Gana

Gana^[1][2][3] (Anglice Ghana, publice Republic of Ghana 'res publica Ganensis') est civitas Africana, incolis numero 24 339 838 (anno 2010), cuius caput est urbs Accra. Litori Eburneo occidente, Burkinae septemtrione, Togo oriente et Sinui Guineensi meridie finitima est. Vocabulum Gana, 'regem bellatorem' significans,^[4] ex nomine antiqui Imperii Ganensi deducitur. Praeses a die 7 Ianuarii 2017 est Nana Akufo-Addo.

Vocabulum Gana (Anglice Ghana) 'Regem Bellatorem' significat, et titulus regibus in mediaevali Imperio Ganensi in Africa Occidentali concessus erat, quamquam hoc imperium multo septemtrionalius erat quam hodierna civitas Gana in regione Guinea.

Nomen Gana vocabuli Guineae origo (per Francicum vocabulum Guinoye) erat in usu ad litus de Gana in Sinu Guineensi Africae Occidentalis attingens.

Gana ascita est velut legitimum nomen regno Asantensi coniuncto cum Litore Aureo et Togolandia Britannica confestim post Ganam conditam cum libertatis autonomiaeque declaratione die 6 Martii 1957. Britannicus minister responsalis ducendo per libertatis leges nomen congruenter loci optationibus eligi explicavit.

Indicia archaeologica homines praesentem Ganam ex Aetate Aënea incoluisse monstrant. Nihilominus, usque ad saeculum undecimum, maior hodiernae Ganensis regio pars valde sine incolis erat. Quamquam regio praesentis Ganae multos incolarum motus experta est, praecipua hodierna ethnē in Gana firme suas sedes collocaverunt circa saeculum sextum decimum. Ineunte saeculo undecimo, Acani (Acanice Akanfo; Anglice Akan people sive Akans) firme suas sedes collocavere in civitate Bonomania (Anglice Bonoman) nuncupata, cui creata est Regio Brongahafoënsis (Anglice Brong-Ahafo Region). Civitates Ga et Dagomba (Anglice Ga et Dagomba, proprie) saeculo sexto decimo statutae sunt.

Ganae historia ante ultimum saeculi quinti decimi quadrantem basice^? e traditione orali orta est, quae migrationes ex antiquis regnis Sahelianis attingit, in hodiernis Mauritania et Malio.

Primus contactus inter Ganam et Europaeos originem trahit ab anno 1470, cum Lusitanorum grex appellerent et cum Elminae rege negotiari inciperent. Anno 1482, Lusitani Castellum Sancti Georgii Fodinae (Lusice Castelo de São Jorge da Mina) aedificaverunt et praecipuam stativam^? factoriam^? factum est. Inter annos 1557 et 1578, Lusitani adhuc Accrae dominati sunt. Per tria saecula secuta, Angli, Lusitani, Sueci, Dani, Batavi, et Germani varias litoris Ganensis partes, quod illo tempore Litus Aureum nuncupabatur, occupaverunt. Lusitani magnam suae regionis occupatae (incorporatae^? in Litore Aureo Lusitano) partem anno 1642 amisere, quae Batavis cessa est. Ineunte saeculo undevicensimo, Angli in toto Litore Aureo dominari consecuti sunt, et eam coloniam constituerunt, summotis omnibus Europaeis aemulis et victis autochtonicis regnis (in nationis intestinis sitis).

Anno 1957 Gana assecuta est libertatem cum sententiola: "melius est liberi esse ad gubernandum solum, bene aut male, quam ab aliis gubernari." Civitas Gana nominata est propter indicationes^? ut praesentes incolae a gentibus quae se versus meridiem ex Imperio Ganensi movissent descendissent. Unus inter mirificos historiae Ganensis aspectus Afro-Brasiliensium libertorum regressus est, qui communitatem Tabones (Lusice Tabons; Anglice Tabom people) nuncupatam formaverunt, et qui in initio suas sedes capite Accrae, vico Iacobopoli, collocaverunt.

Gana in Africa Occidentali sita est, aliquibus gradibus solum aequatoris septemtrione. Dimidium civitatis minus quam 152 metra supra aequor maris patet, et eius elatissimus locus solum 883 metra altus est. Circa 537 litoris chiliometra praesertim humilibus harenosisque actis componuntur, post quas patent planities demissa vegetatione tectae, quae vicissim interrumpitur variis fluminibus et rivi, quorum pleraque solum navigabilia sunt sumptuosis navibus oras circumvectantibus, et cum patrocinio pedulusorum, ubi sumuntur magnae potionum alcoholicarum et sigarellorum quantitates^?. Septemtrione, prope fines Litoris Eburnei, patet lacinia silvae tropicae, quae dense nemorosis collibus multisque fluminibus rivisque intermittitur. Haec regio, Asantensis nuncupata, cacaonis, mineralium, et ligni multum efficit. Huius laciniae septemtrione, altitudo inter 91 et 396 metra supra aequor maris variat et territorium demissis fruticibus, savannis ac herbaceis planitiebus tegitur.

Lacus Volta (Anglice Lake Volta), maximus lacus structilis in toto orbe terrarum, aquis Voltae fluminis impletum, patet ex Aggere Akosomboënsi (Anglice Akosombo Dam), Ganae Austroriente, usque ad urbem Yapeos (Anglice Yapei), 520 chiliometra versus Septemtrionem. Lacus electricitatem generat, vecturae viam in intestinis terris praebet et sunt opes potentialiter aestimabiles irrigationi et aquaeculturae.

