1993
| Historio 19ma yarcento  20ma 21ma yarcento
|
| Yardeki: 1900a • 1910a • 1920a • 1930a • 1940a |
| Yari: 1901 • 1902 • 1903 • 1904 • 1905 |
La yaro 1993 (MCMXCIII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye venerdio segun Gregoriala kalendario. Ol esis la 993ma yaro di la duesma yarmilo, la 93ma yaro di la 20ma yarcento, e la 4ma yaro di la yari 1990a.
Eventi
[redaktar | redaktar fonto]- 3ma di januaro - En Moskva, George Bush e Boris Yelcin subskribas duesma START-pakto.
- 14ma di januaro - Traktato interdiktante kemial armi subskribesas pos 24-yara negocii en Paris.
- 17ma di julio - Slackware, la maxim anciena Linux-versiono qua duras existar, lansesas.
- 30ma di oktobro - Kirgiziana boxisto Orzubek Nazarov divenas championo dil World Boxing Association (WBA) en lejer-kategorio.
- 30ma di decembro - Israel e Vatikano ligas diplomacala relati.
- 1ma di januaro - Chekoslovakia dividas su pacoze. Chekia e Slovakia divenas nedependanta.
- 26ma di januaro - Václav Havel elektesas prezidanto di Chekia.
- 15ma di februaro - Michal Kováč elektesas prezidanto di Slovakia.
- 14ma di marto - Andora aprobas sua konstituco, e divenas konstitucala monarkio kun chefministro.
- 28ma di marto - En Francia, Édouard Balladur divenas chefministro.
- 8ma di aprilo - Norda Macedonia membreskas Unionita Nacioni, kun la nomo "Anciena Yugoslaviana Republiko Macedonia".
- 9ma di agosto - Albert la 2ma divenas rejo di Belgia pos la morto di Baudouin.
- 1ma di novembro - Kontrato di Maastricht efikeskas, ed Europana Uniono naskas.
- 9ma di novembro - En Mostar, Bosnia e Herzegovina, ponto qua esas simbolo di uniono (Stari Most) krulas per municioni de Serba tanki.
- 12ma di marto - En Bombay (Mumbai), India, 15 bombal ataki ocidas adminime 250 homi.[1]
- 12ma di marto - Nord-Korea ne longe praktikas abnego di la developo di nukleara fuzei.
- 6ma di junio - En Mongolia, unesmafoye eventas direta elekto por prezidanto.
- 9ma di junio - Princo di Japonia Naruhito mariajas ne-nobela Masako Owada.
- 27ma di junio - Bill Clinton imperas atakar Irak per fuzei pro entraprezir mortigar George Bush dum lua vizito en Kuwait.
- 2ma di julio - Norodom Ranariddh divenas chefministro di Kambodja.
- 12ma di julio - Ter-tremo kun forteso 7.8 che skalo di Richter frapas Hokkaido, Japonia, e efektigas ondego, quo perisigas 202 homi en insulo Okushiri.
- 13ma di septembro - Yasser Arafat (chefo di PLO) e Ichak Rabin (chefministro di Israel) salutas unu l'altru per manui en Washington DC, pos subskribo di pacala pakto.
- 24ma di septembro - Norodom Sihanouk divenas itere rejulo di Kambodja.
- 30ma di septembro - Ter-tremo en Latur, India destruktas 52 vilaji e produktas 10 000 morti.[2]
- 27ma di marto - Mahamane Ousmane elektesas prezidanto di Nijer.
- 23ma di aprilo - La habitantaro di Eritrea votas pri nedependo de Etiopia.
- 24ma di mayo - Eritrea nedependanteskas.
- 3ma di oktobro - Vasta kombato en Mogadishu, Somalia, inter Usana paco-trupi e lokala militestri produktas la morti di 18 Usani e 350 Somaliani.
- 20ma di januaro - Bill Clinton komencas lua mandato kom prezidanto di Usa.
