Βαϊλάτο του Τζέρσεϊ

Συντεταγμένες: 49°13′00″N 2°07′57″W / 49.2167°N 2.1325°W / 49.2167; -2.1325

Βαϊλάτο του Τζέρσεϊ Bailiwick of Jersey Bailliage de Jersey
Σημαία Εθνόσημο
Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη	Σεντ Χέλιερ
Επίσημες γλώσσες	Αγγλικά, Γαλλικά
Κυρίαρχο κράτος	Ηνωμένο Βασίλειο
Πολίτευμα	Βασιλευομένη Δημοκρατία
Μονάρχης Αντικυβερνήτης Βάιλος Επικεφαλής υπουργός	Κάρολος Γ΄ Τζέρι Κιντ Σερ Τίμοθι Λεκόκ Κριστίνα Μουρ
Έκταση  • Σύνολο  • % Νερό	119,6[1] km2 (219η) 0
Πληθυσμός  • Εκτίμηση 2023   • Απογραφή 2021   • Πυκνότητα	103.650[2] (201η)  103.267 [3]   866,6 κατ./km2 (14η)
Νόμισμα	Λίρα Στερλίνα (GBP)
Ζώνη ώρας  • Θερινή ώρα	GMT (UTC +0) (UTC +1)
Internet TLD	.je
Κωδικός κλήσης	+44

Το Τζέρσεϊ ή Ζέρσεϊ ή Υερσέη ή Τζέρσι ή Τζέρζι (αγγλικά: Jersey‎‎) (εναλλακτικές ορθογραφίες Τζέρσεϋ, Ζέρσεϋ, Ιερσέη, Τζέρσυ και Τζέρζυ αντίστοιχα) είναι το μεγαλύτερο από τα Αγγλονορμανδικά νησιά. Είναι εξαρτώμενο από το Στέμμα. Έχει δώσει το όνομά του στην αμερικανική πολιτεία του Νιου Τζέρσεϊ και στο ύφασμα ζέρσεϊ, ενώ στα αγγλικά (και σε άλλες γλώσσες ως δάνειο) ονομάζεται jersey ένα είδος πουλόβερ και στον αθλητισμό η φανέλα.

Το Βαϊλάτο του Τζέρσεϊ (αγγλικά: Bailiwick of Jersey‎‎, γαλλικά: Bailliage de Jersey‎‎, νορμανδικά: Bailliage dé Jèrri) περιλαμβάνει το νησί Τζέρσεϊ και άλλα δύο συμπλέγματα ακατοίκητων νησιών, το Μινκιέρ και το Εκρέχους, και είναι ό,τι έχει απομείνει (μαζί με το Βαϊλάτο του Γκέρνσεϊ, που περιλαμβάνει τα υπόλοιπα Αγγλονορμανδικά νησιά) από το Δουκάτο της Νορμανδίας. Δούκας της Νορμανδίας είναι ο εκάστοτε Βρετανός μονάρχης, ο οποίος εκπροσωπείται από έναν Αντικυβερνήτη. Ο Βάιλος του Δούκα στο νησί είναι επικεφαλής της δικαστικής και πολιτειακής ηγεσίας, πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου και του Κοινοβουλίου, αναπληρωτής Αντικυβερνήτης και «εγγυητής του (άγραφου) συντάγματος».

Το Τζέρσεϊ είναι ανεξάρτητο διοικητικά, αλλά την ευθύνη της άμυνάς του την έχει το Ηνωμένο Βασίλειο. Βρίσκεται στο στενό της Μάγχης κοντά στις ακτές της Νορμανδίας και αποτελεί μέρος της Βρετανικής Κοινοπολιτείας (ως εξαρτημένο έδαφος του Ηνωμένου Βασιλείου), δεν ανήκει όμως στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο νησί κατοικούν 103.267 άνθρωποι σύμφωνα με την απογραφή του 2021^[3], από τους οποίους μόνο οι μισοί είναι γηγενείς. Οι επίσημες γλώσσες είναι τα αγγλικά και τα γαλλικά, ενώ τα Jèrriais (νορμανδική διάλεκτος) είναι αναγνωρισμένα ως τοπική γλώσσα.

Η ιστορία του νησιού του Τζέρσεϊ επηρεάζεται από τη στρατηγική θέση του ανάμεσα στις βόρειες ακτές της Γαλλίας και τις νότιες ακτές της Αγγλίας.