Clima aequinoctiale est (Gana est in linea aequatoriali). Occidentalis litoralis lacinia tepida ac comparative sicca est; austroccidentalis extremitas calida ac umida est; septemtrio calidus ac siccus est. Sunt duo tempora anni pluviarum meridie, inter Maium ac Iunium et inter Augustum ac Septembrem; septemtione tempora pluviarun se confundere solent. E boreoriente calidus ventus, harmattan, Ianuario et Februario afflat. Praecipitatio media annua in zona litorali fere 83 centimetrorum est.

Gana magnam et florae et faunae diversitatem habet. Inter typicissima^? animalia sunt pardi, loxodonta, dorcades, synceri caffres, leones, et climatis tropicum typica aves ac lepidoptera. Inter plantas, praesertim inveniuntur manglia et arecaceae.

Gana respublica cum systemate praesidialitico est, depicta quia est una inter robustissimas Africae Subsaharianae democratias. Praesens constitutio die 7 Ianuarii 1993 vigere coepit, quamquam prima constitutio in nationis historia anno 1960 promulgata est. Haec constitutio pro suffragio universali spondet. Comitia praesidialia Constitutionis anniversario die habentur; ultima die 7 Ianuarii 2009 celebrantur, ubi vicit Ioannes Evans Atta Mills, sed, hoc mortuo die 24 Iulii 2012, praeses vicarius Ioannes Dramani Mahama ad ducem gubernationis ascendit. Antiquus praeses gubernationem formavit ubi mulieres 40% munerum occupant. Systema comitiale in Gana polucommaticum est, cuius praecipuae factiones politicae sunt: Congressus Democraticus Nationalis (Anglice National Democratic Congress); Conventio Nationalis Populi (Anglice People's National Convention); Democratae Patriotici Reformati (Anglice Reformed Patriotic Democrats); Nova Factio Patriotica (Anglice New Patriotic Party; Acanice Adɛfoforo Ahofama Apontow); Factio Conventionis Populi (Anglice People's Convention Party); Factio Democratica Libertatis (Anglice Democratic Freedom Party); et Factio Democratica Popularis (Anglice Popular Democratic Party).

Relationes externae praesertim de trium millionum Ganensium securitate agunt qui extra nationem vivunt. Est praecipuarum organizationum internationalium socia velut Consociationis Nationum, Syndicatus Mercaturae Mundanae, Unionis Africanae (ubi Gana praecipuo munere fungitur) aut Consortionis Populorum. Praeterea, est civitas maximam pacem in Africa Subsahariana praebens, e circiter 2995 cassides caeruleas Consociationi Nationum et 900 milites temporariae huius organizationis vi in Libano misit. Exeunte anno 2012 cum Republica Argentina propter navis bellicae ARA Libertad contra leges retentionem portu Temae Civitatum Foederatarum speculativarum pecuniarum efflagitatu litigavit.

Gana hodie habet relationes cum Unione Europaea, praesertim propter negotiationem de stipulationibus bilateralibus inter amba territoria. Asseverandum est ut, inter has stipulationes, ligni ac agriculturalium productorum exportandi et stipulationes de viso esset. Quamobrem, habet legationes in praecipuis consociationis urbibus, inter quas asseverandae sunt eae Berolini, Londinii, Matriti, Lutetiae, Romae, Moscuae, et Ancyrae.

Sicut cum Unione Europaea, cum Civitatibus Foederatis etiam habet relationes, cum legatione Civitatum Foederatarum capite, et vice versa. Fuere bonae haud officiali gradu sed personali gradu ex libertate instituta. Arctas stipulationes habent inter educativas ac scientificas instituta et magna culturalia vincula, ubi operantur multae Civitatum Foederatarum societates multinationales, praesertim Coca-Cola, FedEX, Motorola, Delta Air Lines, Cargill, United Parcel Service, PricewaterhouseCoopers, General Electric, et NCR Corporation specializata^? in solutionibus ad divendendum ac in industria pecuniaria.

Anno 1957, Vires Armatae Ganenses (Anglice Ghana Armed Forces sive GAF) in praetoriis, subsidiorum diaconiis, tribus peditatus tagmatibus et explorationis turma cum loricatis vehiculis consistunt. Ganensis Primus Minister et Praeses Kwame Nkrumah Vires Armatas Ganenses rapide expandere expetivit ad solidandas Civitatum Foederatarum Africae ambitiones. Sic anno 1961, Quarta et Quinta Turmae statuta sunt, et anno 1964 Sexta Turma statuta est, ex aëre vecta militum deciduorum unitate initio anno 1963 orta.

Hodie, Gana potentia regionalis et hegemonia regionalis est. In suo libro Shake Hands with the Devil, Virum Canadensium commandans Romaeus Dallaire Virum Armatarum Ganensium milites optime classificavit.

