutegia | 11876 |
Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!
Gertaerak
aldatu- Otsailaren 18a – Fernando Primo de Riverak zuzenduriko ejerzito liberalak karlistak garaitu zituen Lizarran.
- Urtarrilaren 31 – Estatu Batuek jatorrizko biztanleak erreserbetara mugitzeko agindua.
- Uztailaren 21a – Bizkaia, Gipuzkoa eta Arabak foruak galdu zituzten, Hirugarren Gerra Karlista amaitu ondoren. Hortik aurrera hiru probintziek kontzertu ekonomikoak hitzartu ditu Espainiako gobernu zentralarekin.
Arte eta kultura
aldatu- Abuztuaren 13a-17a: Nibelungoen eraztuna, Richard Wagnerrek sortutako lau opera epikoz osatutako zikloa antzeztu zen Bayreutheko Festspielhausen, lehen aldiz lau zatien emankizun osoa izanik.
- Abuztuaren 16a – Sigfrido (alemanez: Siegfried), opera saileko hirugarren opera estreinatu zen.
- Abuztuaren 17a – Jainkoen Gainbehera (alemanez: Götterdämmerung), opera saileko laugarren eta azken opera estreinatu zen.
Zientzia eta teknologia
aldatu- Martxoaren 7a – Alexander Graham Bellek telefonoa patentatu zuen.
Kirolak
aldatuJaiotzak
aldatuUrtarrila
aldatu- Urtarrilaren 3a – Wilhelm Pieck, alemaniar politikari komunista, Ekialdeko Alemaniako presidentea (h. 1960).
- Urtarrilaren 5a – Konrad Adenauer, Alemaniako kantzilerra (h. 1967).
- Urtarrilaren 5a – Flora de la Torre, 110 urte eta 276 egun bizi izandako euskal herritarra (h. 1986).
- Urtarrilaren 6a – Léon Bérard, frantziar abokatu eta politikaria, Pirinio Atlantikoetako Kontseilu Orokorreko presidentea (h. 1960).
- Urtarrilaren 7a – Rafael Barrett, espainiar idazlea eta pentsalaria (h. 1910).
- Urtarrilaren 9a – Robert Michels, alemaniar jatorriko italiar soziologoa (h. 1936).
- Urtarrilaren 11 – Higinio Basterra, bizkaitar eskultorea (h. 1957).
- Urtarrilaren 12a – Jack London, estatubatuar idazlea, kazetaria eta gizarte ekintzailea (h. 1916).
- Urtarrilaren 15a – Abdulaziz ibn Saud, Saudi Arabiako erresumako lehen erregea (h. 1953).
- Urtarrilaren 21a – James Larkin, irlandar sindikalista eta politikaria (h. 1947).
- Urtarrilaren 22a – Flora Sandes, I. Mundu Gerran soldadu gisa ofizialki aritu zen emakume britainiar bakarra (h. 1956).
- Urtarrilaren 23a – Otto Diels, alemaniar biokimikaria, 1950eko Kimikako Nobel Saria (h. 1954).
- Urtarrilaren 28a – Rudolf Trebitsh, austriar antrolopologoa (h. 1918).
Otsaila
aldatu- Otsailaren 2a – Maurice Tourneur, frantziar zinemagilea, zinemaren aitzindarietako bat (h. 1961).
- Otsailaren 8a – Paula Modersohn-Becker, alemaniar margolaria (h. 1907).
- Otsailaren 12a – Thubten Gyatso, hamairugarren Dalai Lama (h. 1933).
- Otsailaren 19a – Constantin Brâncuși, Frantzian lan egin zuen errumaniar eskultorea (h. 1957).
- Otsailaren 21a – Joseph Meister, amorruaren txertoa lehenengoz hartu zuen gizakia eta infekzio horri arrakastaz aurre egin zion lehena (h. 1940).
- Otsailaren 22a – Zitkala-Ša, siux herriko emakume idazle, argitaratzaile, biolinista eta ekintzailea (h. 1938).
Martxoa
aldatu- Martxoaren 1a – Henri de Baillet-Latour, belgikar aristokrata, Nazioarteko Batzorde Olinpikoko hirugarren presidentea (h. 1942).
- Martxoaren 2a – Pio XII.a, Aita santua (h. 1958).