- 13ma di februaro - Eventas grandega nivo-burasko en estala rivo di kontinento. En Usa, 184 homi mortas.
- 26ma di februaro - En New York, bombal atako che World Trade Center mortigas sis homi e vundas plu kam mil plusa homi.[3]
- 28ma di februaro til la 19ma di aprilo - En Waco, Texas la polico siejas farmeyo qua funcionis kom sideyo por la sekto «Branch Davidians» ("Davidiani"). La chefo di la sekto, David Koresh, qua afirmis esar Iesu Kristo, e 132 de lua sequanti - multa ek li armizita kun automatala pafili - refuzas kapitulacar e pafas kontre la policisti e l'agenti di FBI. Pos 51 dii la polico invadas la loko e 82 Davidiani mortis, kontre 4 policisti.
- aprilo til oktobro - Granda inundadi eventas en la baseni di Mississippi e Missouri, centre de Usa, produktanta 50 morti[4] ed efektiganta 15 miliardi dolari en domaji.
- On fondis Ultimate Fighting Championship, organizo di mixita milital arti.
- 6ma di junio - Ramiro de León Carpio divenas prezidanto di Guatemala.
- 21ma di aprilo - Supra korto di Bolivia kondamnas l'ex-diktatoro Luis García Meza a 30-yara enkarcerigo pro mortigi, fraudo, e violaco di Boliviana konstituco.
- 19ma di mayo - En Brazilia, Fernando Henrique Cardoso divenas ministro pri Ekonomial aferi dil prezidanto Itamar Franco.
Naski
[redaktar | redaktar fonto]- 1ma di januaro - Milan Doudera, Cheka hokeisto
- 1ma di januaro - Sifan Hassan, Nederlandan atletino
- 9ma di januaro - Aminata Savadogo, Latviana kantistino
- 13ma di januaro - Fyodor Chervyakov, Rusa tenisistulo
- 13ma di januaro - Adelina Zagidullina, Rusa skermistino
- 14ma di januaro - Maria Lasickene, Rusa atletino pri alt-saltado
- 26ma di januaro - Miguel Borja, Kolumbiana futbalisto
- 31ma di januaro - Sanan Syugirov, Rusa shakoludistulo
- 3ma di februaro - Getter Jaani, Estoniana kantistino
- 19ma di februaro - David Březina, Cheka hokeisto
- 23ma di februaro - Kasumi Ishikawa, Japoniana tablotenisistino
- 5ma di marto - Yaraslaw Shila, Bielorusa tenisistulo
- 10ma di marto - Nadia Murad, Irakana politikal aktivistino, Nobel-laureato pri paco
- 15ma di marto - Aleksandra Krunić, Serbiana tenisistino
- 15ma di marto - Paul Pogba, Franca futbalisto
- 20ma di marto - Sloane Stephens, Usana tenisistino
- 23ma di marto - Dmitrij Jaškin, Cheka hokeisto
- 28ma di marto - Nikita Nesterov, Rusa hokeisto
- 29ma di marto - Ganhuyagiyn Gan-Erdene, Mongoliana boxisto
- 30ma di marto - Anitta, Braziliana kantistino
- 30ma di marto - Emina Bektas, Usana tenisistino
- 9ma di aprilo - David Musil, Cheka hokeisto
- 12ma di aprilo - Robin Anderson, Usana tenisistino
- 14ma di aprilo - Abubakar Vagayev, Rusa MMA-luktisto
- 14ma di aprilo - Alihan Vahayev, Rusa MMA-luktisto
- 6ma di mayo - Gustavo Gómez, Paraguayana futbalisto
- 13ma di mayo - Romelu Lukaku, Belga futbalisto
- 14ma di mayo - Kristina Mladenovic, Franca tenisistino
- 14ma di mayo - Miranda Cosgrove, Usan aktorino e kantistino
- 6ma di junio - Frida Gustavsson, Sueda manekinino
- 13ma di junio - Kairat Jirgalbek uulu, Kirgiziana futbalistulo