Στο Τζέρσεϊ διενεργούνται απογραφές από το 1821. Στην απογραφή του 2021, ο συνολικός μόνιμος πληθυσμός εκτιμάται στους 103.267 κατοίκους, από τους οποίους το 35% ζει στο Σεντ Χέλιερ, μοναδική πόλη του νησιού.^[4] Μόνο οι μισοί κάτοικοι του νησιού έχουν γεννηθεί στο Τζέρσεϊ. Ενώ το 29% του πληθυσμού έχει γεννηθεί αλλού στις Βρετανικές νήσους, 8% στην ηπειρωτική Πορτογαλία και τη Μαδέρα, 9% σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και 5% αλλού.^[4][3] Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2022 τα 82,63 χρόνια (80,13 χρόνια οι άνδρες και 85,28 οι γυναίκες).^[5]

Το βαϊλάτο του Τζέρσεϊ είναι κοινοβουλευτική δημοκρατία στο πλαίσιο καθεστώτος κτήσης του Βρετανικού Στέμματος. Το άγραφο Σύνταγμα προέρχεται από τη Συνθήκη του Παρισιού, του 1259. Επικεφαλής της κυβέρνησης είναι ο επικεφαλής υπουργός (chief minister). Η κυβέρνηση αποτελείται από τον Βασιλιά της Αγγλίας (τον Κάρολο Γ΄), τον Αντικυβερνήτη (Lieutenant Governor of Jersey), τον επιστάτη ή βάιλο (Bailiff), τη Συνέλευση (Assembly of the States), και από τον Δεκέμβριο του 2005 τον επικεφαλής υπουργό (Chief Minister of Jersey) και το υπουργικό του συμβούλιο. Ο Κάρολος Γ΄ είναι παραδοσιακά αρχηγός Κράτους, υπό τον τίτλο του Δούκα της Νορμανδίας (Duke of Normandy). Ωστόσο δεν κατέχει επίσημα τον τίτλο αυτό. Εκπροσωπείται από τον Αντικυβερνήτη, ο οποίος ενεργεί ως ντε φάκτο Αρχηγός Κράτους. Από τις 8 Οκτωβρίου 2022 Αντικυβερνήτης είναι ο υποναύαρχος Τζέρι Κιντ. Επιστάτης (βάιλος), επικεφαλής της Βουλής και του Βασιλικού Δικαστηρίου είναι ο Σερ Τίμοθι Λεκόκ, από τις 17 Οκτωβρίου 2019. Επικεφαλής υπουργός από τις 12 Ιουλίου 2022 είναι η Κριστίνα Μουρ. Η Βουλή ονομάζεται States of Jersey και αποτελείται από 53 εκλεγμένα μέλη, 41 εκ των οποίων εκλέγονται για τριετή θητεία (29 αντιπροσώπους που εκλέγονται σε μονοεδρικές και πολυεδρικές εκλογικές περιφέρειες και 12 επικεφαλής των ενοριών (ονομάζονται οι ίδιοι Constables και οι ενορίες parishes), καθώς επίσης και 12 γερουσιαστές που εκλέγονται με καθολική ψηφοφορία για εξαετή θητεία. Η θητεία έξι από αυτών ανανεώνεται κάθε τρία χρόνια.

Η Βουλή (States of Jersey) επίσης συμπεριλαμβάνει μη εκλεγμένα μέλη ex officio: τον βάιλο (Bailiff), τον επικεφαλής της Εκκλησίας της Αγγλίας στο Τζέρσεϊ (Dean) και τον Γενικό Εισαγγελέα (Attorney-General).

Ο πρώτος επικεφαλής υπουργός εξελέγη στις 5 Δεκεμβρίου 2005 και ήταν ο Φρανκ Γουόκερ.

	Πορτρέτο	Όνομα	Θητεία
1		Φρανκ Γουόκερ	8 Δεκεμβρίου 2005	12 Δεκεμβρίου 2008
2		Τέρι Λεσιέρ	12 Δεκεμβρίου 2008	18 Νοεμβρίου 2011
3		Ίαν Γκορστ	18 Νοεμβρίου 2011	7 Ιουνίου 2018
4		Τζον Λε Φοντρέ	7 Ιουνίου 2018	12 Ιουλίου 2022
5		Κριστίνα Μουρ	12 Ιουλίου 2022	Σήμερα

Εκλογές διεξήχθησαν για πρώτη φορά το 1990 και μετά τα έτη 1993, 1996, 1999, 2002, 2005, το 2008, το 2011, το 2014, 2018 και 2022.

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Βαϊλάτο του Τζέρσεϊ

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Atlas of Jersey (Άτλας του Τζέρσεϊ)

• States of Jersey Ιστοσελίδα του Βαϊλάτου του Τζέρσεϊ.
• Jersey Tourism Τουριστική ιστοσελίδα του Βαϊλάτου του Τζέρσεϊ.
• του Τζέρσεϊ Βαϊλάτο του Τζέρσεϊ στο Curlie