Equatorala Guinea
| Equatorala Guinea | ||
| República de Guinea Ecuatorial République de Guinée Équatoriale República da Guiné Equatorial | ||
|
| |
| Standardo di Equatorala Guinea | Blazono di Equatorala Guinea | |
| Nacionala himno: | ||
| Caminemos pisando la senda | ||
| ||
Urbi:
| ||
| Chefurbo: | Malabo | |
| · Habitanti: | 33.000 (2001) | |
| Precipua urbo: | Malabo | |
Lingui:
| ||
| Oficala lingui: | Hispana, Franca, Portugalana | |
| Tipo: | Republiko | |
| · Prezidanto: | Teodoro Obiang Nguema Mbasogo | |
| · Chefa ministro: | Manuel Osa Nsue Nsua | |
Surfaco: (144ma maxim granda)
| ||
| · Totala: | Shablono:28050 km² | |
| · Aquo: | neglijebla % | |
Habitanti: (159ma maxim granda)
| ||
| · Totala: | 1 222 442[1] (2015) | |
Plusa informi:
| ||
| Valuto: | Franko CFA di Central Afrika | |
| Veho-latero: | dextre | |
| ISO: | GQ
| |
GNQ
| ||
226
| ||
| Reto-domeno: | .gq | |
Equatorala Guinea esas lando jacanta an central Afrika. Ol konsistas ek 5 oceanala insuli ed 1 kontinental enklavo (Río Muni). Che kontinento ol havas kom vicini Kamerun norde, e Gabon este e sude. Weste jacas Oceano Atlantiko. La chef-urbo Malabo jacas an insulo Bioko.
La lando-nomo probable devenas del Berbera vorto aguinau, signifikante 'nigra-pela homi'.
Bazala fakti pri Equatorala Guinea.
Historio
[redaktar | redaktar fonto]| Precipua artiklo: Historio di Equatorala Guinea |
Pigmei probable habitis tota kontinentala regiono qua nun formacas Equatorala Guinea, ma nun li trovesas en sudala Río Muni. Bantua tribui probable komencis enmigrar la regiono cirkume 2000 yari aK, veninta de regiono inter sudala Nigeria e nord-westala Kamerun. Li probable establisis su definitive en kontinentala Equatorala Guinea cirkume 500 aK. Che insulo Bioko, la maxim anciena kolonieti kreesis cirkume yaro 530.
On kredas ke Portugalan explorero Fernando Pó, dum voyajo ad India, deskovris l'insulo Bioko en 1472. Portugal koloniigis l'insuli Bioko (antee nomizita insulo Fernando Poo) e Annobon en 1474.
En 1778 Portugal cedis a Hispania la du insuli, altra vicina insuli e komercal yuri en kontinentala teritorio kambie de teritorii en Sud-Amerika. De 1778 til 1810 Equatorala Guinea administresis kom parto di Vicerejio di la Fluvio Plata, kun sideyo en Buenos Aires.
En 1844 la regiono divenis konocita kom Territorios Españoles del Golfo de Guinea Ecuatorial (Hispana Teritorii en la Gulfo di Equatorala Guinea). En 1885 la kontinentala regiono (Río Muni) divenis Hispana protektorato, pose kolonio en 1900.
Equatorala Guinea nedependanteskis de Hispania ye la 12ma di oktobro 1968.
Politiko
[redaktar | redaktar fonto]
Equatorala Guinea esas republiko. La chefo di stato e la chefo di guvernerio esas la prezidanto, nun Teodoro Obiang Nguema Mbasogo, qua asumis la povo en 1979. La konstituco di 1982 donas granda povo a la prezidanto: lu povas editar yuri per dekreti, ed anke nominas la chefa ministro.
Obiang montras poka toleremeso pri l'opozantaro. Malgre la lando nominale esar demokratio, l'elekti judikesas kom simulita. De 1979 til nun existis adminime 12 probi pri stato-stroko.
