Thasos

Thasos

Epónimo	Thasus (en)
Localización
40°41′39″N 24°39′40″L / 40.6942, 24.6611
Estado	Grecia
Administracións descentralizadas	Decentralized Administration of Macedonia and Thrace (en)
Periferias	Macedonia Oriental e Tracia
Unidades periféricas	Thasos Regional Unit (en)
Concello	Thasos Municipality (en)
Capital	Thasos (en)
Poboación
Poboación	13.770 (2011) (36,33 hab./km²)
Xeografía
Parte de	Thracian Sporades (en)
Superficie	379 km²
Bañado por	Mar Exeo
Altitude	1.205 m
Punto máis alto	Ypsario (en) (1.206 m)

Thasos (grego, Θάσος) é unha illa grega situada na parte máis setentrional do mar Exeo próxima á costa tracia en cuxa colonización participou o poeta Arquíloco como mercenario. Estivo habitada por tracios, e os gregos fundaron unha cidade na parte setentrional da illa e próxima á costa. Os colonos proviñan das illa de Paros, aburados pola pobreza e mandados por Telesicles, pai do poeta lírico Arquiloco. A fundación foi cara ao 680 a.C.

De forma redondeada, cunha superficie de 398 km², está a 8 km da costa tracia. Atravesada de sueste a noroeste por unha cordilleira, con 5 alturas por encima dos 1.000 metros. O seu punto máis elevado é o monte antigamente coñecido como Ipsario, de 1.028 m.

A capital actual é Limina. A cidade de Thasos estaba situada ao norte da illa, e tiña dous portos.

É parte da rexión de Macedonia e do nomos de Kavala.

Unha muralla de 4 km. rodeaba, á cidade, á parte baixa próxima ao mar e aos primeiros contrafortes da cadea montañosa. Aínda vense restos das antigas murallas no medio de torres construídas polos venecianos.

Na parte baixa estaban o porto e o ágora. Ao oeste achábase o santuario de Heracles, que segundo Heródoto II.43 - 44 construíron os fenicios establecidos en Tasos, noticia da que non hai evidencias. Si, identificáronse algúns restos mergullados do porto. O ágora era rectangular, de forma irregular e duns 100 m. de lado. Do século VI - V a.C. son as ben conservadas murallas construídas con pedra local e mármore e decoradas as súas numerosas portas con baixorrelevos de carácter mitolóxico, relixioso e apotropaico.

Ao oeste do ágora e do século IV a.C. son os propileos, semellantes á Stoá de Zeus no ágora ateniense. Do III a.C. é un pórtico erixido no noroeste do ágora de case 100 m. de lonxitude. Seguiron construíndose edificios e monumentos ata o fin do helenismo e baixo a éxida de Roma.

Desafortunadamente, a lista dos arcontes de Tasos, que figuraba nun edificio público do século IV a.C., no ágora, non se conserva, ao ser destruído a súa localización e reutilizados os materiais para a basílica paleocristiá. De carácter comercial, era outro pórtico do ágora, ao sueste, de 92 m. de longo, complementando ao do noroeste. No lado meridional descubríronse os restos do monumento porticado, dedicado a Glauco, un famoso xeneral tasio, amigo de Arquíloco, e que comandou as forzas tasias contra os tracios. Achouse o recinto do templo de Zeus Agoraios, protector das ágoras, e garante da liberdade de expresión. Tamén se conserva o santuario dedicado ao atleta tasio Teógenes. O ágora foi pavimentada con mármore no século II a.C. Próximo e da mesma época, estaba o Odeón, pequeno teatro circular de 13 m. de diámetro.