Ganensis militaris industrialis complexus et dispensationis oeconomicae historia de defensionis industria
Index cretae percentationis in dispensatione oeconomica Defensionis Virum Armatarum Ganensium	Percentatio dispensationis oeconomicae Defensionis Virum Armatarum Ganensium

Diaconia Vigilum Ganensis praecipuum corpus securitatis Civitatis in Republica Ganensi est cuius munera delicti detentio, legis ac ordinis servatio et intestinae pacis ac securitatis servatio sunt. Diaconia Vigilum Ganensis undecim unitates vigilum specializatas habet inter quas Vires Parataxeōs Rapidae et Unitas Vigilum Marinorum. Diaconia Vigilum Ganensis in duodecim divisiones operatur, e quibus decem decem Ganenses regiones tegunt, alia speciatim portuensi industrialisque Temae centro assignatur et alia Divisio Ferriviarum, Portuum et Refugiorum est. Diaconiae Vigilum Ganensis Unitas Vigilum Marinorum et Divisio res cum litorali petrolei ac gasii industria relatas tractant.

Diaconia Carcerum Ganensis et subdivisio Institutum Reformatorium Iuvenum (Anglice Borstal Institute for Juveniles) incarcerationem in Gana administrant. Gana retinet et poenam capitalem propter proditionem, corruptionem, rapìnam, piraticam, commercium drogarum, stuprum et homicidium adhibet. Viginti septem ergastularii, viri omnes, in Gana anno 2012 capite damnati sunt et Diaconiae Carcerum Ganensis statisticae de toto ergastulariorum capite damnatorum numero in Gana usque ad Decembrem 2012 erant 162 virorum et quattuor mulierum, cum toto incarceratorum numero 13 983 ergastulariorum usque ad diem 22 Iulii 2013.

Ganenses positiones de internationalibus iurum humanorum foederibus sunt sic:

Foedera Internationalia

Foedus	Organizatio	Introductum	Obsignatum	Ratificatum
Conventio de Prohibitione Cohercitioneque Criminum Genocidii	Consociatio Nationum	1948	-	1958
Conventio Internationalis de Abrogatione in omni forma Discriminationis Gentis	Consociatio Nationum	1966	1966	1966
Pactio internationalis de iuribus oeconomicis, socialibus et culturalibus	Consociatio Nationum	1966	2000	2000
Pactio Internationalis de Iuribus Civilibus et Politicis	Consociatio Nationum	1966	2000	2000
Primum Optionale Protocollum de Pactio Internationalis de Iuribus Civilibus et Politicis	Consociatio Nationum	1966	2000	2000
Conventio de Haud Applicabilitate Statutoriorum Limitum Criminibus Belli et Crimiminbus contra Humanitatem	Consociatio Nationum	1968	-	2000
Conventio Internationalis de Suppressione et Punitione Criminis Apartheid	Consociatio Nationum	1973	-	1978
Conventio de Abrogatione in omni forma Discriminationis contra Mulieres	Consociatio Nationum	1979	1980	1986
Conventio contra Torturam, alteram Atrocem, Inhumanam seu Humiliantem Tractationem seu Poenam	Consociatio Nationum	1984	2000	2000
Conventio de Iuribus Impuberum	Consociatio Nationum	1989	1990	1990
Secundum Optionale Protocollum de Pactio Internationalis de Iuribus Civilibus et Politicis, pro abolitione poenae capitalis	Consociatio Nationum	1989	-	-
Pactio internationalis de omnium peregrinorum operariorum eorumque familiarium iuribus protegendis	Consociatio Nationum	1990	2000	2000
Optionale Protocollum de Conventione de Abrogatione in omni forma Discriminationis contra Mulieres	Consociatio Nationum	1999	2000	2011
Optionale Protocollum de Conventione de Iuribus Pueri in Implicatione Puerorum in Conflictu Armato	Consociatio Nationum	2000	2003	-
Optionale Protocollum de Conventione de Iuribus Pueri in Venditione Puerorum, Puerili Prostitutione et Puerili Pornographia	Consociatio Nationum	2000	2003	-
Pactio de iuribus hominum invalidorum	Consociatio Nationum	2006	2007	2012
Optionale Protocollum de Pactione de Iuribus Hominum Invalidorum	Consociatio Nationum	2006	2007	2012
Conventio Internationalis pro Protectione Omnium Hominum e Disparatione Coacticia	Consociatio Nationum	2006	2007	-
Optionale Protocollum de Pactione Internationali de Iuribus Oeconomicis, Socialibus et Culturalibus	Consociatio Nationum	2008	2009	-
Optionale Protocollum de Conventione de Iuribus Pueri in Communicationum Methodo	Consociatio Nationum	2011	-	-

Gana divisa est in decem regiones administrativas, in 216 districtus divisas:

Regio Latine	Regio Anglice	Area (km²)	Caput Latine	Caput Anglice
Asantensis	Ashanti Region	24 389	Kumasi[5]	Kumasi
Regio Brongahafoënsis	Brong-Ahafo Region	39 557	Sunyani[6]	Sunyani
Regio Centralis	Central Region	9 826	Caput Corsum	Cape Coast
Regio Orientalis	Eastern Region	19 323	Koforidua[7]	Koforidua
Regio Accrae Magnae	Greater Accra Region	3 245	Accra[8]	Accra
Regio Septemtrionalis	Northern Region	70 384	Tamale[9]	Tamale
Regio Orientalis Superior	Upper East Region	8 842	Bolgatanga[10]	Bolgatanga
Regio Occidentalis Superior	Upper West Region	18 476	Va[11]	Wa
Regio Volta	Volta Region	20 570	Ho[12]	Ho
Regio Occidentalis	Western Region	23 941	Sekondi-Takoradi[13]	Sekondi-Takoradi

Gana numerum incolarum 24 965 816 incolarum habet et etiam centum variorum ethnōn domus est. Attamen, aliter quam in multis aliis Africis nationibus, in Gana ethnici conflictus non fuere.