La parlamento havas unika chambro, la Chambro di Populala Reprezentanti (Cámara de Representantes del Pueblo), kun 100 membri.
Geografio
[redaktar | redaktar fonto]
Equatorala Guinea konsistas ek un teritorio (Río Muni) en l'Afrikana kontinento, inter Kamerun en nordo, e Gabon en esto ed en sudo, e kin insuli: Bioko, Corisco, Annobón, Elobey Chico ed Elobey Grande. Bioko, ube jacas la chef-urbo Malabo, jacas 40 km sude de Kamerun.
Equatorala Guinea havas tropikala klimato kun diferanta sika e pluvoza sezoni: de junio til agosto Río Muni esas sika e Bioko esas pluvoza; de decembro til februaro l'inverso eventas. La temperaturo en Bioko varias de 16°C til 33°C dum la yaro. Yarala mezvalora pluvo-quanto en Bioko varias de 1.930 mm en Malabo til 10.920 mm en Ureka. Río Muni ordinare esas plu sika.[2]
Ekonomio
[redaktar | redaktar fonto]| Precipua artiklo: Ekonomio di Equatorala Guinea |
Demografio
[redaktar | redaktar fonto]
Segun statistiki de The World Factbook por julio 2018, Equatorala Guinea havis 797 457 habitanti. La maxim multa (85,7%) esas del etnio Fang.[3] Le Bubi esas 6,5% de la habitantaro, le Mdowe esas 3,6%, l'Annobon esas 1,6%, le Bujeba esas 1,1%, e 1,4% apartenas ad altra etnii, segun la kontado di 1994.[3] La maxim multa habitanti havas bantua origino. Le Fang originis de la kontinento, kontre ke le Bubi originis de Bioko.
L'oficala linguo di la lando esas Hispana parolata da 67,6% de la habitantaro. La cetera 32,4% parolas altra lingui (Fang, Bubi e la Franca, qua ank esas oficala), segun statistiki de 1994.[3]
La religio kun maxim granda nombro di adepti esas kristanismo. Anke praktikesas animista rituali.[3]
Kulturo
[redaktar | redaktar fonto]Equatorala Guinea produktas poka populara muziko. Simile ad altra Afrikana regioni, stili soukous e makossa esas populara, ed anke reggae e rock.
Referi
[redaktar | redaktar fonto]
- ↑ 2015 Census Preliminary Results - URL vidita ye 13ma di aprilo 2019. Idiomo: Hispana.
- ↑ Nations Encyclopedia. Nations Encyclopedia (10ma di aprilo 2011). URL vidita ye la 5ma di mayo 2013.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Equatorial Guinea - The World Factbook - Publikigita da CIA. URL vidita ye 13ma di aprilo 2019. Idiomo: Angla.
| Nedependanta stati en Afrika |
| Aljeria | Angola | Benin | Botswana | Burkina Faso | Burundi | Centrafrika | Chad | Demokratial Republiko Kongo | Djibuti | Egiptia | Equatorala Guinea | Eritrea | Eswatini | Etiopia | Gabon | Gambia | Ghana | Guinea | Guinea Bisau | Ivora Rivo | Kabo Verda | Kamerun | Kenia | Komori | Kongo | Lesotho | Liberia | Libia | Madagaskar | Malawi | Mali | Maroko | Maurico | Mauritania | Mozambik | Namibia | Nigeria | Nijer | Ruanda | San-Tome e Principe | Senegal | Sierra Leone | Seycheli | Somalia | Sudafrika | Sudan | Sud-Sudan | Tanzania | Tunizia | Togo | Uganda | Zambia | Zimbabwe |
| Nesuverena teritorii |
| Ceuta | Kanarii | Madeira | Melilla | Ocidental Sahara | Mayotte | Reunion | Sokotra |
| Nedependo ne agnoskata |
| Somalilando | Puntlando |