Dunajów – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Dunajów

Dunajów

Дунаїв

Kościół św. Stanisława


Herb	Flaga

Rejon

Powierzchnia

2,84 km²

Wysokość

307 m n.p.m.

Populacja
• liczba ludności

683

Nr kierunkowy

+380 3263

Kod pocztowy

81234

Położenie na mapie Ukrainy

Mapa konturowa Ukrainy, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Dunajów”

Położenie na mapie obwodu lwowskiego

Mapa konturowa obwodu lwowskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Dunajów”

49°37′00″N 24°49′25″E/49,616667 24,823611

Multimedia w Wikimedia Commons

Hasło w Wikisłowniku

Dunajów (ukr. Дунаїв) – wieś na Ukrainie w obwodzie lwowskim.

Wieś położona 19 km na wschód od Przemyślan nad Złotą Lipą. W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Dunajów w powiecie przemyślańskim województwa tarnopolskiego.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Założony w 1420 r. przez arcybiskupa lwowskiego Jana Rzeszowskiego, który wybudował tutaj zamek. Arcybiskup Grzegorz z Sanoka uczynił z Dunajowa pierwszy na ziemiach polskich ośrodek humanizmu renesansowego. Około 1470 r. znalazł tu schronienie uciekający z Włoch Filip Kallimach (Filippo Buonaccorsi) – humanista XV-wieczny.

W 1476 r. w czasie najazdu Turków na Polskę, zamek ten wytrzymał długotrwałe oblężenie i kilkukrotne szturmy. Po I rozbiorze Polski władze austriackie internowały tutaj arcybiskupa Wacława Hieronima Sierakowskiego.

Pod koniec XIX w. osada w miejscowości nosiła nazwę Podwiński^[1].

W 1921 miasteczko liczyło 417 budynków i zagród i 2184 mieszkańców, w tym 677 Ukraińców, 1412 Polaków i 95 Żydów. W 1931 budynków było 535 a mieszkańców 2717.

W 1940 roku siedziba rejonu dunajowskiego.

W czasie okupacji niemieckiej mieszkające tutaj polskie rodziny Hoffmanów, Strońskich i Wincewiczów udzielały pomocy Żydom, za co po wojnie Instytut Jad Waszem uhonorował Władysława i Janinę Hoffmanów^[2], Michała i Teklę Strońskich^[3], Franciszka, Stanisławę i Józefa Wincewiczów (rodzeństwo) oraz Rozalię Wincewicz (żonę Franciszka)^[4] tytułami Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

W 1944 i 1945 nacjonaliści ukraińscy zamordowali 28 osób narodowości polskiej^[5].

We wsi urodził się Jurij Bobało, ukraiński badacz, rektor Uniwersytetu Państwowego Politechnika Lwowska.

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

kościół pw. św. Stanisława
kościół pw. Narodzenia NMP
zamek^[6]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

↑ Podwiński, osada w Dunajowie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 480 .
↑ Hoffman Władysław & Janina (Tysnarzewska). collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-06-01]. (ang.).
↑ Stroński Michal & Strońska Tekla. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-06-01]. (ang.).
↑ Wincewicz Franciszek & Rozalia (Bielska); Sister: Stanisława ; Brother: Józef. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-06-01]. (ang.).
↑ JózefJ. Wyspiański JózefJ., Barbarzyństwa OUN-UPA, Lublin 2009, s. 154-158 .
↑ Dunajów. ruinyizamki.pl. [dostęp 2013-08-10].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Michał Baliński, Tymoteusz Lipiński: Dunajów. W: Starożytna Polska pod względem historycznym, geograficznym, i statystycznym. T. 2. Cz. 2. Warszawa, 1845, s. 583–584.
Mali bohaterowie. „Nowości Illustrowane”. 42, s. 10–12, 17 października 1914.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]

Dunajów (z Pisarówką), mko, pow, przemyślański, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 224 .
Zamek w Dunajowie
Reportaż zdjęciowy z blogu