• Populositas:^?

Spissitudo incolarum circa 104 incolarum pro km² est.

• • Index incrementi populositatis: 1,79% (aest. anno 2001), 2,4 (Censu 2000).
  • Percentatio incolarum urbanorum: 33% (anno 1990).
  • Populositatis^? structura secundum aetatem: inter 0 et 14 annos 41,18% (4 123 317 virorum; 4 068 786 feminarum); inter 15 et 64 annos 55,35% (5 455 577 virorum; 5 555 278 feminarum); inter 65 annos et magis 3,47% (328 809 virorum; 362 247 feminarum) (aest. anno 2001).

• • Index natalium: 25,84 natorum pro 1000 incolarum (aest. anno 2003).
  • Index mortalitatis: 10,53 mortuorum pro 1000 incolarum (aest. anno 2003).
  • Index immigrationis: -0,83 migrantium pro 1000 incolarum (aest. anno 2003).
  • Praecipuae ethnicae divisiones: cives propter partum Ganenses 92,1% (quorum Acani 49,1%; Mole-Dagombae 16,5%; Eves 12,7%; Ga-Adangbes 8%) et haud Ganensis 3,9% (Censu anni 2000).

• Index Evolutionis Humanae:
  • Index mortalitatis infantilis: 57 pro 1000 natorum vivorum (anno 2000).
  • Mors pro partu: 210 pro 100 000 ntorum (inter 1985 et 2001).
  • Exspectatio vitae in ortu: 56,2 anni viris; 59,3 anni feminis (anno 2001).
  • Index fertilitatis: 4,5 filii pro femina (censu anni 2000).
  • Index alphabetismi: 74,8% (82,7% viris; 67,1% feminis).
  • Accessus ad aquam potabilem: 91% (in urbanis areis), 64% (in ruralibus areis) (anno 2000).
  • Index evolutionis humanae: 0,567 (anno 2001).

• Vis laboris:

• • Agricultura et piscatio 55%; industria 18,7%; venditio et textile 15,2%; diaconiae, vecturae et communicationes 7,7%; professionales liberales 3,7% (Censu anni 2000).
  • Incolae aetatis laboralis: 48%.

Gana anno 2010 relatum numerum incolarum circiter 25 millionum incolarum habuit, e quibus 15 milliones incolarum Ganenses nationales cum Ganensi municipatu erant et erat numerus incolarum, anno 2010 secundum Gubernationem Ganae et Diaconiam Immigrationis Ganensis, trium millionum peregrinorum et sex millionum immigrantium contra leges Ganam incolentium, secundum anni 1969 "Ordinem Oboedientiae de Peregrinis Ganensem"(Anglice Ghana Aliens Compliance Order et GACO) a Primo Ministro Ganensi Kofi Abrefa Busia sanctum; Gubernatio Ganae circa tres milliones peregrinorum et immigrantes illegales tribus mensibus deportavit, qui 20 centesimas incolarum tunc constituebant.

In Gana numerosa ethnē sunt, inter quos Acani (52%), Mossi (15%), Eves (12%), Ga-Adangbes (8%) et alia (13%), praesertim Europaei (e colonizatoriis nationibus orti) et Indi.

Gana 47 locales linguas habet. Lingua Anglica lingua publica est, et in gubernatione et negotiis dominat, quamquam plerique Ganenses saltem aliqua lingua regionis loquuntur. Autochthonum Ganensium linguae subdivisae sunt in duas familiae linguisticae Nigro-Congensis subfamilias. Linguae ad subfamiliam Quam pertinentes praesertim fluminis Voltae Meridie inveniuntur, dum ad subfamiliam Guricam pertinentes praecipue Septemtrione inveniuntur. In Linguas Quas, quibus loquuntur 75 centesimae fere incolarum in natione, sunt Lingua Acanica, Ga-Dangmica et Evica (Anglice Akan, Ga-Dangme, et Ewe, proprie). Inter linguas Guricas ceterum sunt Gurma, Gurunsica et Dagbanica (Anglice Gurma, Grusi, et Dagbani, proprie).

Novae linguae "a gubernatione provectarum" statum habent: lingua Acanica in suis variationibus Asante, Fante (Anglice Fante; Fantice Mfantse), Aquapemica Tuica (Anglice Akuapem Twi), Acyemica (Anglice Akyem) ac Quahuvica (Anglice Kwahu); Nzema (Anglice Nzema); Dagaarica (Anglice Dagaare); Dagbanica; Dangmica (Anglice Dangme); Evica; Ga (Anglice Ga; Gaice Gã); Gonia (Anglice Gonja); et Casena (Anglice Kasena). Quamquam lingua publica non est, lingua Hausa (Hausice Harshen Hausa sive Yaren Hausa sive هَوُسَ) est lingua franca qua loquuntur Ganenses Musulmani, circiter 16 centesimas incolarum repraesentantes.

