Vyborg

Vyborg

Math	tref/dinas, urban settlement in Russia, former municipality of Finland
Poblogaeth	71,279
Sefydlwyd	1293
Cylchfa amser	UTC+03:00
Gefeilldref/i	Ramla, Bodø, Lappeenranta, Changzhou, Imatra, Hamina, Greifswald, Stirling, Jiaxing, Rechitsa
Daearyddiaeth
Sir	Vyborgskoye Urban Settlement
Gwlad	Rwsia
Arwynebedd	160.847 km²
Uwch y môr	3 metr
Cyfesurynnau	60.7106°N 28.7497°E
Cod post	188800–188811
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Tref a phorthladd yn Oblast Leningrad yng ngogledd-orllewin Rwsia yw Vyborg. Saif ar Fae Vyborg yng Ngwlff y Ffindir, yng Nghuldir Carelia. Lleolir rhyw 70 milltir i ogledd-orllewin St Petersburg, nid nepell o'r ffin â'r Ffindir.

Anheddwyd yr ardal ers y 12g, a chodwyd caer Viborg ar y safle gan luoedd Sweden ym 1293, wedi iddynt feddiannu Carelia yn Nhrydedd Groesgad y Swediaid. Cipiwyd y gaer gan fyddin Pedr I, tsar Rwsia, ym 1710 yn ystod Rhyfel Mawr y Gogledd. Daeth dan reolaeth y Ffindir ym 1918, a fe'i ailenwyd yn Viipuri. Cafodd ei ildio i'r Undeb Sofietaidd ym 1940 yn sgil Rhyfel y Gaeaf. Er i luoedd y Ffindir a'r Almaen feddiannu'r dref o 1941 i 1944, dychwelodd i reolaeth y Sofietiaid, ac wedi diwedd yr Ail Ryfel Byd cafodd ei ail-adeiladu.

Mae Vyborg yn borthladd pwysig ar gyfer pysgota, ac hefyd yn meddu ar sawl iard i drwsio llongau. Mae diwydiannau eraill y dref yn cynnwys y felin lifio, gwneud dodrefn, a gweithgynhyrchu peiriannau ac offer trydanol. Denir hefyd dwristiaid gan draethau ac iechydfeydd Vyborg.

Gostyngodd y boblogaeth o 81,000 ym 1989^[1] i 78,000 yn 2006.^[2]