O primeiro teatro, que databa do século V a.C., erixiuse nos outeiros orientais. Desa mesma época é o actor nativo Hegemón, citado por Aristóteles e a quen atribuíu a invención da parodia. A escena do teatro data do século III a.C. Na acrópole, que os xenoveses fortificaron, estaban os templos de Apolo e Atenea, e o de Pan, escavado na roca e datado no século IV a.C. O templo de Artemisa, sobre un socalco artificial do século V a.C., ao oeste do ágora, foi rodeado por un períbolo en época helenística. Tamén posuía un períbolo de mármore o de Dioniso do IV a.C. Hai restos dos monumentos erixidos aos vencedores dos concursos teatrais. Outros templos son o de Poseidón e o de estilo xónico do deus principal Hercules e ao que a este daban acceso uns monumentais propileos. Ao sur do edificio erixiuse no século V a.C., á parte do altar, un tesouro que quizais albergou os exvotos dos fieis. Ao oeste do templo, 5 edificios aliñados, e do mesmo século, agás o penúltimo do século VI a.C. e talvez de carácter cultual, estaban precedidos dun pórtico. O arco de Caracalla (213-217) uniu os espazos do ágora e o templo xónico de Heracles.

Thasos foi obxecto de escavacións por parte de arqueólogos franceses. A primeira cerámica que podemos datar con seguridade é corintia e rodia, nunca anterior a mediados do século VII a.C., a partir de cuxa data ambos os tipos escasean. De mediados do século VII a.C. a principios do século VI a.C. abunda a cerámica procedente das illas Cícladas. A principios do século VI a.C. hai cerámica de Quíos, quizais houbese entón traballando na illa pintores quienses de vasos.

Á parte da súa situación estratéxica, Thasos, fundouse polas súas minas de ouro, prata e cobre, explotadas anteriormente polos fenicios e sitas entre as poboacións de Eniras e Esiras, na costa suroriental fronte á illa de Samotracia, minas que non foron localizadas e cuxa concesión tiñan Tucídides, o historiador, e a súa familia. Alí posuíu minas Pisístrato, das que procedía gran parte da súa fortuna. As minas do continente deberon ser máis produtivas que as insulares. As minas do continente foron explotadas nun primeiro momento polos tracios.

A riqueza en prata contribuíu ao desenvolvemento dunha grande actividade de cuñaxe monetaria. Thasos parece ser unha das primeiras cidades do norte, de Grecia, en cuñar moeda.

Famosas eran as canteiras de mármore branco. Illa boscosa da que se obtiña madeira e resina. Contrasta co resto das illas do Exeo pola abundancia de augas correntes. Ao carecer de terreo cultivable, os tasios ocuparon a costa tracia da rexión de Pieria, en cuxas guerras pelexou Arquíloco. Establecementos agrícolas e mercantís ocupaban a zona mineira do monte Pangeo, en Galepso, en Neápolis, en Datón e en Estrime e as minas auríferas de Escaptila (Skaptēhíle ou Scaptēsýlē, "o bosque escavado" ou "o bosque de minas"), na ladeira oriental do Pangeo.

A vide foi introducida con éxito, ata o punto que foi famoso o viño tasio, exportado ata época romana.

O seu contacto con Tracia permitiulle proverse de escravos e ata ser centro comercial na venda de escravos cara a outros lugares.

Nos arredores hai unha estatua do deus Pan tallada na roca. Anteriormente a illa foi chamada Aetra e Crise polas súas minas de ouro e foi poboada por fenicios, supostamente por Thasos, fillo de Agenor, que deu nome á illa. Entre o 720 a. C. e o 708 a.C. foi poboada por gregos procedentes de Paros dirixidos por Telesicles, pai do poeta Arquíloco. Tamén vivían na illa os saianos, unha tribo tracia, que se enfrontou aos gregos, pero finalmente estes obtiveron a posesión da illa coas súas minas de Escapta Hyle, e territorios da costa continental coas minas na costa tracia de Galepso, Oesyma, Estrime, Datum e finalmente (máis tarde) Crénidas. No 511 a.C. os milesios establecéronse no río Estrimón e fundaron a cidade de Mircino onde tamén se explotaron minas.

No 494 a.C. os persas ocuparon Mileto e intentaron someter Thasos sen éxito.

Episodio relevante foi o asedio ao que a someteu Histieo de Mileto en maio do 493 a.C. Foi escenario da invasión persa de Darío I, que a conquistou no 492 a.C. Un ano despois, acusados os tasios polos seus veciños de Abdera de tramar unha sublevación, o rei persa ordenoulles demoler as súas murallas e levar todas as súas naves a Abdera.