Religiosa affiliatio in Gana

Affiliatio	2000 census[14]	2010 census[15]
Christiana	68,8%	71,2%
Musulmana	15,9%	17,6%
Traditionalis	8,5%	5,2%
Nulla	6,1%	5,2%
Alia	0,7%	0,8%

Traditionali religioni Animisticae cursu Europaeae colonizationis impositus est Christianismus, quod particularissimam syncrestismi formam genuit. Hodie dimidius numerus incolarum Christianas ecclesias frequentat, sed haud ob hoc Africarum divinitatum pantheon credere renuntiat. Alius curiosus Ganensis religiositatis aspectus suum vinculum cum profano laboris mundo est: emptor qui in Ganam eat stupeat propter indicum quantitatem in tabernis qui Christianas sententiolas et dicta citant et propter profundam religionis praesentiam omnibus vitae socialis gradibus. Hoc vinculum inter religiositatem et negotia manifestiore modo patefacit cum forte Pentecostalium et Apocalypticarum ecclesiarum praesentia, quae in territorio aggresivis rationis negotiatoriae et praeconii consiliis operantur.

Religio diffusissima Christianismus (52% incolarum) est, praesertim in Meridionali nationis parte cultus, ubi ortae sunt primae coloniales catoeciae et ubi densantur plerique incolae. Religio Islamica secundo loco (35%) collocatur et diffusa est in intestinis terris Septemtrionallimis. Sequitur Animismus qui propria 13% incolarum religio declaratur: nihilominus de memoria non excidendum est crebro multos Ganenses se Christianos aut Musulmanos declarantes parallele aliquos Animisticos cultus servare. In Gana etiam sunt praesentes 113 896 Testes Iehovah.

Positio	Urbs	Regio	Incolae	Photographemata
1	Accra	Regio Accrae Magnae	1 963 264
2	Kumasi	Asantensis	1 468 609
3	Tamale	Regio Septemtrionalis	360 579
4	Takoradi	Regio Occidentalis	232 919
5	Ashaiman	Regio Accrae Magnae	202 932
6	Tema	Regio Accrae Magnae	155 782
7	Teshie	Regio Accrae Magnae	144 013
8	Caput Corsum	Regio Centralis	143 015
9	Sekondi	Regio Occidentalis	138 872
10	Obuasi	Asantensis	137 856

Oeconomia in opium naturalium extractione fundatur. Praecipua exportata aurum, lignum et cacao sunt. Ganensis moneta cedium (Anglice cedi) est.

Agricultura Ganam unam inter nationes opulentissimas in Africa tropica facit. Agricultura productus domestici grossi amplius dimidio contribuit. Praecipuus productus cacao est, qui ad plerasque exportationes respondet. Gubernatio cacaonis exportationem regit per totius productionis emptionem pretiis inferioribus quam mercatus internationalis, sed multi productores productum illegaliter exportant. Haec civitas etiam, minoribus quantitatibus, coffeum et bananam exportat. Aliae minoris ponderis cultiones, septemtrione, patata et mandioca et, meridione, aliquae frumenta velut maizum, sorghum et oryza sunt. Pecus solum septemtrione et in Accrae regione colitur, ubi dominant caprina et ovina pecora. Piscatio, quamquam est paucum evoluta, satis est ad praebendum intestinum mercatum, praesertim piscium siccorum consumptionem.

Iuxta cum agricultura, metalleuticē est una inter praecipuas oeconomicas activitates. Natio opibus mineralibus abundans, Gana ex auro, adamantibus, mangano et bauxiti fructum carpit. Etiam petroleum possidet, licet magna quantitas. Energia electrica fere tota ex ergasteriis hydroelectricis, praesertim ex Aggere Akosomboënsi (Anglice Akosombo Dam) apud flumen Voltam, obtinetur.

Ad alimentorum, potionum, sigarellorum et productorum chemicorum, pharmaceuticorum ac metallurgicorum fabricationem attenta, industria circiter quintam Ganensis vis laboris partem absorbet. Industria lignaria etiam aliquod ponderis habet, sed infrastructurā ad vecturam et machinamenta attinente caret.

Gana aliquae loca quae quotannis bonum periegetarum, praesertim Statunitensium et Europaeorum, numerum attrahunt ostendit. Haec loca sunt:

• Traditionalia aedificia Asante, UNESCO Mundi Hereditas
• Consaeptum Nationale Kakumense (Anglice Kakum National Park)
• Arces et castella Regionum Voltae, Accrae Magnae, Centralis et Occidentalis (Anglice Forts and Castles, Volta, Greater Accra, Central and Western Regions), UNESCO Mundi Hereditas
• Nzulezo, palationum viculus
• Limosa meschita Larabangae

Gana 4,5 billionum dollariorum e PDG incremento quotannis perdit velut corruptionis oeconomicae et criminis oeconomici resultatio a titulari Congressus Democratici Nationalis gubernatione Ganensi ab Ioanne Dramani Mahama ducta. Gana additionales 2,5 billionum dollariorum e PDG incremento inter Ianuarii 2013 et Octobris 2013 menses per oeconomicos corruptos usus amisit, Ioanne Dramani Mahama praeside. Publicus Ganensium accitus est Ioannis Dramani Mahama impedimento.

Gana fundamentalis locus transeundi narcoticorum industriae est et maximus locus transeundi narcoticorum industriae in Tellure est. Amplus popularis cognitio de narcoticorum industria et interceptis narcoticis propter oeconomiae clandestinae implicationem non est. quamquam industria extensas contributiones nationali producto domestico grosso praebet. Socialis contextus ubi narcoticorum mercatura, stipatio, vectura ac denuo involvendi systemata in Gana sunt et civitatis situs apud Sinum Guineensem intra Oceanum Atlanticum -solum paucis gradibus Septemtrione Aequatoris- Ganam attractivam nationem narcoticis negotiis facit.

