Półpasiec - czy można na niego zachorować będąc w ciąży? Jakie konsekwencje dla dziecka będzie mieć półpasiec w ciąży? Czy półpasiec pojawia się u niemowląt? Dlaczego pojawienie się półpaśca u dziecka jest niepokojące?
Półpasiec - jak można się zarazić?
Ospę wietrzną i półpasiec wywołuje ten sam wirus - VZV (Herpesvirus varicella zoster). Ospa wietrzna to jedna z wirusowych chorób, które zazwyczaj przechodzi się w dzieciństwie, natomiast półpasiec (inaczej ziarnica) najczęściej pojawia się po 50. roku życia. Wirus VZV, który wywołał ospę wietrzną, pozostaje w naszym organizmie, najczęściej w zwojach nerwów czuciowych. U około 20% osób, które przeszły ospę wietrzną, VZV może się uaktywnić nawet po kilkudziesięciu latach. Mamy wtedy do czynienia z półpaścem; wirusy wędrują do skóry i nerwów, nie pojawiają się natomiast w krwi (nie występuje wiremia).
Krótko mówiąc - półpasiec pojawia się u osób, które chorowały na ospę wietrzną. Zdarza się, że u osoby, która miała kontakt z chorym na półpasiec, pojawia się ospa wietrzna; natomiast żeby zachorować na półpasiec, trzeba najpierw przejść ospę wietrzną.
Półpasiec w ciąży
Ponieważ półpasiec pojawia się zazwyczaj u osób po 50. roku życia, szanse na zachorowanie na półpasiec w ciąży są małe, choć oczywiście zdarzają się takie przypadki. Ciąża to stan podwyższonego ryzyka i rzeczywiście wirus VZV jest bardzo niebezpieczny dla płodu. Jednak ospa ma zupełnie inny wpływ na ciążę niż półpasiec.
Mama w ciąży chora na ospę wietrzną ma bardzo duże ryzyko przekazania wirusa rozwijającemu się dziecku. Wówczas pojawia się tzw. wrodzona ospa wietrzna, która może spowodować bardzo poważne wady u płodu: zapalenie siatkówki oka, zanik kory mózgowej, wodonercze, nieprawidłowe wykształcanie się kończyn. Ten problem dotyczy głównie pierwszej połowy ciąży, po 20. tygodniu nie notuje się ospy wrodzonej.
Na szczęście przy półpaścu szanse na przekazanie wirusa VZV nie wyglądają tak samo. Brak badań wskazujących jednoznacznie na przypadki półpaśca w ciąży, które doprowadziły wrodzonej ospy wietrznej i związanych z nią powikłań w rozwoju dziecka. Dzieje się tak dlatego, że w trakcie półpaśca wirus nie występuje we krwi, ma więc znacznie mniejsze szanse dostać się do organizmu dziecka.
Należy zwrócić uwagę na jeszcze jedno zagadnienie. Groźne może być zarażenie okołoporodowe VZV - dotyczy to znowu ospy wietrznej (a konkretnie matki, która przechodzi ospę mniej niż 5 dni przed porodem). Zarażenie ospą noworodka może prowadzić nawet do śmierci dziecka, dlatego chorująca na ospę mama musi być pod szczególną opieką. Koniecznie też powinna konsultować się z lekarzem, jeśli w tym okresie zachoruje na półpasiec.
Półpasiec – objawy u dzieci i dorosłych
Jakie są objawy półpaśca? Objawy półpaśca są takie same u dzieci i dorosłych, choć mogą występować w różnym nasileniu. Przede wszystkim na skórze pojawia się charakterystyczna wysypka z pęcherzykami wypełnionymi płynem, chory odczuwa też silny ból w tej części ciała. Pęcherzyki zlokalizowane są niemal zawsze na jednej połowie ciała – na jednej stronie twarzy, tułowia, rzadziej na jednej z kończyn. Możliwa jest gorączka i nudności, osłabienie czucia i mięśni. Zmiany skórne mogą się utrzymywać nawet 2-4 tygodnie, choć zazwyczaj znikają po tygodniu.
Powikłania półpaśca to m.in. nawracający ból (neuralgia popółpaścowa), a także zapalenie opon mózgowych i zapalenie mózgu oraz nadkażenia bakteryjne. Im chory jest starszy, tym powikłania są bardziej prawdopodobne i cięższe. Dobra wiadomość dla rodziców - półpasiec u dzieci zwykle przebiega łagodnie i bez powikłań.
Szczególnie trudną postacią półpaśca jest półpasiec oczny, gdy wirus przenika do nerwów twarzy i oka. Zmiany skórne obejmują wówczas większą przestrzeń w okolicach oka, na skroniach, powiekach i czole. Może wystąpić zapalenie i w konsekwencji porażenie nerwów twarzy, w tym nerwu wzrokowego – co może prowadzić nawet do utraty wzroku. Półpasiec uszny z kolei może prowadzić do utraty słuchu.
Półpasiec u dzieci i niemowląt
Półpasiec zwykle pojawia się w następstwie obniżonej odporności organizmu. Powodem może być stres, niedożywienie, procesy związane ze starzeniem się, ale też wystąpienie choroby nowotworowej i tocznia rumieniowatego. Dlatego półpasiec w nietypowym, wczesnym wieku warto traktować jako sygnał, że coś niedobrego może się dziać w organizmie. Jeśli dziecko nie ma zdiagnozowanych przyczyn obniżonej odporności, powinno się wykonać dodatkowe badania. Szczególnie niepokojące jest wystąpienie objawów półpaśca kolejny raz. Wirus może się również aktywować przy podawaniu niektórych leków (np. steroidów) oraz po szczepieniach.
Półpasiec oczny i uszny u dzieci wymaga szczególnej uwagi i kontroli, żeby uniknąć nieodwracalnych skutków i uszkodzenia słuchu lub wzroku.
Półpasiec – jak to się leczy?
Półpasiec leczy się przede wszystkim objawowo, ale koniecznie pod kontrolą lekarza. Podaje się środki przeciwbólowe, przeciwświądowe, a jeśli jest taka potrzeba - również przeciwgorączkowe. Można także podać leki hamujące namnażanie się wirusa. Najlepszym zabezpieczeniem przez ospą wietrzną i półpaścem jest podawana w dwóch dawkach szczepionka – można ją wykonać już od 9. miesiąca życia dziecka. Szczepieniom warto też poddać się dodatkowo po 50. roku życia, bo odporność na wirusa z czasem zanika. Jednocześnie przebieg półpaśca i związane z nim powikłania są w późniejszym wieku, statystycznie rzecz biorąc, cięższe.
Przeczytaj także:
