Cukrzyca ciążowa: jak powstaje i czym się objawia?
Cukrzyca ciążowa jest poważnym schorzeniem, które zbagatelizowane może prowadzić do poważnych konsekwencji zarówno dla mamy, jak i dziecka. Skąd się bierze? Cukrzyca ciążowa to najczęściej chwilową nietolerancją węglowodanów, która spowodowana jest zachwianą gospodarką hormonalną. Stan ten zazwyczaj ustępuje po porodzie. Po wykryciu cukrzycy konieczne jest jednak stałe monitorowanie poziomu glukozy we krwi, gdyż zbyt wysoki jej poziom może wywołać negatywne konsekwencje, jak choćby przedwczesny poród.
Ryzyko wystąpienia cukrzycy ciążowej dotyczy każdej ciężarnej. Przyjmuje się jednak, że najbardziej narażone są kobiety, które przed zajściem w ciążę miały problemy z nadwagą oraz te, u których w rodzinie występują przypadki cukrzycy typu 2.
Nieleczona cukrzyca ciążowa może wywołać poważne powikłania, takie jak:
- niedojrzałość metaboliczną narządów dziecka (przeważnie płuc)
- przerost mięśnia sercowego dziecka
- zgon wewnątrzmaciczny
- makrosomia, czyli stan w którym dziecko osiąga masę zdecydowanie wyższą niż powinno w swoim wieku ciążowym.
Sposobem na uniknięcie wszystkich tych powikłań jest odpowiednio wczesna diagnoza i wdrożenie leczenia. Cukrzycę ciążową można rozpoznać wykonując proste badanie krwi na czczo. Powinno się je zrobić do 10 tygodnia ciąży, aby wykluczyć występowanie cukrzycy, o której przyszła mama nie wiedziała. Kolejne obowiązkowe badanie ma miejsce w okolicy 23-26 tygodnia i polega ono na doustnym obciążeniu organizmu glukozą. Jeśli po jego wykonaniu stężenie glukozy nie przekracza 140 mg/dl oznacza, że wszystko jest w porządku. Jeśli wynik mieści się w przedziale 140-180 mg/dl, wówczas konieczne jest wykonanie ponownego badania. Jeżeli zostanie potwierdzone wysokie stężenie glukozy wówczas konieczna jest konsultacja z diabetologiem, który w pierwszej kolejności zaleca wprowadzenie diety cukrzycowej.
Zobacz też: Dieta w ciąży - co można jeść a czego nie?
Dieta w cukrzycy ciążowej: jak wygląda?
Po wykryciu cukrzycy ciążowej pierwszym krokiem w walce z nią jest wprowadzenie diety cukrzycowej. Musi być ona bogata w białka, tłuszcze, węglowodany złożone, witaminy i składniki mineralne. Ważne jest też dostarczenie odpowiedniej ilości błonnika pokarmowego.
Założenia diety cukrzycowej dla ciężarnej opierają się o stworzenie 5-6 zbilansowanych posiłków, które dostarczą jej w ciągu dnia nie więcej niż 2200 kcal. Ważne, aby były one spożywane o stałych porach.
Kluczowe dla diety cukrzycowej jest ograniczenie spożycia produktów bogatych w cukry proste i zastąpienie ich tymi, w których przewagę mają węglowodany złożone. Jest to istotne, gdyż pozwala zachować właściwy poziom glukozy we krwi, nie doprowadzając do nadmiernych wahań w tym zakresie. Produkty, w których znajdują się cukry złożone to:
- pieczywo z grubego przemiału,
- ziemniaki,
- kasze,
- płatki owsiane,
- ryż,
- makarony.
Ograniczyć lub wyeliminować z jadłospisu należy zaś produkty z przewagą cukrów prostych, które powodują nagły wzrost poziomu glukozy we krwi. Znajdują się wśród nich:
- owoce i soki owocowe, a w szczególności winogrona, banany, suszone daktyle i figi.
Cukrzyca ciążowa: postępowanie i leczenie
Przy cukrzycy ciążowej konieczne jest stałe monitorowanie poziomu glukozy we krwi. Można to robić samodzielnie z pomocą glukometru. Wystarczy kropla krwi z nakłutego palca, aby w kilka minut sprawdzić, czy stężenie cukru jest właściwe. Powinno ono wynosić około 130 mg/dl po 1 godzinie od zjedzenia posiłku lub 120 mg/dl po 2 godzinach. Warto także dokonać pomiaru na czczo, po przebudzeniu. To, jak często należy się badać wskaże szczegółowo diabetolog.
Zdarzają się sytuacje, gdy nawet bardzo restrykcyjne przestrzeganie diety cukrzycowej nie wpływa na wystarczające obniżenie poziomu glukozy. Wówczas konieczne jest wprowadzenie terapii lekowej z użyciem insuliny.
Od września wszystkie kobiety w ciąży w ramach programu Ciąża plus mogą skorzystać z bezpłatnych leków, których listę przygotowało Ministerstwo Zdrowia. Znalazły się na niej również preparaty niezbędne w walce z cukrzycą ciążową.
Zobacz też: Ciąża Plus. Komu będą przysługiwać darmowe leki?