- Martxoaren 3a – Pierre Dop, euskal historialari eta saiakeragilea (h. 1948).
- Martxoaren 4a – Léon-Paul Fargue, frantziar olerkaria (h. 1947).
- Martxoaren 4a – Ásgrímur Jónsson, islandiar margolaria, profesional bezala aritu zen lehendabizikoa (h. 1958).
- Martxoaren 4a – Lita de Ranitz, herbeheretar arte bildumagilea (h. 1960).
- Martxoaren 6a – Bitor Garitaonandia, euskal idazlea eta jesuita (h. 1929).
- Martxoaren 7a – Edgar Evans, Robert Falcon Scotten laguntzailetako bat 1911-1912an Hegobururako zoritxarrez amaitu zen espedizioan (h. 1912).
- Martxoaren 11 – Kenneth Hayes Miller, estatubatuar margolaria, grabatzailea eta irakaslea (h. 1952).
- Martxoaren 26a – Gilen Wiedekoa, Albaniako Printzerriko monarka (h. 1945).
Apirila
aldatu- Apirilaren 4a – Maurice de Vlaminck, frantziar margolari eta idazlea (h. 1958).
- Apirilaren 12a – Viktor Bernedo Zubiaurre, gipuzkoar enpresari eta politikari sozialista (h. 1944).
- Apirilaren 13a – Pilar Montaner Maturana, espainiar margolaria (h. 1961).
- Apirilaren 22a – Robert Barany, austriar medikua, 1914ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1936).
- Apirilaren 22a – Ole Edvart Rølvaag, norvegiar eleberrigilea (h. 1931).
- Apirilaren 24a – Erich Raeder, alemaniar almirantea (h. 1960).
- Apirilaren 27a – Claude Farrère, frantziar idazlea (h. 1957).
- Apirilaren 29a – Zewditu, Etiopiako Inperioko enperatriza (h. 1930).
Maiatza
aldatu- Maiatzaren 7a – Paul Rivet, frantziar sendagile, antropologo eta etnologoa (h. 1958).
- Maiatzaren 10a – Ivan Cankar, esloveniar eleberrigile eta dramagilea (h. 1918).
- Maiatzaren 18a – Hermann Müller, Alemaniako kantzilerra (h. 1931).
- Maiatzaren 22a – Leonor Acevedo Suárez, argentinar itzultzailea (h. 1975).
- Maiatzaren 30a – Vladimir Nazor, kroaziar gerrillaria, olerkaria eta politikaria (h. 1949).
Ekaina
aldatu- Ekainaren 1a – Vidyagauri Nilkanth, indiar gizarte-erreformatzailea, hezitzailea eta idazlea, Gujarateko lehen bi emakume lizentziadunetako bat (h. 1958).
- Ekainaren 6a – Fiodor Majnov, errusiar erraldoia, akromegaliaren ondorioz 2,30 metro garai izatera heldu zen errusiar gizasemea (h. 1913).
- Ekainaren 8a – Ferdynand Antoni Ossendowski, poloniar idazle, esploratzaile, unibertsitateko irakasle eta politikari antikomunista (h. 1945).
- Ekainaren 11 – Alfred Louis Kroeber, estatubatuar antropologoa (h. 1960).
- Ekainaren 12a – María Gay, kataluniar mezzosopranoa (h. 1943).
- Ekainaren 13a – William Sealy Gosset, Student , ingeles estatistikaria (h. 1937).
- Ekainaren 16a - Juan Francisco Arancibia, bizkaitar arkitekto eta politikaria, Bilboko alkatea.
- Ekainaren 21a – Battista Ugo, akromegaliaren ondorioz 2,30 metro garai izatera heldu zen alpetar erraldoi anaietako bat (h. 1916).
- Ekainaren 22a – Gwen John, galestar margolaria (h. 1939).
- Ekainaren 22a – Madeleine Vionnet, frantziar moda diseinatzailea, modaren historian eraginkorrenetakoa (h. 1975).
Uztaila
aldatu- Uztailaren 2a – Wilhelm Cuno, Alemaniako kantzilerra (h. 1933).
- Uztailaren 6a – Henry Caro-Delvaille, lapurtar margolari eta dekoratzailea (h. 1928).
