Xesús Canabal

Xesús Canabal

Biografía
Nacemento	marzo de 1897 O Amenal, España
Morte	29 de agosto de 1985 (88 anos) Montevideo, Uruguai
Actividade
Ocupación	empresario
Premios
(1985)  Medalla Castelao

Xesús Canabal Fuentes, nado no Amenal (O Pino) en marzo de 1897 e finado en Montevideo o 29 de agosto de 1985, foi un empresario e destacado persoeiro da emigración galega no Uruguai.^[1]

Emigrou cos pais e irmáns en 1910, con trece anos de idade, ao Río da Prata, e comezou a traballar nunha empresa de papelería en Buenos Aires. Foi progresando na firma ata que se fixo cargo da sucursal de Montevideo, pero a crise producida pola primeira guerra mundial obrigou o peche da sucursal uruguaia. Canabal quedou nese país, e en 1921 fundou cos seus irmáns unha empresa de papelería que levaba o seu nome (Jesús Canabal y Hnos.), especializada na produción de sobres da marca Suevia. O negocio era próspero, e comezou a mercar empresas do sector no Uruguai e en 1937 pon en funcionamento a súa propia empresa de fabricación de papel, IPUSA,^[2] á que se lle engadiu unha nova fábrica en 1948 en El Pando.

En 1956 participou na creación do Banco de Galicia no Uruguai, unha sociedade financeira que tivo unha importante función filantrópica entre a comunidade galega. Tamén nese ano foi presidente do primeiro Congreso da Emigración Galega, celebrado en Buenos Aires en 1956. Foi presidente da Casa de Galicia de Montevideo, da Irmandade Galeguista do Uruguai, do Patronato da Cultura Galega de Montevideo (do que ademais de fundador foi presidente, vicepresidente e tesoureiro en distintas épocas). Foi un dos promotores de Sempre en Galicia, a emisión radiofónica da comunidade galega na Prata. Ademais, a proposta de César Alvajar e Ramón Suárez Picallo, foi designado ministro delegado da República no exilio (1958-1962).

• Premio Castelao (1962), outorgado polo Consello de Galiza
• Vieira de Prata (1966), outorgado polo Patronato da Cultura Galega de Montevideo
• Medalla Castelao (1985).
• Fillo predilecto do Pino^[2].

Desde 2017 o CSC "Luís Seoane" no Pedrouzo acolle unha exposición permanente sobre a súa figura.^[3]

• Gran Enciclopedia Galega Silverio Cañada (DVD)|format= require |url= (Axuda). El Progreso. 2005. ISBN 84-87804-88-8. 
• Losa Rocha, M. (2007). Don Xesús Canabal Fuentes. Fillo Predilecto de O Pino. Losa. ISBN 9789974963092. 

• Pérez Leira, Lois (2011). Protagonistas de una historia colectiva II. Vigo: Grupo de Comunicación de Galicia en el Mundo. pp. 61–68. ISBN 978-84-938464-4-2. 

• "Xesús Canabal". Álbum de Galicia do Consello da Cultura Galega. 
• "Xesús Canabal". Álbum da Emigración do Consello da Cultura Galega.