Berolinum

Berolinum^[1] (Theodisce Berlin) est maxima Germaniae urbs et caput Rei publicae foederatae Germaniae et Archidioecesis Berolinensis. Incolarum, Berolinenses vocati, sunt circa 3 500 000. Berolinum et urbs et terra foederalis, in duodecim regiones (Bezirke) divisa, anno 1237 circiter condita est.

Urbs opulentissima habet universitates quattuor, odea tria, orchestras symphonicas duas, ecclesias, theatra, scholas, gymnasia, balnea multa. Commercium fit per vias stratas et quidem maximas^(en), per ferroviarium, per metropolitanam, per carros omnibus vehi volentibus accommodatos, et vi aut electrica aut petrolei impulsos.

Incolae originis Teutonicae fidem aut nullam aut Christianam sectae Lutheraneae maxima ex parte confitentur; Polonicae, quorum non pauci sunt, Catholicam Romanam; Hebraicae, Iudaicam; Turcicae atque Arabicae, quorum forsitan vel plures, Musulmanicam.

Berolinum, in parte Germaniae quae ad orientem solem vergit iacens, 70 circiter chiliometris a Polonia distat. Urbs tota a provincia Brandenburgensi circumdatur. Sita est ad ripas fluviorum Sprehae Hevellaeque inter lacum Moeggelium, lacum Vannium, lacum Tegelium. Colles habet non septem quidem, sed tamen aliquot, quorum altissimus est mons Diaboli Castris Carlottianis-Vilmersdorfio in regione IV, qui mons quasi Testaceus consistit in ruinis urbis bello funditus obrutae. De regionibus vide infra.

Fama fert Berolinum auspicia sua ad Arminium referre.^[2] Saeculo octavo, tribus Slavonicae omnes Germaniae partes inter Albim et Viadram flumina incolebant. Hevellani autem (qui Germanice Heveller nominantur, Slavonice Havolane) ad ripas Hevellae fluvii habitabant, qui nunc ab indigenis Havel appellatur, quorum oppidum unum erat Brennabor, nostra aetate Brandenburg dictum. Sprevani vero vel vulgo Sprewanen (Slavonice Sprevjane) habitabant ad ripas Sprevae fluvii Berolinensibus nomine Spree dilectissimi. Sprevanorum oppida Spandovium erant et Berolinum, cuius urbis nomen olim Latine Berolina reddebatur. Berolina illa aedificata erat orbe vallo muroque cincto, et domi eorum in circulo locati erant, quod oppidi genus Germanice appellatur Rundling ('rotundianum'). Nomen ipsum oppiduli prisci originis Slavonicae esse constat, ut Berolinum a radice Slavonica berl- aut birl- dictum esse videatur, qua 'paludes' significabantur.

Oppida gemella Berolinum Coloniaque in insula Sprevae fluminis sita ante annum 1237 condita sunt. Inde ab anno 1307 in unam civitatem coniuncta Berolini solius nomine appellantur. Saeculo quinto decimo, viri nobiles ex gente Hohenzollern nati marchiones Brandenburgenses facti sunt, quorum sedes erat Berolinum. Ea gens postea ad dignitatem electoralem Sacri Imperii Romani, tum ad summam rerum regni Borussici, denique saeculo undevicensimo ad principatum totius Germaniae ascendit, urbe una cum domu illa semper crescente, ut anno 1871 caput omnis Germaniae fieret.

Berolinensium multitudo identidem aucta est hominibus, qui aut propter libertatem fidei in Borussia concessam aut ut laborarent sedes suas illuc transtulerunt. Primum enim Elector Magnus saeculo septimo decimo vix exacto Gallis principatum suum patefecit, qui propter fidem reformatam a rege Gallorum opprimerentur. Secuti sunt saeculo duodevicensimi Frisii Saxonesque ex Hollandia nati Bohemique, saeculo undecivensumo Poloni, saeculi vicensimo decenniis primis Hebraei ex Polonia Livoniaque orti, post bellum mundanum secundum gestum Turcae Arabesque.

Cum in Germania, Adolpho Hitlero duce, caterva eorum qui cum partibus nationalibus socialisticis facerent, rerum potita esset, ex urbe antea artibus industria scientiisque florentissima ingens numerus eorum expulsus est, quorum opere auctoritas dignitasque urbis steterat. Hac in civitate in gremium monstrorum commutata duces partium nationalium socialisticarum consilium illud crudelissimum ceperunt, ut populum Hebraeorum totum ad internecionem oblitterarent. Mox autem bello a Germanis commisso Berolinum anno 1945 a victoribus deletum occupatumque est, gentesque oppressae liberatae sunt.

Urbs igitur restituta usque ad annum 1990 divisa erat in partes quattuor, quarum unam occupabant Sovietici, aliam Britanni, tertiam Galli, quartam Americani. Pars Sovietica et partes occidentales muro ab illa seiunctae institutis et legibus inter se differebant.

Anno 1988 occidentalis Berolini pars titulo "caput culturale Europaeum" honorata est.

