Maserati 250F

Wycofanie się Alfy Romeo po sezonie 1951 spowodowało, że w latach 1952–1953 zawody Formuły 1 były rozgrywane według przepisów Formuły 2. Po 1953 roku zrezygnowano z tego ustalenia^[1]. Na 1954 rok wprowadzono nowe przepisy, pozwalające na użycie wolnossących silników dwuipółlitrowych, bądź też doładowanych o pojemności 0,75 litra. Szansę w tej zmianie dostrzegło Maserati, pragnące wrócić do najwyższej klasy wyścigów samochodów jednomiejscowych. Firma zatrudniła projektanta Ferrari Gioacchino Colombo, a także inżyniera Valerio Colottiego, który miał być odpowiedzialny za nadwozie, zawieszenie i układ przeniesienia napędu nowego samochodu^[2]. Colombo natomiast poza projektem pracował także nad sześciocylindrowym rzędowym silnikiem 2,5 litra. Całość była rozwinięciem samochodu używanego przez Maserati w Formule 2^[1].

Początkowym zamiarem Maserati była wyłączna sprzedaż modeli klientom, którym włoska firma obiecała ponadto pełne wsparcie. Jednakże Maserati było jedyną marką oferującą konkurencyjne 2,5-litrowe samochody dla klientów^[2], co wywołało ogromne zainteresowanie, do tego stopnia, że w debiucie modelu prywatni kierowcy korzystali z samochodów Formuły 2 (A6GCM^[3]), ponieważ Maserati nie zdążyło dostarczyć właściwych na czas^[1]. Samochód, oznaczony jako 250F (skrócona forma od pierwotnej 250/F1), został najpierw przygotowany dla Juana Manuela Fangio i jego młodego protegowanego, Onofre Marimóna. W tym czasie jednak start w Formule 1 zaczął rozważać Mercedes-Benz^[2].

 

Silniki wszystkich czołowych samochodów nie były doładowane. Maserati wybrało konfigurację R6, opartą na silniku A6SSG. Pozwalało to na m.in. stworzenie nieskomplikowanego układu rozrządu. Jednostka była napędzana mieszaniną 50% metanolu, 35% benzyny, 10% acetonu, 4% benzolu i 1% oleju rycynowego. Początkowo rozwijała moc 220 KM przy 7400 rpm^[2], ale w 1957 moc wynosiła już 270 KM^[4]. Chociaż benzyna miała jedynie 80 oktanów, to wraz z acetonem mieszanka paliwowa spalała się szybciej; benzol zapewniał prawidłowe zmieszanie metanolu i benzyny, a olej rycynowy był konieczny, by złagodzić skutki zmywania filmu olejowego przez alkohol ze ścian cylindra^[2]. Użycie trzech dwugardziełowych gaźników Weber z wlotami powietrza na rogach zapewniało, że do silnika dostawała się większa ilość powietrza, co zwiększało osiągi i lepiej chłodziło silnik^[5].

 

Nadwozie samochodu zostało opracowane przez Medardo Fantuzziego i było oparte na przestrzennej ramie rurowej ze stali, która była wyposażona w hamulce bębnowe na wszystkich kołach z bębnami o średnicy 13,4 cala^[1]. Z tyłu eleganckiej i funkcjonalnej aluminiowej karoserii umieszczono zbiornik paliwa o pojemności 200 litrów. Kokpit był stosunkowo duży i oferował wyprostowaną pozycję siedzącą z dużą ilością miejsca na łokcie, ale deska rozdzielcza była zbyt blisko, by łokcie były wyprostowane, co preferowała większość nowych kierowców. Pedały zostały rozmieszczone w tzw. sposób Continentala, tj. pedał gazu pośrodku, hamulca po prawej, a sprzęgła – po lewej^[2].

