T-44

T-44

Dane podstawowe
Państwo	ZSRR
Producent	Fabryka nr 75, Charków
Typ pojazdu	czołg średni
Trakcja	gąsienicowa
Załoga	4 (dowódca, kierowca, celowniczy, ładowniczy)
Historia
Prototypy	1943
Produkcja	1944–1947
Wycofanie	lata 80. XX w.
Egzemplarze	1831 szt.
Dane techniczne
Silnik	wysokoprężny, 4-suwowy, 12-cylindrowy widlasty W-44 o mocy 500 KM przy 1800 obr./min
Transmisja	mechaniczna
Poj. zb. paliwa	500 l oleju napędowego (główne) 150 l (dodatkowe)
Pancerz	kadłub spawany z płyt walcowanych, wieża odlewana, 30–120 mm
Długość	7,65 m 6,07 m (kadłuba)
Szerokość	3,1–3,18 m
Wysokość	2,40 m
Prześwit	0,42 m
Masa	31,8 t
Osiągi
Prędkość	51,6 km/h
Zasięg pojazdu	235–300 km (po drodze)
Pokonywanie przeszkód
Brody (głęb.)	1,3 m
Rowy (szer.)	2,5 m
Ściany (wys.)	0,73 m
Kąt podjazdu	30–32°
Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 x armata wz. 1943 ZIS-S-53 kal. 85 mm 2 x czkm DTM kal. 7,62 mm
Użytkownicy
Armia Radziecka
Multimedia w Wikimedia Commons

T-44 – czołg średni konstrukcji radzieckiej z okresu II wojny światowej.

Radzieccy konstruktorzy sprzętu pancernego doskonale zdawali sobie sprawę z niedostatków podstawowego radzieckiego czołgu II wojny światowej T-34. Przez cały okres wojny trwały prace nad jego następcą. W końcu 1943 roku na osobisty rozkaz Stalina, biuro konstrukcyjne fabryki nr 183 przystąpiło do prac nad czołgiem noszącym początkowo oznaczenie „Obiekt 136”. Został on później przemianowany na T-44. Szefem biura konstrukcyjnego był A.A. Morozow^[1]. W jego konstrukcji wykorzystano doświadczenia z produkcji i użycia, a także wiele zespołów z T-34/85. Wprowadzono też istotne zmiany. Czołg miał zupełnie nowy kadłub, zawieszenie, silnik, układ transmisyjny. Bardzo istotną zmianą było usytuowanie silnika. Zamiast wzdłuż jak we wszystkich poprzednich czołgach radzieckich i zagranicznych ustawiono go w poprzek kadłuba. Miało to rewolucyjne skutki dla sposobu projektowania następców T-44 (m.in. T-54, T-55). Takie usytuowanie silnika radykalnie zmieniło kształt kadłuba, był niższy (o 300 mm) i szerszy (o 180 mm) niż ten w T-34. Usunięto stanowisko strzelca-radiotelegrafisty, więc załoga uległa zmniejszeniu do 4 osób^[1]. Czołg T-44 przyjęto do produkcji i uzbrojenia w lipcu 1944 roku. Produkcję zlecono Fabryce nr 75 w Charkowie. Do końca 1944 roku wyprodukowano 25 wozów, a w 1945 roku 880 sztuk. Produkcja była kontynuowana do maja 1947, kiedy został zastąpiony na liniach produkcyjnych przez czołg podstawowy T-54. Czołgi T-44 były modyfikowane w latach 60. XX. Otrzymały wtedy oznaczenie T-44M. Powstała też wersja z armatą D-10T kal. 100 mm oznaczona jako T-44S^[1].

Pierwsze jednostki liniowe, uzbrojone w czołgi T-44, osiągnęły gotowość bojową w czerwcu 1945. Po raz pierwszy zostały zastosowane bojowo w czasie zbrojnej interwencji na Węgrzech w 1956 roku. Pojazdy pozostawały w uzbrojeniu Armii Radzieckiej do lat 80. XX w. W ostatnim okresie występowały one głównie w jednostkach szkolnych. Wiele wycofanych czołgów T-44, a czasem wyłącznie ich wieże, wykorzystano w budowie fortyfikacji granicznych. Broniły one Moskwy oraz granicy z Chińską Republiką Ludową. W latach 60. i 70. XX w., bliżej nieznana liczba czołgów (podobno nawet kilkadziesiąt) została przekazana wytwórni filmowej Mosfilm. Na ich bazie wykonywano jeżdżące makiety czołgów niemieckich, wykorzystywane w filmach wojennych.

• Janusz Magnuski. T-44 – protoplasta rodziny powojennych radzieckich czołgów średnich. „Nowa Technika Wojskowa”. 1999. nr 12. s. 23–28. ISSN 1230-1655. 
• Anatolij Kolesnikow. Początek drogi – czołg średni T-44. „Poligon – magazyn miłośników wojsk lądowych”. 2010. nr 5. s. 20–33. ISSN 1895-3344.