Co to jest recenzja?
Przystępując do pisania recenzji warto wiedzieć, co to jest tak właściwie. Najkrócej rzecz ujmując recenzja to sprawozdawczo-krytyczne omówienie dzieła, przy czym pod pojęciem dzieła rozumieć należy zarówno dzieło artystyczne (literackie, muzyczne, plastyczne, przedstawienie teatralne, film), jak i publikację naukową, projekt, wystawę, grę komputerową, publikację multimedialną czy inny wytwór pracy twórczej. Autor recenzji z reguły omawia utwór artystyczny lub naukowy, przedstawiając go w pozytywnym lub negatywnym świetle, poddając wartość tego dzieła ocenie w oparciu o określone kryteria, bądź też kierując się subiektywnymi odczuciami. Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje recenzji: recenzję artystyczną, której zadaniem jest ocena dzieła artystycznego, oraz recenzję naukową, która służy obiektywnej ocenie zawartości utworu naukowego. Recenzja, jako gatunek, z pisaniem którego przychodzi się zmierzyć uczniom szkół podstawowych i średnich, to recenzja artystyczna. Najczęściej recenzowanymi przez uczniów utworami są książki, filmy, bądź też sztuki teatralne, a sama konstrukcja recenzji jest dość jasno określona.
Podstawowe elementy recenzji
Warto wiedzieć, jakie są podstawowe elementy recenzji. Jak w przypadku większości prac pisemnych, recenzja powinna posiadać wstęp, rozwinięcie i zakończenie. Wstęp ma charakter informacyjny, powinien umożliwić czytelnikowi recenzji zapoznanie się z tematem pracy. To tutaj powinny się znaleźć najważniejsze, podstawowe informacje o omawianym dziele, takie jak jego tytuł, imię i nazwisko twórcy, gatunek, jaki dane dzieło reprezentuje, rok powstania czy kraj produkcji. We wstępie również ogólnie określamy tematykę bądź problematykę omawianego dzieła.
Najobszerniejszą częścią recenzji jest oczywiście rozwinięcie. Warto je zacząć od opisu utworu, np. zarysu fabuły, stylu, analizy poszczególnych jego elementów. Należy pamiętać, by nie zdradzić zbyt wielu szczegółów fabuły, nie streszczać dzieła, unikać spoilerów. Można, a nawet trzeba, pozwolić sobie natomiast na krytyczną ocenę poszczególnych elementów utworu. Najlepiej wskazać kolejno zalety (czyli co autorowi recenzji się podobało), a następnie wady dzieła. Dobrze jest też rzeczowo uargumentować swoje osądy. Należy również pamiętać o tym, że w recenzji ocenie podlega dzieło, a nie jego twórca. I ta ocena właśnie, powstała dzięki uwzględnieniu wszystkich pozytywów i negatywów wskazanych w rozwinięciu recenzji, będzie stanowić podsumowanie (zakończenie) pracy.
Recenzja filmu – jak napisać?
Jeśli naszym celem jest recenzja filmu, to jak napisać tego typu pracę? Warto przed przystąpieniem do pisania zebrać podstawowe informacje na temat obrazu: jego tytuł, rok powstania, imię i nazwisko reżysera, scenarzysty, datę premiery, dane na temat twórców (zdjęcia, muzyka, efekty specjalne itp.) oraz aktorów. Dobrze jest wskazać, jaki gatunek filmowy reprezentuje omawiany obraz oraz ewentualne nagrody, jakimi został uhonorowany. Jeśli film jest adaptacją bądź ekranizacją książki, z pewnością warto o tym wspomnieć, wskazując oryginał, na którym wzorowali się twórcy filmu, a także określając stopień odwzorowania literackiego pierwowzoru. W ocenie filmu nie należy ograniczać się wyłącznie do fabuły czy scenariusza, dobrze jest wziąć pod uwagę również grę aktorską, dialogi, scenografię, kostiumy, muzykę, zdjęcia czy efekty specjalne. Warto jest przyjrzeć się nie tylko odtwórcom głównych ról, ale także wyrazistym rolom drugoplanowym. Recenzję należy zakończyć ogólną oceną filmu. Jeśli nasza ocena jest zbieżna ze zdaniem krytyków filmowych, możemy zacytować i skomentować takie opinie.
Zobacz też: Felieton: co to jest i jak go napisać?
Recenzja książki – jak napisać?
Załóżmy, że spod naszego pióra musi wyjść recenzja książki. Jak napisać prawidłowo taką recenzję? W pierwszych zdaniach pracy należy wskazać tytuł dzieła, imię i nazwisko autora, rok powstania książki oraz rok i miejsce wydania (a także wydawnictwo). Dobrze jest też zaklasyfikować dzieło do konkretnego gatunku oraz krótko określić jego tematykę. W dalszej części można omówić ogólny zarys fabuły, przedstawiając bohaterów, czas i miejsce akcji czy wątki główne i poboczne. Warto odnieść się do języka, jakim operuje autor, zastosowanych przez niego zabiegów stylistycznych, kompozycji dzieła czy problematyki podejmowanej przez autora. Można też wskazać genezę utworu, a także ocenić szatę graficzną książki oraz ilustracje, jeśli takowe posiada.
Recenzja sztuki teatralnej – jak napisać?
A co, jeśli naszym zadaniem domowym jest recenzja sztuki teatralnej? Jak napisać taką pracę? Wbrew pozorom nie będzie się ona różniła zbytnio od recenzji filmu. I tu należy podać tytuł spektaklu, jego autora i reżysera, wskazać datę premiery, miejsce wystawienia sztuki, określić gatunek dramatyczny, wymienić aktorów, autorów scenografii itd. Podobnie jak w przypadku filmu: jeśli mamy do czynienia z adaptacją książki, należy wskazać literacki pierwowzór spektaklu. W swojej ocenie będziemy odnosić się nie tylko do fabuły, ale również gry aktorskiej, scenografii, kostiumów oraz warstwy muzycznej, jeśli przedstawienie takową posiada.
Zobacz też: Peryfraza - czym jest i jak jej używać? Co odróżnia peryfrazę od parafrazy?