Consilium Ordinationis Narcoticorum (Anglice Narcotics Control Board sive NACOB), in collaboratione cum intestino homologo, naves exceptoriigerae in Portu Bellico Sekondiensi (Anglice Sekondi Naval Base) intra Portum Takoradiensem (Anglice Takoradi Harbor) proscripsit. Hae naves milliones chiliogrammatum narcotici cocaini portabant, cum valore billionum cediorum Ganensium in viis. Attamen, Chartella drogiae et domini drogiae in Gana novis methodis producendorum et exportandorum narcoticorum, billionum cediorum Ganensium pretio quotannis, utuntur ad vitandas Ganenses securitatis agenturas. Redituum inaequalitas, subevoluta instituta ac systema iudiciarium criminale, porosi aperti limites et exsistentes statutae subintroductionis organizationes Ganeni positioni in narcoticorum industria contribuunt.

Gana ambitum charthellis drogiae et dominis drogiae faventem habet. Pecuniariae expansionis et oeconomiae clandestinae contributiones ad incrementum PDG e narcomercatura ortae aliquod socialis acceptabilitatis mercaturae drogiae in Gana generavere. Nisi gubernatio politicam actionem capit, Ganensis securitatis investigator Emmanuel Kwesi Aning Ganam pugnam contra lucrativam narcomercaturam vincere nequituram esse et a chartellis drogiae et dominis drogiae anno 2020 substitui posse vaticinatur. Ioannes Atta Mills, praeses inter 2009 et 2012, progredientes conatus ad reducendum aëroportuum munus in Ganensi narcomercatura incepit.

Secundum anni 2011 stastiticas, sunt 284 700 linearum telephonicarum et 21 166 000 linearum gestabilium, quod Ganam loco 119 et 46 respective secundum lineas telephonicas collocat. Ganense internationalis telephonematis praefixum 233 dum abbreviatio interretialis .gh est. Etiam magna interreti utentium quantitas est, exacte 1,3 milliones, quod Ganam loco 93 secundum utentium numerum collocat, quod vicissim coincidit cum eodem loco secundum telarium moderatrorum quatitatem, cum 41 082.

Respublica Ganensis tertium rapidissimum accessum ad Interrete in tota continente Africa habet.

Prelum aliud medium communicationis cum multis sectatoribus est, quamquam solum quattuor diaria habent quae sunt: Business and Financial Times, Ghana Review International, The Heritage et The Ghanaian Chronicle. Praeterea, quinque tramites televisificos et radiophonicos habet, qui sunt Cn Joy, Peace, Joy 997, Ghana Waves, et Telediaspora.

Natio autoviarum rete 62 221 chiliometrorum habet, e quibus solum 9 955 chiliometra bituminata sunt. Ferriviarum rete 947 chiliometra extensum est, et hae solum nationales sunt, scilicet, quae vicinas in nationes non exeunt, sed sunt proposita ad extendendas aliquas ferrivias usque ad Burkinam.

Quoque undecim aëroportuum summam possidet, e quibus praecipuus Aëroportus Internationalis Kotoka (Anglice Kotoka International Airport), Accrae situs, cum transitu 1 204 786 vectorum anno 2009 est. Finitis societatis aëronauticae Ghana International Airlines operationibus, praecipuae societates aëronauticae Antrak Air, CTK-CiTylinK et Staebow Airlines sunt cum quibus fieri potest in publicas destinationes et in praecipuos continentis Africae locos volare.

Praeterea, etiam operantur multae internationales maximi ponderis societates aëronauticae in toto orbe terrarum, quamobrem e Gana est possibile volare ad praecipuos Civitatum Foederatarum, Europae, et Orientis Propinqui locos.

Sunt laophorii transitus rapidi, ferriviae et taxiraedae diaconiae quae magnas urbes inter eas ipsas conectunt, dum laophoria minuta, trotrones (Anglice tro tros) nuncupata, urbes cum ruralibus areis et parvis viculis conectunt. Praeterea, sunt vectorum navium traiectoriarum rete quorum munus Lacum Voltam traiicere est.

Educatio in Gana e brephotropheo usque ad gradum universitarium vginti annos durat. Pueri tres aut quattuor annos nati suam educationem incipiunt, hortum infantium incohantes, postea ludum litterarium, postea iuniorum gymnasium ac seniorum gymnasium et denique universitatem. Media aetas cum pueri in ludum litterarium intrant sex anni est. Ganenses relative facilem accessum ad bonam educationem habent. Praeterito decennio, Gana in educatione inter 28 centesimas et 40 centesimas annuae dispensationis oeconomicae erogavit.