Inde ab anno 1990 una cum libertate Berolini integritas restituta est. Praeses cancellariusque Germanorum sedes et militiam suam Berolinum reduxerunt, unde his annis Horatio Koehlero praeside Angela Mercelia cancellaria rem publicam Germanorum gubernat.

Academia Scientiarum Berolinensis et Brandenburgensis anno 1700 condita est iussu Friderici III principis Brandenburgensis (qui mox rex Borussiae coronatus erit), praeside ab initio Godefrido Leibnitio. Academia Artium iam anno 1696 ab eodem condita erat, rectore Iosepho Werner. Quattuor universitates Berolini in urbe florent, quarum antiquissima et praecipua, nomine originali Universitas Berolinensis, anno 1810 constituta est, conditore Gulielmus von Humboldt. Ipse cum Alexandro von Humboldt fratre, eruditione eminentissimi, in nomine huius universitatis hodierni commemorantur. Recentius inceptae sunt Universitas Technica Berolinensis, Universitas Artium, et Universitas Libera Berolinensis.

Musea nonnulla in insula fluminis Sprehae surguntur, quae propter hoc insula Museorum nuncupatur. Ibi visitatur Museum Pergamenum in quo servantur et restituuntur monumenta ingentissima a locis suis abrepta, videlicet Altare Pergamenum (a quo museum omne appellatur), Porta Ištar (i.e. deae Astartis) Babylonia, Porta Forensis Ephesina et frons Qasr Mšatta ('palatii hiemalis') cuius ruinae partim in deserto Iordaniensi manent. Eadem insula continet Museum Bodianum, Museum Vetus, et Museum Novum. Alibi reperiuntur Museum Marchicum (videlicet historiae Brandenburgensis) et Museum Iudaicum Berolinense. Museum Historiae Naturalis, anno 1810 constitutum usque in annum 2008 ad universitatem Humboldtianam pertinuit. Museum temporis hodierni Berolinense in aedificio antiquae stationis lineae ferroviariae Hamburgensis, hodie desuetae, visitatur. Collectus antiquitatum classicarum partim in museo Pergamensi, partim in museo veteri ostentatur. Pinacothecae urbis Berolini principales sunt Pinacotheca Nationalis Vetus et Nova necnon Pinacotheca Berolinensis.

Via sub Tiliis per medium Berolinum occidentem versus extendit. A linea murorum urbis vetustissimorum incipit ubi amnis in flumen Spreham fluens ponte Castellani transitur; eodem loco, contra Ecclesiam collegialem sive cathedralem Protestanticam (Berliner Dom), olim stetit Palatium Berolinense electorum Brandenburgensium regumque Borussicorum et imperatorum Germanorum, anno 1950 deletum, mox restituendum. Ad suburbium occidentale urbis recentioris recta linea currit per Forum Fridericianum seu Bebelianum et Forum Parisinum usque ad Portam Brandenburgensem. Ab illo, qui hac via a ponte Castellano perambulat, videntur ad dextram partem Museum Germanicum Historicum (olim Armamentarium), Custodia Nova, deinde illum aedificium magnum quod olim Palatium Regale constituit sed hodie Universitatem Humboldtianam, moxque Bibliotheca Rei Publicae. Ad sinistram partem videntur Palatium Principum, Palatium Principissarum, ad angulos Fori Fridericiani Theatrum musicum rei publicae et Bibliotheca vetus, ad fundum eiusdem fori Ecclesia cathedralis Sanctae Hedvigae et Deversorium Romanum, deinde Palatium vetus et in angulo Fori Parisini Deversorium Adlon. Ita attingitur Porta Brandenburgensis, extra quam, via Ebertina transita, Hortus bestiarum patet. Porta stylo classico descripta (ad imitationem Propylaeorum in Acropoli Athenarum) annis 1788-1791 aedificata est, architecto Carolo Gotthardo Langhans, iussu regis Borussici Friderici Gulielmi II, qui eodem tempore decessorem Fridericum II commemorare voluit (anno 1786 mortuo) et pacem celebrare qua post Bellum Septennale anno 1763 homines fruebantur.

Murus Berolinensis longissimus, qua ab anno 1961 ad annum 1989 partes urbis Berolini, quae ad occidentem solem spectant, a partibus ad orientem solem spectantibus separabantur; hominum enim migratione commotus Gualterius Ulbricht, princeps rei publicae democraticae Germanicae consilium cepit, ut fines illius rei publicae a ceteris Germaniae partibus intercluderentur.. His quidem diebus murus Berolinensis maxima ex parte deletus est. Tamen aliquas reliquias viatores invenient, quarum maximae ad ripam Sprevae fluvii extenduntur (quae variis imaginibus pictae Anglica appellatione East Side Gallery nominantur), aliae haud procul a senatu urbis Berolini in via Niederkirchneriana surgunt, aliae denique, ut Berolinensibus divisionis et servitutis monumento sint, ad viam Bernovianam conservantur.