- Uztailaren 12a – Max Jacob, frantziar margolari eta idazlea (h. 1944).
- Uztailaren 17a – Maksim Litvinov, sobietar iraultzaile, politikari eta diplomazialaria (h. 1951).
- Uztailaren 19a – Ignaz Seipel, austriar estatu-gizona eta apaiza (h. 1932).
- Uztailaren 25a – Elixabete Bavariakoa, Belgikako erregina ezkontidea (h. 1965).
Abuztua
aldatu- Abuztuaren 7a – Mata Hari, herbeheretar jatorriko striptease dantzari ospetsua, espioitzagatik hiltzera zigortua (h. 1917).
- Abuztuaren 12a – Mary Roberts Rinehart, estatubatuar idazlea (h. 1958).
- Abuztuaren 13a – Michael O'Flanagan, irlandar apaiz eta irakaslea, Sinn Féineko buruzagietako bat (h. 1942).
- Abuztuaren 14a – Alexandro I.a Serbiakoa, Serbiako erregea (h. 1903).
- Abuztuaren 16a – Ivan Bilibin, errusiar ilustratzaile eta antzeztokien diseinatzailea (h. 1942).
- Abuztuaren 19a – Manuel Irurita, nafar apaiz eta gotzaina (h. 1936).
- Abuztuaren 25a – Eglantyne Jebb, britainiar gizarte-ekintzailea, Save the Childrenen sortzailea (h. 1928).
Iraila
aldatu- Irailaren 1a – Harriet Shaw Weaver, ingeles feminista, sufragista, ekintzaile politiko eta The Egoist aldizkariko editorea (h. 1961).
- Irailaren 2a – Francesc Cambó, kataluniar politikari kontserbadorea, abokatua eta finantzaria (h. 1947).
- Irailaren 3a – Federiko Belaustegigoitia, euskal idazlea (h. 1947).
- Irailaren 3a - Federiko Eskauriaza, Begoñako Errepublikako azken alkatea (h. 1950).
- Irailaren 5a – Wilhelm Ritter von Leeb, Bigarren Mundu Gerran alemaniar mariskal eta gerra kriminala (h. 1956).
- Irailaren 6a – John James Richard Macleod, ingeles sendagilea, 1923ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1935).
- Irailaren 13a – Sherwood Anderson, estatubatuar idazlea (h. 1941).
- Irailaren 15a – Bruno Walter, alemaniar orkestra-zuzendaria (h. 1962).
- Irailaren 18a – James Scullin, Australiako 9. lehen ministroa (h. 1953).
- Irailaren 21a – Julio González, espainiar eskultore eta margolaria (h. 1942).
- Irailaren 22a – André Tardieu, Frantziako Lehen Ministroa (h. 1945).
- Irailaren 26a – Edith Abbott, estatubatuar ekonomista, gizarte-langilea, hezitzailea eta idazlea (h. 1957).
- Irailaren 28a – Guillermo Torrijos Goyarzu, bilbotar militante sozialista (h. 1942).
- Irailaren 28a – José Antonio Ubierna, espainiar legelari eta politikaria, Bizkaiko gobernadore zibila (h. 1964).
Urria
aldatu- Urriaren 11 – Gertrud von Le Fort, alemaniar idazlea (h. 1971).
- Urriaren 16a – Pedro Chastang, euskal sozialista aitzindaria (h. 1946).
- Urriaren 16a – César Figuerido, gipuzkoar musikagile eta biolin-jotzailea (h. 1956).
- Urriaren 31 – Natalie Clifford Barney, estatubatuar idazle, poeta eta eleberrigilea (h. 1972).
Azaroa
aldatu- Azaroaren 5a – Raymond Duchamp-Villon, frantziar eskultorea (h. 1918).
- Azaroaren 8a – Louis Bernacchi, belgikar-tasmaniar fisikaria eta astronomoa (h. 1942).
- Azaroaren 12a – Maurice Delay, euskal kirurgialari eta politikaria, Baionako alkatea (h. 1960).
- Azaroaren 15a – Anna de Noailles, frantziar idazlea (h. 1933).
- Azaroaren 19a – Tatiana Afanasieva, ukrainar-herbeheretar matematikari eta fisikaria (h. 1964).
- Azaroaren 21a – Olav Duun, norvegiar eleberrigilea (h. 1939).