Powiat przemyślański (1920–1939)

Siedziba powiatu – Przemyślany

Przynależność wojewódzka	woj. tarnopolskie (1920–39)
Miasta / Prawa miejskie (1920–34 →)	Gliniany (od 1934) Przemyślany (od 1934)
Miasteczka (1920–34)	Dunajów Gliniany (→) Przemyślany (→) Świrz
Gminy miejskie (1920–39 →)	Gliniany Przemyślany
Gminy wiejskie zbiorowe (1934–39 →)	Dobrzanica Dunajów Gliniany Janczyn Kurowice Pohorylce Przemyślany Swirz Zadwórze

Miasta i miasteczka zdegradowane reformą gminną z 1933–1934

Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich / praw miasteczka / praw osiedla; (2) wytłuszczono miasta/osiedla trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast; (4) ^OTP – osiedle typu miejskiego; (5) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.

Gminy miejskie	Bnin (1395–1934) Boćki (1509–1934) Brzostek (1367–1934, od 2009) Budzyń (1458–1934, od 2021) Ciężkowice (1348–1934, od 2000) Czarny Dunajec (1879–1896, 1925–1934, od 2023) Dobrzyca (1440–1934, od 2014) Gąsawa (1388–1934, od 2024) Gębice (1425–1934) Jagielnica (1518–1934) Jaraczewo (1519–1934, od 2016) Jazłowiec (1519–1934) Kopanica (1450–1934) Lanckorona (1366–1934) Łohiszyn (1570–1934, od 1959^OTP) Mielnik (1440–1934) Mieścisko (1474–1934, od 2024) Narew (1529–1934) Niżankowice (1431–1934, od 1940^OTP) Nowe Miasto nad Wartą (1283–1934) Nowy Dwór (1578–1934) Nowy Wiśnicz (1616–1934, od 1994) Obrzycko (1458–1934, od 1990) Odelsk (1546–1934) Piaski (1775–1934) Powidz (1243–1934) Rogowo (1380–1580, 1672–1934) Rostarzewo (1752–1934) Rychtal (1294–1934, od 2024) Ryczywół (1426–1934) Rynarzewo (1299–1934) Stara Sól (1557–1934, od 1940^OTP) Szereszów (1569–1934, od 1940^OTP) Święciechowa (1277–1934) Ulanów (1616–1934, 1941–1945, od 1958) Uście Solne (1616–1934) Władysławów (1727–1870, 1919–1934) Wojnicz (1369–1934, od 2007) Zaniemyśl (1742–1934, 1940–1948, od 2025)
Gminy wiejskie z prawami miejskimi	Bircza (1464–1934, od 2024) Bukowsko (1720–1934) Dubiecko (1407–1934, od 2021) Dynów (1436–1934, od 1946) Jaćmierz (1437–1934) Jaśliska (1407–1934) Jezierzany (?–1934) Mrzygłód (1431–1934) Nowe Miasto Przemyskie (1463–1934) Nowotaniec (1444–1934) Osiek Jasielski (1363–1934) Rybotycze (1600–1934) Sołotwina (?–1934, od 1940^OTP) Zarszyn (1395–1934)
Gminy wiejskie z prawami miasteczka	Alwernia (1778–1934, od 1993) Babice nad Sanem (1484–1934) Baligród (1634–1934) Białobożnica (1910–1934) Biały Kamień (1493–1934) Bilcze Złote (1896–1934) Bobowa (1399–1934, od 2009) Brzozdowce (1526–1934) Bukaczowce (1489–1934, od 1940^OTP) Chocimierz (1444–1934) Chołojów (1650–1934) Czchów (1355–1934, od 2000) Czernelica (1575–1934, od 1940^OTP) Czudec (1427–1934) Dębowiec (1349–1934) Dobrotwór (1472–1934, od 1959^OTP) Dunajów (1424–1934) Dźwinogród (1784–1934) Felsztyn (1380–1934) Firlejów (1570–1934) Fredropol (1720–1934) Frysztak (1366–1934) Gołogóry (1469–1934) Gródek (1453–1934) Gwoździec (1540–1934, od 1940^OTP) Hussaków (1525–1934) Jabłonów (1602–1934, od 1940^OTP) Janów (1590–1934) Jasienica Rosielna (1727, 1857–1934) Jawornik Polski (1472–1934, od 2024) Jedlicze (1768–1934, 1959–1966^OTP, od 1967) Jezierna (1542–1934) Jezupol (1591–1934, od 1940^OTP) Jodłowa (1765–1934) Kamionka Wielka (1784–1934) Knihynicze (1563–1934) Kołaczyce (1358–1934, od 2010) Konkolniki (1880–1934) Korczyna (1516–1934) Kozłów (1577–1934, od 1961^OTP) Krasiczyn (1620–1934) Krościenko (1348–1934, 1973–1982) Krukienice (1490–1934) Krystynopol (1695–1934, od 1951) Krzywcza (1398–1934) Krzywcze Górne (?–1934) Kudryńce (1518–1934) Kukizów (1538–1934) Kułaczkowce (?–1934) Laszki Murowane (1560–1934) Leszniów (1471–1934) Lipnica Murowana (1326–1934) Lipsko (1620–1934) Lubycza Królewska (1764–1934, od 2016) Lutowiska (1742–1934) Łysiec (1652–1934, od 1940^OTP) Magierów (1595–1934, od 1940^OTP) Majdan Królewski (1763–1934) Marjampol (1670–1934) Markopol (1628–1934) Milówka (1818–1934) Narajów (1592–1934) Narol (1672–1934, od 1996) Nawaria (1578–1934) Niebylec (1581–1934) Niżniów (1508–1934) Obertyn (?–1934) Oleszyce (1578–1934, od 1989) Pistyń (1756–1934) Płazów (1614–1934) Podgrodzie (?–1934) Podkamień Cetnerowski (1441–1934, od 1940^OTP) Podkamień Jabłonowski (1515–1934) Potok Złoty (1601–1934, od 1984^OTP) Potylicz (1498–1934) Probużna (1785–1934) Pruchnik (1436–1934, od 2011) Przecław (1419–1934, od 2010) Radomyśl nad Sanem (1556–1934) Ryglice (1760, 1843–1934, od 2001) Rzochów (1386–1934) Sokołów (1879–1934) Sokołówka (1685–1934) Stanisławczyk (1626–1934) Stojanów (1547–1934) Stratyn (1671–1934) Strusów (1434–1934) Strzeliska Nowe (1513–1934) Szczucin (1745–1934, od 2009) Szczurowice (1648–1934) Świrz (1427–1934) Tarnoruda (1578–1934) Tartaków (1685–1934) Toporów (1450–1934) Touste (1720–1934) Tylicz (1363–1934) Tymbark (1353–1934) Tyrawa Wołoska (1707–1934) Ułaszkowce (1701–1934) Uście Biskupie (1498–1934) Uście Ruskie (1739–1934) Uście Zielone (1548–1934) Uścieczko (1661–1934) Waręż (1538–1934) Wielkie Oczy (1671–1934) Wielopole Skrzyńskie (1328–1934) Witków Nowy (?–1934) Wojniłów (1552–1934, od 1960^OTP) Zakliczyn (1557–1934, od 2006) Zarudzie (1784–1934) Zbyszyce (1784–1934) Żmigród Nowy (1373–1934) Żołynia (1740–1934)

Źródła: Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294, Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 422, Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 420, Dymitrow M., 2015, Pojęcie miejskości w świetle reformy gminnej w Polsce międzywojennej, [in] Krzysztofik R., Dymitrow M. (Eds), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, Gothenburg, s. 61–63 / 65–115.