Tasos

Tasos Θάσος
Podaci
Lokacija	Egejsko more
Država	Grčka
Površina	380.09 km²
Broj stanovnika	13,765

Tasos, ili Tazos (grčki: Θάσος [Thásos]), je grčko ostrvo koje se nalazi u sjevernim Egejima, tj. sjeveroistočnom dijelu Grčke. Od makedonske obale ostrvo je udaljeno svega 8 km, a ujedno predstavlja najsjevernije ostrvo grčkog arhipelaga u Egeju. Geografski, ostrvo pripada teritoriji zvanoj Trakija, a politički je uvršteno u prefekturu (upravni okrug ili noma) Kavala. Površina Tasosa iznosi 380.09 km², što ga čini devetim po veličini ostrvom Grčke. Najviši vrh, na ovome inače veoma brdovitom ostrvu, jeste mermerni masiv Ipsarion (1.204 m). Glavnom ostrvu, pripadaju još tri veoma malena ostrva: Tasopulo na sjevernoj strani, Kinira na istočnoj strani i Panagija na južnoj, sa ukupnom površinom od 0,4 km² i uzvišenjima od 60 do 80 m. Broj stalnih stanovnika na ostrvu iznosi oko 16.000 (2005). Današnje glavno mjesto ostrva je Limenas (Λιμένας [Liménas]), ponekad zvano i Tasos (Θάσος [Thásos]), iako je antički grad Tasos na drugoj strani ostrva, dok se prijašnje glavno mjesto ostrva nazivalo Telohos (Θεολόγος [Theológos]), a ono se nalazi u samoj unutrašnjosti ostrva.

Ostrvo predstavlja najjužniji i najistočniji dio prefekture Kavala. Između Kavale i Tasosa postoje redovne linije koje se održavaju trajektom.

Tasos ima nekoliko škola, čitaonicu, gimnaziju, crkvu i jedan skver (plateia).

Ostrvo su kolonizovali Feničani još zaantike, a na ostrvo su ih najvjerovatnije privukle bogate zlatne žile. Pored njih na ostrvu su živjeli i Tračani. Feničani su na Tasosu podigli Heraklov hram, koji je u Herodotovo vrijeme još uvijek postojao.Ostrvo je dobilo ime po Tasusu, Feniksovom sinu, koji je bio vođa naroda Feničani.

Godine 720. pne. ili 708. pne. na Tasos su kolonizovani Grci sa ostrva Paros. U ratu protiv Sajanaca, jednog trakijskog plemena, Grci sa Parosa su preuzeli vlast nad ostrvom predvođeni liričarem i plaćenim ratnikom, Arhilohosom (gr: Αρχιλοχος). Potom su Grci proširili svoju vlast i na trakijsko kopno, gdje su zaposjeli rudnike zlata, mnogo bogatije nego na samom Tasosu. Iz tih izvora Tasijanci (Grci sa Tasosa) su stekli veliko bogatstvo, tako da je po glavi dolazilo 200 ili čak 300 talenata (antički novac). Herodot, koji je jednom posjetio Tasos, zapisao je da su najbogatiji rudnici zlata na ostrvu otvoreni još za vrijeme Feničana, i da se nalaze na istočnoj strani ostrva, koja gleda prema ostrvu Samotraki.

Ostrvo je postalo značajno tokom Jonskog ustanka protiv Perzije, ali su stanovnici ostrva dosta propatili tokom Grčko-perzijskih ratova. Nakon sloma Mileta, 494. pne., jonski vođa je organizovao opsadu Tasosa. Opsada mu nije uspjela, ali upozoreni ovom opasnošću, Grci sa Tasosa su uložili svoje zalihe u izgradnju ratnih brodova i ojačavanje svojih utvrđenja. To je prilično uzbunilo Persijance, pa je njihov car Darije naredio Tašanima da mu se predaju brodovi a odbrambeni zidovi i utvrde sruše. Nakon grčke pobjede nad persijskim carem Kserksesom (Ξερξης), Tašani su se učlanili u Delski savez, ali ne zadugo, zbog razlika u plaćanju poreza radi njihovih rudnika i razvijene trgovine uskoro su se pobunili.

Atinjani pod vođstvom Kimona su ih pobjedili na moru, i nakon opsade koja je trajala duže od dvije godine, uspjeli su da osvoje prestolnicu Tasos 463. pne. Prisilili su Tašane da poruše svoje odbrambene zidove, da predaju ratne brodove, plate odštetu te godišnji iznos od 21 talenta počevši od 449. pne, a po 30 talenata od 445. pne. Takođe, bili su prisiljeni da napuste svoje vlasništvo na kopnu.