- 17ma di junio - Nikita Kucherov, Rusa hokeisto
- 24ma di junio - Maxim Dubarenka, Bielorusa tenisistulo
- 26ma di junio - Ariana Grande, Usana kantistino, kompozistino ed aktorino[5]
- 27ma di junio - Gabriela Gunčíková, Cheka kantistino
- 8ma di julio - Petr Beránek, Cheka hokeisto
- 17ma di julio - Darren Dietz, Kanadana e Kazakstana hokeisto
- 26ma di julio - Taylor Momsen, Usana kantistino e kompozistino
- 31ma di julio - Wilfredo León, Kubana-Polona volebalisto
- 6ma di agosto - Yekaterina Yashina, Rusa tenisistino
- 17ma di agosto - Sarah Sjöström, Sueda natistino
- 17ma di agosto - Rodrigo Caio, Braziliana futbalisto
- 26ma di agosto - Laura "Keke" Palmer, Usan aktorino
- 29ma di agosto - Lucas Cruikshank, Usana persono de Interreto ed aktoro
- 29ma di agosto - Liam Payne, Britaniana kantisto (One Direction) (m. 2024)
- 31ma di agosto - Wilfredo León, Kubana-Poloniana volebalisto
- 27ma di septembro - Mónica Puig, Portorikana tenisistino
- 5ma di oktobro - Martin Frk, Cheka hokeisto
- 8ma di oktobro - Garbiñe Muguruza, Venezuelana tenisistino
- 9ma di oktobro - Lauren Davis, Usana tenisistino
- 16ma di oktobro - Caroline Garcia, Franciana tenisistino
- 29ma di oktobro - Michael Copper (anke Michael Kittrell), Usana interreto-personeso
- 14ma di novembro - Elisabeth Seitz, Germana gimnastikistino
- 15ma di novembro - Anna Klasen, Germana tenisistino
- 13ma di decembro - Danielle Collins, Usana tenisistino
- 15ma di decembro - Alina Eremia, Rumana kantistino ed aktorino
- 16ma di decembro - Thiago Braz da Silva, Brazilian atleto
- 20ma di decembro - Yana Yegoryan, Rusa skermistino
Morti
[redaktar | redaktar fonto]
- 6ma di januaro - Dizzy Gillespie, Usana jazo-muzikisto (n. 1917)
- 6ma di januaro - Rudolf Nureyev, Sovietiana dansistulo (n. 1938)
- 6ma di januaro - Richard Mortensen, Dana piktisto (n. 1910)
- 12ma di januaro - Józef Czapski, Polona piktisto (n. 1896)
- 13ma di januaro - René Pleven, chefministro di Francia (n. 1901)
- 20ma di januaro - Audrey Hepburn, Belga aktorino (n. 1929)
- 22ma di januaro - Kobo Abe, Japoniana skriptisto (n. 1924)
- 23ma di januaro - Yevgeni Mihaylovich Vinokurov, Sovietiana romanisto e poeto (n. 1925)
- 26ma di januaro - Robert Jacobsen, Dana skultisto e piktisto (n. 1912)
- 5ma di februaro - Joseph L. Mankiewicz, Usana cenaro-skriptisto, rejisero e film-produktero (n. 1909)
- 11ma di februaro - Robert W. Holley, Usana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1922)
- 19ma di februaro - Peter S. Pezzati, Usana piktisto (n. 1902)
- 3ma di marto - Albert Sabin, deskovrinto di la vacino kontre poliomielito (n. 1906)
- 8ma di marto - Billy Eckstine, Usana muzikisto (n. 1914)
- 20ma di marto - Polykarp Kusch, Germana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1911)
- 30ma di marto - Richard Diebenkorn, Usana piktisto (n. 1922)
- 17ma di aprilo - Turgut Özal, prezidanto e chefministro di Turkia (n. 1927)
- 20ma di aprilo - Cantinflas, Mexikian aktoro (n. 1911)