- Azaroaren 23a – Manuel de Falla, espainiar musikagilea (h. 1946).
- Azaroaren 26a – Javier Ibarra Murillo, nafar historialaria (h. 1955).
- Azaroaren 26a – Bart van der Leck, herbeheretar margolari, diseinatzaile eta zeramikaria, De Stijl taldeko sortzaileetako bat (h. 1958).
Abendua
aldatu- Abenduaren 3a – Francisco Carrascón, nafar musikagilea (h. 1936).
- Abenduaren 20a – Castor Jauregibeitia, Cocherito de Bilbao, euskal toreatzailea (h. 1928).
- Abenduaren 22a – Filippo Tommaso Marinetti, Egipton jaiotako italiar idazlea (h. 1944).
- Abenduaren 24a – Thomas Madsen-Mygdal, Danimarkako lehen ministroa (h. 1943).
- Abenduaren 25a – Muhammad Ali Jinnah, Pakistango buruzagi musulmana eta lehendabiziko lehen gobernaria (h. 1948).
- Abenduaren 25a – Adolf Windaus, alemaniar kimikaria, 1928ko Kimikako Nobel Saria (h. 1959).
- Abenduaren 26a – Virginia Bolten, argentinar aktibista anarkista, sindikalista eta feminista (h. 1960).
- Abenduaren 27a – Valentin Larrea, gipuzkoar piano-jotzaile eta musikagilea (h. 1970).
- Abenduaren 29a – Pau Casals, kataluniar txelojole, pedagogo, musika zuzendari eta konposatzailea (h. 1973).
- Abenduaren 31 – Sabino Izeta, gipuzkoar margolaria (h. 1918).
Egun ezezaguna edo zehaztugabea
aldatu- Abdón González de Alaitza, euskal herritar kazetaria eta Txistu, gorde den euskarazko lehen komiki-aldizkariaren egile ezagun bakarra (h. 1926).
- Inozentzio Munita Arizmendi, gipuzkoar idazlea (h. 1958).
- Juan Astorkia, bizkaitar futbolaria eta Athleticeko presidentea (h. 1905).
- Julian Apraiz Arias, arabar arkitektoa (h. 1962).
- Luis Márquez Marmolejo, Athletic Clubeko futbolari eta presidentea (h. 1930).
- Manuel Arriandiaga, euskal idazlea, euskara garbiaren aldeko sutsuenetarikoa (h. 1947).
- Prudencio San Sebastian, Soinu, 8 hilabetez modu basatian bizi izan zen gipuzkoarra (h. 1959).
- Quintin Altolagirre, gipuzkoar mediku eta politikaria.
- Teófilo Guiard Larrauri, bizkaitar historialaria (h. 1946).
- Nicolás Esandi Nicolao, euskal jatorriko argentinar elizgizona, Buenos Airesko Eusko Ikaskuntzako lehenengo lehendakaria (h. 1948).
- Catalina Flaquer, espainiar aktibista politikoa (h. 1937).
- Emma Bataillard, Lady Aama, akromegalia ren ondorioz 2,04 metro garai izatera heldu zen frantziar gizasemea (h. 1893).
- Konkordia Samoilova, errusiar militante boltxebikea (h. 1921).
Heriotzak
aldatuUrtarriletik ekainera
aldatu- Urtarrilaren 15a – Eliza McCardle Johnson, Ameriketako Estatu Batuetako Lehen Dama (j. 1810).
- Urtarrilaren 24a – Joaquín Elio, nafar militarra (j. 1806).
- Otsailaren 18a – Adolphe Brongniart, frantziar botanikoa, paleobotanikaren aitatzat hartua (j. 1801).
- Otsailaren 18a – Charlotte Saunders Cushman, estatubatuar antzerki-aktorea (j. 1816).
- Otsailaren 24a – Joseph Jenkins Roberts, Liberiako lehendabiziko presidentea (j. 1809).
- Otsailaren 25a – Domingo Egaña, gipuzkoar buruzagi karlista (j. 1815).
- Martxoaren 5a – Marie d'Agoult, frantziar idazlea (j. 1805).
- Martxoaren 5a – Francesco Maria Piave, italiar libreto egileak (j. 1810).
