Омо
Омо мутын кок ыҥже уло:
- Омо — (руш. сновидение; англ. dream) малыше айдемын вуйторыкыштыжо шочшо образ-влак. Мом айдеме ужын, колын, шижын шукта - тиде чыла омеш кончен кертеш. Эн чӱчкыдын, омым ужмо годым айдеме малмыжым ок умыло.
- Омо — (руш. сон; англ. sleep) малымаш.
Тӱҥ
[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]Омым шымлыше шанче онейрологий маналтеш. Малыме годым айдемын вуйторыкыштыжо икмыняр стадий эрта. Ик стадий годым айдемын шинчаже писын тарванылаш тӱҥалеш. Тиде стадий кажен 1,5-2 шагат жапыште угычтаралтеш. Пуйто ала мом эскерен, еҥын шинчаолмаже шинчагомдыш йымалне тарванылаш тӱҥалеш, айдеме чӱчкыдын шӱла, вӱршерже чот кыра, чогашылже лушкыдемеш. Айдемылан омо йӱд вошт кончен кертеш, но лач тиде стадийыште омо шарнымашеш кодеш. Кажне айдеме омым ужын кертеш, но, помыжалтмеке, кажныже шке омыж нерген каласен огеш керт. Южо-влаклан тӱсдымӧ омо коеш, а сай воображений дене еҥ-влаклан да йоча-шамычлан тӱрлӧ тӱсан омо конча. Посна эше умылымо омо уло. Ты годым айдеме малмыжым умыла, южгунам омыжым шке виктарен кертеш.
Омо кусарымаш
[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]
Акрет годсек айдеме омым умылаш тыршен. Кугезына-влак омо гоч еҥын ончыкылыкшо нерген мужеш тыршеныт. Нуно ӱшаненыт: айдемылан юмо лач ончыкылыкшо нерген шижтарашлан омым колта. Акрет годым южо калыкыште омо кусарымаш пашам карт-влак, але тидлан посна тунемше-влак шуктеныт. Омым кусарашлан омо тогедыш-влак возалтыныт. Омо тогедыш книга марий йылме денат возалтын. Тыге омо кусарымаш нерген ик эн тошто книга - «Онейрокритика» (грек омо тогедыш) мемнан курым деч ончыч II—III курымышто возалтын.
Дежавю
[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]Южгунам айдеме иктаж мом ыштымыж годым умыла: лач тыгак ала кунам лийын. Тиде верыштак, тидымак тудо ыштен. Шанчыеҥ-влакын ойлымышт почеш дежавю шижмашын сӱретше эн ончыч малме годым омыштына конча, а вара илышыште угычтаратлтме годым, айдеме умылен колта - "тыге ала кунам лийын".
Сымыктышыште
[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]Омо феномен сымыктышыште чӱчкыдын кучылталтеш. Сӱретче, семлызе, почеламутчо-влак омышто кончышым шке пашаштышт кучылтыныт. Омо нерген симфоний, классик сем, опер-влак возалтыныт, Шекспир "Кожла кокласе омо" (руш. "Сон в летнюю ночь") пьесым возен, Марий Кугыжаныш театрыште марий йылме дене шындалтын. Марий мурызо-влак омо нерген муро-влакым йоҥгалтарат. Санян Вачи мурызын йоҥгалтарыме "Омо" мурыжо Марий Эл Радион Идалыкысе хит-парадыштыже 2010 ийыште 6 верым айлен.