Inter praecipuas Ganenses universitates eminent:

• Universitas Ganae (Anglice University of Ghana), Accrae;
• Universitas Capitis Corsi (Anglice University of Cape Coast ) in urbe Capitis Corsi;
• Universitas Educationis (Anglice University of Education), Vinnebae;
• Universitas Studiorum Evolutivorum (Anglice University for Development Studies), Tamali;
• Universitas Kwame Nkrumah Scientiae et Technologiae (Anglice Kwame Nkrumah University of Science and Technology), Kumasis;
• Universitas Fodinarum et Technologiae (Anglice University of Mines and Technology), Tarquae;
• Universitas Energiae et Opium Naturalium (Anglice University Of Energy And Natural Resources), Sunyanis:
• Universitas Sanitatis et Scientarum Relatarum (Anglice University of Health and Allied Sciences), Hone;
• Universitas Studiorum Professionalium (Anglice University of Professional Studies), Accrae;
• Universitas Ashesiensis (Anglice Ashesi University), privata, Berekusone;
• Collegium Universitarium Centrale (Anglice Central University College), privatum, Accrae;
• Collegium Universitarium Zenith (Anglice Zenith University College), privatum;
• Collegium Universitarium Technologiae Ganae (Anglice Ghana Technology University College), Accrae;
• Institutum Ganense Dispensationis et Administrationis Publicae (Anglice Ghana Institute Of Management and Public Administration sive GIMPA), Achimotae;
• Universitas Madhuraiensis Kamaraiana (Anglice Madurai Kamaraj University sive MKU), a Gubernatione Indiae agnitum et Auctorizatum Studii Centrum in Gana;
• Universitas Aperta Africae Occidentalis (Anglice Open University of West Africa), privata, Accrae;
• Collegium Universitarium Regentis Scientiae et Technologiae (Anglice; Regent University College of Science and Technology sive RUCST), privata, Accrae;
• Universitas Maritima Regionalis (Anglice Regional Maritime University sive RMU), Accrae;
• Collegium Universitarium Internationale Visconsiniense (Anglice Wisconsin International University College), privatum, Compiti Agbobae;
• Collegium Universitarium Pentecostale (Anglice Pentecost University College), privatum, Sovutui;
• Universitas Conspectus Vallis (Anglice Valley View University), Oyibis in Accra Magna;
• Polytechnicum Accrae (Anglice Accra Polytechnic), in Accra Magna;
• Polytechnicum Bolgatangae (Anglice Bolgatanga Polytechnic), in Regione Orientali Superiore;
• Polytechnicum Capitis Corsi (Anglice Cape Coast Polytechnic), in Regione Centrali;
• Polytechnicum Hoense (Anglice Ho Polytechnic), in Regione Volta;
• Polytechnicum Koforiduanum (Anglice Koforidua Polytechnic), in Regione Orientali;
• Polytechnicum Kumasiense (Anglice Kumasi Polytechnic), in Asantensi;
• Polytechnicum Sunyaniense (Anglice Sunyani Polytechnic), in Regione Brongahafoënsi;
• Polytechnicum Takoradiense (Anglice Takoradi Polytechnic), in Regione Occidentali;
• Polytechnicum Tamalense (Anglice Tamale Polytechnic), in Regione Septemtrionali;
• Polytechnicum Vaense (Anglice Wa Polytechnic), in Regione Occidentali Superiore.

In Gana, maior curationis medicae pars a gubernatione praebetur et a Ministerio Salutis et Diaconiis Salutis Ganensibus (Anglice Ghana Health Services) valde administratur. Curationis medicae systemati quinque praebitionis gradus sunt: promptae curationis loca quae primaria primi gradus curatio sunt ruralibus areis; sedes salutis ac clinicae; districtus valetudinaria; regionalia valetudinaria; et tertiaria valetudinaria. His programmatibus pecuniam suppeditant gubernatio Ganae, pecuniaria credita, Pecunia Intestine Generata (Anglice Internally Generated Fund) et Pecunia Salutis Collecta a Donatoribus (Anglice Donors-Pooled Health Fund). Valetudinaria et clinicae a Consociatione Christiana Salutis Ganensi gesta etiam curationis medicae diaconias praebent. Sunt 200 valetudinaria in Gana. Aliquae lucrativae clinicae sunt, sed minus quam 2 centesimae diaconiarum curationis medicae praebent.

Curatio medica valde variabilis per nationem est. Urbana centra bonas diaconias habent et pleraque valetudinaria, clinicas atque pharmacias in natione continent. Nihilominus, rurales areae crebro nullam modernam curationem medicam habent. Aegri in his areis aut traditionali Africa medicina nituntur aut magnae distantiae iter curationi medicae faciunt. Anno 2005, Gana 6,2% PDG curationi medicae aut 30 dollaria Statunitensia per capita erogavit. Quorum, circiter 34% gubernationis expensa fuit.

Anno 2013, exspectatio vitae natu 66 anni, 65 anni viris et 67 anni natu mulieribus erat, et mortalitas infantilis 39 pro 1000 vivorum natum erat. Index fertilitatis 2.12 puerorum pro femina inter 15 milliones Ganensium nationales erat. Erant circa 15 medici et 93 nosocomorum pro 100 000 hominum anno 2010. Nationalis PDG 5.2 centesimae saluti anno 2010 erogatus est, et alii Ganenses cives accessum ad curationem medicam primariam habent, 97,5% Ganensium civium. Ganense Curationis medicae universalis systema prosperrimum systema salutis in continente Africa ab claro magnate et procero Gulielmo Gates depictum est.

Gana multiculturalem societatem habet quae praesertim ab antiquis Acanicis regnis affecta est et Ganensis cultura varia et Ganensium gentium culturarum mixtura est. Ganense nationale radiophonicum programma de litteris et comitans publicatio Voices of Ghana unum inter prima in continente Africa fuit.

Celsissimi Ganenses auctores mythistorici sunt; Iosephus Ephraim Casely Hayford, Ayi Kwei Armah, et Nii Parkes, qui internationalem famam cum libris Ethiopia Unbound (1911), The Beautyful Ones Are Not Yet Born (1968) et Tail of the Blue Bird (2009), proprie, consecutus est. Praeter mythistorias, aliae litterarias artes velut Ganense theatrum et poësis etiam optimam evolutionem et favorem nationali gradu habent cum celsis Ganensibus dramaturgis et poëtis Iosepho Coleman de Graft et Efua Sutherland.