441. pne.., za vrijeme revolucije atinske oligarhije (manjina), Tasos se ponovo pobunio protiv Atine i prihvatio je lakedemonijskog (spartanskog) vladara, ali 407. pne. predstavnici iz Lakedemona (Λακεδαιμωνa) su protjerani, te je ponovo prihvaćena vlast Atinjana pod vođstvom Trasibula.

Poslije Bitke kod Egospotama, 405. pne., Tasos je ponovo pao u ruke Lakedemona kojim je upravljao Lisander. On je na Tasosu formirao dekadarhiju (vrhovni organ iz deset članova). Međutim Atina je ponovo preuzela ostrvo, što je bio jedan od glavnih razloga neslaganja između njih i Filipa II. 340. pne. Filip je postao vladar ostrva. Kasnije, u sukobu između Rimljana i Filipa III Makedonskog, Tasos se podčinio Filipu, ali je njegova sloboda ipak pala u ruke Rimljana i tako "slobodan", Tasos je pod Rimljanima ostao sve do u Plinijevo vrijeme. Pod Rimljanima je ostrvo bilo od 197. pne., a od 4. vijeka Tasos je bio pod Vizantijskim Carstvom.

Nakon perioda rimljanske okupacije, Tasos je osvojilo Osmansko carstvo u 1462.-oj godini. Sultan Mahmud II. je ostrvo poklonio Muhamedu Aliju Egipatskom, te je ostrvo bilo u njegovom privatnom vlasništvu. 1914. godine, tokom Balkanskih ratova, ostrvo je oslobodio grčki admiral Pavlos Kunturiotis (Pávlos Kountouriótis), pa je Tasos, Budimpeštanskim sporazumom, konačno postao dio Grčke.

Antički grad Tasos, prestonica, nekad se nalazio na sjevernoj strani ostrva, imao je dvije luke, od kojih je jedna bila zatvorenog tipa. Arhilohus je opisao Tasos kao " jednu magareću kičmu, prekrivenu divljom šumom". Ovaj opis je potpuno razumljiv kada se zna da je ostrvo veoma brdovito i bogato šumama jele.

Pored rudnika zlata, Tasos je u antičko vrijeme bio na glasu i zbog vina, koštunjavih plodova i trgovine.

Naselja na Tasosu veća od 100 stanovnika

• Agios Georgios (149 stanovnika)
• Astris (129)
• Kalirahi (651)
• Kinira (104)
• Limenarija (2,441)
• Maris (182)
• Ormos Prinos (122)
• Panagia (820)
• Potamija (1,216)
• Potos (688)
• Prinos (1,185)
• Rahoni (365)
• Skala Kalirahis (631)
• Skala Marion (377)
• Skala Rahinu (206)
• Skala Sotiros (368)
• Tasos (Limenas Tasos) (3,130)
• Teologos (731)

Između ostalih faktora, turizam predstavlja najznačajniji privredni faktor. Najvažniji proizvodi ovoga ostrva su mermer, med, maslinovo ulje, uzgoj ovaca, koza i ribarstvo. Obrada rude cinka i žive počela je 1939. godine, a do 1964. vadila se i ruda gvožđa. Ranije je na ostrvu u funkciji bila i drvna industrija. Tasos, koji je nekada bio pozant po svome vinu, danas uzgaja vinovu lozu samo za vlastite potrebe.

Sastav centralnih planina ostrva uglavnom čine solne (silikati, aluminati) i krečnjačke naslage, koje su se pod uticajem spoljašnjih faktora (pritisak, temperatura...) potpuno preobrazile u kristalne ploče i u stijene različitog sastava (od krečnjačkog do mermernog).

Turistički vodič:

• Antje und Günther Schwab: Thassos - Samothraki. 2005. ISBN 3-89953-207-4.

Tasos na Wikimedijinoj ostavi

• Ostrvo Tasos - Veoma opširna stranica o ostrvu (njemački i engleski)
• Info, slike, forum, turistički izvještaji (njemački jezik)
• Turistički vodič, aktuelne infomacije^{[mrtav link]} (njemački jezik)
• Tasos Arhivirano 2006-06-15 na Wayback Machine-u - Kratak pregled Tasosa
• Grčka:Tasos Arhivirano 2006-04-20 na Wayback Machine-u (njemački jezik)
• Onlajn mapa Tasosa Arhivirano 2006-02-21 na Wayback Machine-u - Stranica Petera Kolenbuša (engleski i njemački)
• Navigaciona mapa Tasosa