- Martxoaren 8a – Louise Colet, frantziar olerkaria eta femme de lettres (j. 1810).
- Apirilaren 21a – Otto Grashof, alemaniar margolari, marrazkilari eta erretratugilea, Txileko pinturaren atzerriko aitzindaritzat hartua (j. 1812).
- Maiatzaren 8a – Truganini, Tasmaniako aborigena, Tasmaniako hizkuntzen azken hiztuna (j. c. 1812).
- Maiatzaren 26a – František Palacký, txekiar historialaria eta politikaria (j. 1798).
- Ekainaren 1a – Khristo Botev, bulgariar idazlea (j. 1848).
- Ekainaren 4a – Abdulaziz I.a, Otomandar Inperioko sultana (j. 1830).
- Ekainaren 8a – George Sand, frantziarra, feminismoaren aitzindaria (j. 1804).
- Ekainaren 12a – Teodosio Vesteiro, galiziar kazetari, idazle eta musika irakaslea (j. 1847).
- Ekainaren 21a – Antonio López de Santa Anna, mexikar militarra eta politikaria (j. 1794).
- Ekainaren 25a – George Armstrong Custer, estatubatuar jenerala (j. 1839).
- Ekainaren 27a – Christian Gottfried Ehrenberg, alemaniar naturalista (j. 1795).
- Ekainaren 27a – Harriet Martineau, ingeles idazlea, ekonomilaria, soziologoa, filosofoa eta gizarte-ekintzailea (j. 1802).
- Ekainaren 29a – Xoan Manuel Pintos Villar, galiziar idazlea (j. 1811).
Uztailetik abendura
aldatu- Uztailaren 1a – Mikhail Bakunin, errusiar idazle anarkista (j. 1814).
- Uztailaren 15a – Alexander Fredro, polonierazko antzerkigilea (j. 1793).
- Uztailaren 15a – Juan Pablo Duarte, Dominikar Errepublikaren askatzailea (j. 1813).
- Uztailaren 21a – Bilintx, euskal bertsolari eta poeta erromantikoa (j. 1831)
- Abuztuaren 2a – Wild Bill Hickok, esploratzailea, abenturazalea, jokalaria, ehiztaria, pistolaria eta Ameriketako Estatu Batuetako marshalla (j. 1837).
- Abuztuaren 21a – Ildefons Cerda, kataluniar hirigilea (j. 1815).
- Abuztuaren 24a – Paulina Kellogg Wright Davis, estatubatuar abolizionista, sufragista, emakumeen eskubideen aldeko ekintzailea eta hezitzailea (j. 1813).
- Abuztuaren 27a – Eugène Fromentin, frantziar margolari eta idazlea (j. 1820).
- Irailaren 5a – Manuel Blanco Encalada, Txileko presidentea (j. 1790).
- Urriaren 4a – Johannes Rebmann, alemaniar misiolaria (j. 1820).
- Azaroa – João Oliveira e Daun (Saldanhako dukea), portugaldar politikaria eta militarra (j. 1790).
- Azaroaren 8a – Maria Vittoria dal Pozzo, Espainiako erregina ezkontidea (j. 1847).
- Azaroaren 10a – Karl Eichwald, Errusiar Inperioko geologo, zoologo eta psikologoa (j. 1795).
- Azaroaren 18a – Narcisse Virgilio Díaz, frantziar Barbizongo eskolako margolaria (j. 1807).
- Azaroaren 28a – Karl von Baer, estoniar sendagilea eta biologoa (j. 1792).
- Abenduaren 1a – Jose Maria Murga, el moro vizcaíno, euskal militar, esploratzaile, politiko eta idazlea (j. 1827).
- Abenduaren 27a – Frederik Paludan-Müller, daniar poeta (j. 1809).
- Abenduaren 31 – Katalina Labouré, frantziar moja (j. 1806).
Egun ezezaguna edo zehaztugabea
aldatu- Joan Bautista Esain, nafar gerrillari karlista.
- Joaquina Lopez de Madariaga, arabar poeta eta antzerkigilea (j. 1813).
- Miguel Antonio Otamendi Olaskoaga, gipuzkoar bertsolaria (j. 1829).
- Antoine Jérôme Balard, frantziar kimikaria (j. 1802).
Kanpo estekak
aldatu