Xerxes I de Persia pasou por Tracia cara a Grecia, os habitantes da parte continental quedaron sometidos e houberon de prover ao rei co mantemento dos soldados (400 talentos). Logo da derrota persa Thasos foi membro da Confederación de Delos dirixida por Atenas, pero estalaron disputas polas minas da parte continental e estalou a guerra entre Thasos e Atenas.

Producíronse a defección dos tasios da Liga de Delos polo forte tributo que pagaban, e o asedio ateniense de tres anos (463 - 462 a.C.) e a rendición tras ser derrotados pola armada ateniense, baixo o mando de Cimón de Atenas. Os tasios houberon de destruír as fortificaciones e entregar os seus barcos de guerra, ademais de renunciar ás súas posesións do continente e pagar unha contribución en metálico, engadida ao tributo anual.

Mentres, os lacedemonios quixeron responder, a petición tasia, coa invasión do Ática e coa intención de intervir na política da Liga de Delos, pero llo impediron a rebelión dos hilotas e o gran terremoto de Esparta, sobre o 464 a.C. Esparta, aínda vixente o tratado de alianza panhelénica contra Persia, como a guerra prolongábase no seu territorio recorreu aos seus aliados, e en particular aos atenienses sobre todo pola súa experiencia en asedios; quen levantaron o sitio de Thasos, tras acordar cos tasios a renuncia ás súas minas e ao continente, ao desmantelamento das súas fortificacións, á entrega das súas naves, ao pago dunha suma de diñeiro no acto e a fixación do futuro tributo. Cimón acudiu, con 4.000 hoplitas e ao alargarse o asedio á fortaleza natural do monte Itome (na Mesenia central) onde se refuxiaron os sublevados) regresaron a Atenas. Estes e outros sucesos da época foron o xerme da inevitable guerra do Peloponeso 30 anos despois, e na que por idénticos motivos económicos e estratéxicos, tiveron lugar as batallas entre espartanos e atenienses polo control das minas dos tasios, que concluíron coa batalla de Anfípolis no 422 a.C.

En 411 a.C. estableceuse un goberno oligárquico dirixido por Pisandro en Atenas e a democracia en Tasos foi derrocada. Pero as loitas en Atenas (Alcibíades) que llevaronn ao asasinato do xefe oligarca Frínico, fixeron que o goberno oligárquico de Tasos rebelásese co apoio espartano dunha gornición na illa.

No 408 a.C. o partido dos cidadáns dirixido por Ecfantos, expulsou á gornición espartana dirixida per Etónico e a continuación recibiu o mando o estratego ateniense Trasíbulo. Logo da batalla de Egospótamos (405 a.C.), Thasos volveu a mans dos espartanos, pero no 389 a.C. volveu ser posesión dos atenienses aos que lla disputou Filipo II de Macedonia, baixo dependencia do cal finalmente pasou no 351 a.C. Cidade libre desde o tempo de Alexandre o Grande, someteuse a Filipo V de Macedonia.

Os romanos devolvéronlle a liberdade tras a batalla de Cinoscéfalos, e permaneceu como cidade libre ata a época de Plinio o Vello cando se formou a provincia romana das Illas.

Posesión do Imperio Bizantino, foi ocupada polos latinos en 1205 e pasou aos venecianos que a deron en feudo aos Dandolo; Miguel VIII Paleólogo (1259-1282) recuperouna para os bizantinos.

Foi ocupada polos otománs en 1456, que tempo despois a cederon aos príncipes venecianos Gateluzi de Lesbos, ata que os turcos conquistárona en 1642.

En 1841 o sultán cedeuna como propiedade persoal ao vicerrei de Exipto, cuxos antepasados eran orixinarios da illa, e foi administrada por un gobernador exipcio, cun presidente do consello elixido polos habitantes. En 1873 o kediv enviou un cargamento de trigo debido á falta de comida polas malas colleitas. En 1912, na Guerra dos Balcáns, quedou en mans de Grecia, a quen foi confirmada polo Tratado de Bucarest do 10 de agosto de 1913.

• Outras illas gregas

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Thasos

• The History of Thasos (en inglés)
• Tasos en Google Maps
• Thassos Informations and photos (en inglés)