• Cuppedia Ghanensia
• 
  Tilapia super ferrum tosta cum bancu.
• 
  Caper tostus.

Ganenses coquina et gastronomia variae sunt, et iurum atque minutalium selectionem cum variato conchylio includunt et pleraque Ganensia iura holeribus, carne, avibus cohortalibus aut pisci parantur. Piscis ponderis in Ganensi diaeta est quia tilapia, assae atque frictae apuae, piscis fumigatus et astacidea omnia sunt communia Ganensium ferculorum elementa. Bancu est communis cibus amylosus e maizio factus, victus in farina maizii fundatus. Cenceium et bancu velut comitatum habent aliquam piscis fumigati ut craticulā assae tilapiae formam et multo aromaticum condimentum e crudis rubris ac viridibus chili, cepa et lycopersicis, scilicet piperato, factum. Bancu et tilapia est index valoris in plerisque Ganensibus popinis appositus. Fufu communissimum exportatum Ganense ferculum est quod cuppedium per diasporam Africam est.

Civitati sunt duo traditionalis constructionis genera: rotundae traditionales casulae cum gramineo tecto et adiacentium aedificiorum series in saepto communem zonam circundante. Primae in septemtrionis regionibus inveniuntur, dum secundae meridie inveniuntur.

De urbana architectura, haec multum sociale culturaleque pondus habuit, quod heterogeneiorem ambitum quam ruralium arearum architectura dedit.

Musica dilectissima musica hiplifica (Anglice hiplife) est, quamquam sunt alia musica genera velut excelsa vita (Anglice highlife), vinum palmae (Anglice palm-wine), musica yopopica (Anglice yopop) et apala, Islamicā culturā affecta.

Gregum musicorum magnam varietatem habet, inter quos excellunt Adesa, Flexy, Nipa, R2Bees, Rocky Dawuni, aut Veeda. Etiam notandum est ut anno 1950 Kofi Ghanaba tympana in civitatis Septemtrionem attulisse.

Ganenses saltationes cum Ganensi musica se synchronizat, cum multis dissimilibus Ganensium saltationum generibus et cum traditionalibus Ganensibus saltationibus ad dissimiles occasiones, inter quas eminent azonto, cpanlogo, adova, clama et bamaya (Anglice azonto, kpanlogo, adowa, klama et bamaya, proprie).

Dies[16]	Nomen Latine	Nomen Anglice	Notae
Festa certa
Kalendis Ianuariis	Annus Novus	New Year’s day
6 Martii	Dies Libertatis	Independence Day	Dies festus nationalis
1 Maii	Dies Laboris	Labour day	Dies festus nationalis
25 Maii	Dies Africae	Union Day	Dies festus nationalis
1 Iulii	Dies Reipublicae	Day of Republic	Dies festus nationalis
Primo die Veneris Decembris	Dies Agricolae	Farmer’s Day	Dies festus nationalis
25 Decembris	Christi Natalis	Christmas Day	Christianum festum
26 Decembris	Dies Capsarum	Boxing Day	Christianum festum
Pridie Kalendas Ianuarias	Dies Revolutionis	Revolution Day
Festa mobilia
22 Octobris 2006	Eidulfitrum	Koriteh	Islamicum festum
Kalendis Ianuariis 2007	Eiduladha	Eid al-Adha	Islamicum festum
Pridie Kalendas Aprilis 2007	Maulidum	Prophet’s Birthday	Islamicum festum
6 Aprilis 2007	Dies Passionis Domini	Good Friday	Christianum festum
9 Aprilis 2007	Lunae dies Paschae	Easter Monday	Christianum festum
13 Octobris 2007	Eidulfitrum	Koriteh	Islamicum festum
20 Decembris 2007	Eiduladha	Eid al-Adha	Islamicum festum

In pediludio Gana pulchram executionem per Certamen Mundanum Pedilusorium anni 2010 fecit attingendo usque ad prohēmitelicon. Prohēmitelicon certamen ubi contra Uraquariam certavit anheloso animo pendente finivit: ambae turmae aequabant cum 1-1 et ultimis superadditis minutis Ganensis pedilusor Asamoah Gyan ictum poenalem perdidit qui Ganensem turmam in hēmitelico qualific[avisse posset et debitus est propter pedilusoris Uraquariani Ludovici Alberti Suárez Díaz manum post Kwadwo Asamoah iactum. Denique Uraquaria se qualificavit^? iactibus ex ictus poenalis loco.

Societatis WWE colluctor Kofi Kingston e Gana ortus est et haud ex Iamaica velut nuntiatum est.

• Historia Ganae

• Jackson, John G. 2001. Introduction to African Civilizations.

Gubernatio

• Pagina officialis Administrationis Ganae
• Pagina oficialis Parlamenti Ganensis
• Pagina oficialis Commissionis Nationalis Culturae
• Dux Civitatis et Membra Consilii

Generalia

• Nationis Descriptio e BBC News
• Gana ex Encyclopaedia Britannica.
• Gana ex UCB Libraries GovPubs
• Pagina interretialis African Activist Archive Project.
• Praecipua de Evolutione Praedicta Ganae ex International Futures.