Zawieszenie było typowe dla ówczesnych czasów: niezależne zawieszenie z przodu i oś De Dion z tyłu. Innowacją dla Maserati było jednak powtórzenie rozwiązania Ferrari, tj. umieszczenie osi De Dion przed skrzynią biegów, co miało na celu poprawić rozkład masy i zredukować polarny moment bezwładności. Napęd był przekazywany za pośrednictwem czterobiegowej skrzyni biegów^[2]. Konstrukcja nadwozia i zawieszenia była dość konserwatywna, co wynikało z faktu, że inżynierowie Maserati skupili się głównie na projekcie silnika^[4].

Samochód ważył 630 kg^[6].

 

Fangio za kierownicą 250F wygrał dwa pierwsze wyścigi, w których wystartował. Jednak w trakcie sezonu 1954 Argentyńczyk przeszedł do Mercedesa. Fangio został zastąpiony mistrzem świata Alberto Ascarim, jednak ten nie czuł się komfortowo w nowym samochodzie i wkrótce później zakończył współpracę z włoską firmą. Jednym z kierowców samochodu był także Stirling Moss, który odniósł dla 250F pierwsze zwycięstwo w Europie, wygrywając wyścig Formuły Libre w Aintree^[2]. Poza dwoma zwycięstwami Fangio w 1954 roku Maserati nie odniosło już żadnego zwycięstwa^[6]. Wynikało to między innymi z faktu, że szybszymi samochodami w tamtym sezonie były Mercedes-Benz W196 i Lancia D50^[1].

Na rok 1955 Moss przeszedł do Mercedesa, a kierowcami Maserati zostali Jean Behra i Luigi Musso. Maserati rozszerzyło wyścigowy program samochodów sportowych i rozwój modelu 250F w 1955 roku opóźniał się – ze względu na brak nowych nadwozi podjęto prace jedynie nad silnikiem, ponadto do Ferrari odeszli inżynierowie Bellentani i Massimino^[2]. W trakcie sezonu z Mistrzostw Świata Formuły 1 wycofali się jednak Lancia (wskutek problemów finansowych) i Mercedes (wskutek wypadku w Le Mans)^[1]. Moss w eliminacjach, w których nie ścigał się Mercedesem, wystawiał prywatne Maserati, które było wyposażone w hamulce tarczowe Dunlop i wtrysk paliwa SU. Podczas Grand Prix Włoch na wzór Mercedesa W196 pojawiła się opływowa wersja streamliner, która w przeciwieństwie do pojazdu Mercedesa nie opierała się na żadnych testach^[2].

Na rok 1956 Fangio przeszedł do Ferrari, a Moss został fabrycznym kierowcą Maserati. Fabryczne 250F były wyposażone w szersze bębny hamulcowe i pięciobiegową skrzynię. W trakcie sezonu poczyniono ponadto zmiany mające na celu zredukowanie oporu, między innymi zmiany w konstrukcji nosa i wyższe boki kokpitu. Ponadto przygotowano nowe nadwozie i zmodyfikowano silnik w ten sposób, że obniżono środek ciężkości. Utrudnieniem była niezdolność dostawców – Weber i Pirelli – do wyprodukowania odpowiednich wtrysków paliwa i hamulców tarczowych. Moss wygrał dwa Grand Prix, ale mistrzem świata został Fangio^[2].

Przed sezonem 1957 zreorganizowano departament wyścigowy. Dokonano rozwoju nowego silnika V12 z dwoma wałkami rozrządu w głowicy^[7] i lżejszego^[1] oraz bardziej sztywnego nadwozia^[2]. Tę wersję modelu określano czasem jako T2^[4]. Moss przeszedł do Vanwalla, a zastąpił go niezadowolony z Ferrari Fangio. Silnik V12 nie okazał się lepszy od starego, lekkiego R6. Wygrywając cztery wyścigi Fangio zdołał zdobyć tytuł mistrzowski, walcząc z Ferrari i Vanwallami. Był to jednocześnie ostatni sezon fabrycznego zespołu Maserati, który popadł w problemy finansowe, przez co włoski rząd poddał firmę w „kontrolowane zarządzanie”^[2]. Po 1957 roku modele 250F sprzedano prywatnym kierowcom. Po sezonie 1960, wyparte przez nowocześniejsze samochody z silnikami z tyłu, nie ścigały się już w Formule 1^[1].