- 1ma di mayo - Pierre Bérégovoy, ex-chefministro di Francia, suocidita (n. 1925)
- 1ma di mayo - Ranasinghe Premadasa, chefa ministro e prezidanto di Sri-Lanka (n. 1924)
- 30ma di mayo - Henry Heerup, Dana piktisto e skultisto (n. 1907)
- 19ma di junio - William Golding, Britaniana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1911)
- 31ma di julio - Rejulo Baudouin di Belgia (n. 1930)
- 1ma di agosto - Alfred Manessier, Franca piktisto (n. 1911)
- 26ma di agosto - Reima Pietilä, Finlandan arkitekto (n. 1923)
- 5ma di septembro - Baek Du-jin, chefministro di Sud-Korea (n. 1908)
- 15ma di septembro - Maurice Yaméogo, prezidanto di Burkina Faso (n. 1921)
- 27ma di septembro - Jimmy Doolittle, Usana generalo (n. 1896)
- 30ma di septembro - Maurice Bourgès-Maunoury, chefministro di Francia (n. 1914)
- 21ma di oktobro - Melchior Ndadaye, prezidanto di Burundi (n. 1953)
- 25ma di oktobro - Vincent Price, Usan aktoro (n. 1911)
- 31ma di oktobro - Federico Fellini, Italiana filmifisto (n. 1920)
- 31ma di oktobro - River Phoenix, Usan aktoro (n. 1970)
- 1ma di novembro - Severo Ochoa, Hispana ciencisto, Nobel-laureato (n. 1905)
- 19ma di novembro - Leonid Gaidai, Sovietiana cinematografisto (n. 1923)
- 22ma di novembro - Anthony Burgess, Britaniana skriptisto (n. 1917)
- 2ma di decembro - Pablo Escobar, Kolumbiana narkotiko-komercestro (n. 1940)
- 4ma di decembro - Frank Zappa, Usana muzikisto e kompozisto (n. 1940)
- 7ma di decembro - Wolfgang Paul, Germana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1913)
- 7ma di decembro - Félix Houphouët-Boigny, prezidanto di Ivora Rivo (n. 1905)
- 12ma di decembro - József Antall, chefministro di Hungaria (n. 1932)
- 16ma di decembro - Kakuei Tanaka, chefministro di Japonia (n. 1918)
- 24ma di decembro - Yen Chia-kan, prezidanto di Republiko Chinia (n. 1905)
- 27ma di decembro - Michel Bouts, Franca skriptisto, pedagogo ed Idisto (n. 1902)
- 31ma di decembro - Zviad Gamsakhurdia, prezidanto di Gruzia (n. 1939)
- Tömöriyn Artag, Mongoliana luktisto (n. 1943)
Nobel-premiiziti
[redaktar | redaktar fonto]- Fiziko: Russell Alan Hulse, Joseph Hooton Taylor Jr.
- Kemio: Kary Banks Mullis, Michael Smith
- Fiziologio o Medicino: Richard John Roberts, Phillip Allen Sharp
- Literaturo: Toni Morrison
- Paco: Nelson Mandela e Frederik Willem de Klerk
- Ekonomiko: Robert Fogel, Douglass North
Referi
[redaktar | redaktar fonto]- ↑ 1993: Bombay hit by devastating bombs - Publikigita da BBC. URL vidita ye 30ma di oktobro 2016.
- ↑ Maharashtra's deadliest earthquake: Some facts you must know about the Latur earthquake - Publikigita da India Today. Dato di publikigo: 30ma di septembro 2015. URL vidita ye 20ma di oktobro 2021. Idiomo: Angla.
- ↑ Autoro: Barbara A. Nadel. Building Security: Handbook for Architectural Planning and Design Publikigita da McGraw Hill Professional. Dato di publikigo: 27ma di aprilo 2004.
- ↑ Larson, Lee W., The great flood of 1993
- ↑ Ariana Grande Biography - Publikigita da AllMusic. URL vidita ye 22ma di mayo 2010.