• Turres
  • Turris Radiophonica
  • Turris Televisifica
• Castella
  • Castellum Bellevue
• Viae, pontes, portae et fora principalia
  • Astrum Magnum
  • Forum Alexandri
  • Forum Armatorum (Gendarmenmarkt)
  • Forum Castellanum
  • Forum Humboldtianum
  • Forum Lipsiense
  • Forum Potsdamense
  • Pons Canum
  • Pons Trabis Superioris
  • Porta Horti Bestiarum
  • Porta Potsdamensis
• Ecclesiae
  • Ecclesia Germanorum (Deutscher Dom)
  • Ecclesia Gallorum (Französischer Dom)
  • Ecclesia Collegialis (Berliner Dom)
  • Ecclesia Fratrum Minorum
  • Ecclesia Fridericiwerderiana
  • Ecclesia Memoriae Gulielmi Imperatoris (Kaiser-Wilhelm-Gedächtniskirche)
  • Ecclesia Sanctae Mariae
  • Ecclesia Sancti Matthaei
  • Ecclesia Sancti Nicolai
• Aedificia civica
  • Curia Imperii (Reichstag)
  • Curia Borussiae (Preußischer Landtag)
  • Curia Rubra (Rotes Rathaus)
• Monumenta
  • Columna Victoriae
  • Fons Neptuni
  • Monumentum Friderici Magni
  • Monumentum Friderici Schiller
  • Monumentum Militum Sovieticorum
  • Monumentum Holocausti
• Theatra et stadia
  • Domus comoediarum Gallicarum
  • Domus concentus musici (Konzerthaus)
  • Domus spectaculorum (Schauspielhaus)
  • Stadium Olympicum in quo Olympia Aestiva anni 1936 et Certamen Mundanum Pedilusorium anni 2006 celebrata sunt
• Stationes ferriviariae
  • Statio principalis Berolinensis
  • Statio Orientalis Berolinensis
  • Statio Horti Zoologici

Berolini quotannis mense Februario feriae cinematographiae (Internationale Filmfestspiele Berlin) celebrantur. Esperantistae in eventibus culturalibus ab associatione Terra Esperantica dispositis convenire solent. Iidem etiam in Cafeo Kibo ad ludendum et cum sodalibus omnium gentium colloquendum assidue conveniunt.

Berolinum est Societatis Ferriviariae Germanicae caput.

Plus quam 60 centesimae incolarum nullae religioni connexi sentiunt. Simul Berolino varietas magna gregrum religiosorum est.

Berolinum est sedes archiepiscopalis Ecclesiae Catholicae; diebus archiepiscopus est cardinalis Georgius Maximilianus Sterzinsky.

Post longam disputationem denique 15 Februarii 1902 Berolini ferrivia subterranea inaugurata est. Viae Elatae atque Subterraneae Electricae magna viarum parte super pontibus aedificatae erant; posterioribus autem temporibus viae sub terra muniebantur. Berolini verbum U-Bahn ('via subterranea') anno 1929 inventum est, postquam Societas Ferriviaria Imperialis vias urbanas suas nomine S-Bahn nominaverat. Statio principalis Berolinensis nuper aperta est ut maxima statio ferriviaria Berolinensis.

A die 4 Novembris 2020 Berolini aeroportus principalis Aeroportus Berolino-Brandenburgensis est. Non in officio sunt aeroportus pristini aeroportus Berolinum Tegel (anno 2020 clausus) et aeroportus Berolinum Tempelhof (anno 2008 clausus).

Invenitur ferriva urbana citata Berolinensis (Theodisce: S-Bahn) reti 335 km, lineis sedecim, stationibus 136.

Ferriviae subterraneae Berolinensis (Theodisce: U-Bahn) reti 148 km regularum, linearum 9, et stationum 179 sunt.

Vide etiam: Alumni universitatum et scholarum Berolinensium; Professores universitatum et scholarum Berolinensium

• Gulielmus Brandt, cancellarius Germaniae
• Albertus Einstein, rerum physicarum professor et investigator
• Theodorus Fontane, scriptor atque poeta
• Petrus Knauer, theologus
• Luisa, regina Borussiae
• Eduardus Norden, philologus
• Fridericus Schinkel, architectus
• Gulielmulus Wilder, cinematographus

• 1620 - Fridericus Gulielmus Elector Brandenburgensis, Magnus cognominatus
• 1712 - Fridericus, Magnus cognominatus, alter sui nominis rex Borussiae
• 1769 - Alexander de Humboldt, eruditionis et studiorum renovator
• 1810 - Adolphus Glaßbrenner, satyricus
• 1878 - Gustavus Stresemann, minister rebus externis curandis Germaniae
• Ernestus Torgler (1893–1963), rerum politicarum peritus Germanicus factionum diversorum sinistrae
• 1887 - Gulielmus Speyer, scriptor
• 1901 - Maria Magdalena Dietrich, actrix
• 1904 - Ioannes Baptista Gradl, vir publicus et sodalis primo Centri, deinde Christianae Democraticae Unionis Germaniae
• 1931 - Varnerius Bormann, oeconomicus et esperantista
• 1953 - Nicolaus Wowereit, annis 2001 - 2014 magister civium Berolini ac sodalis factionis SPD
• 1964 - Michael Müller, ab anno 2014 magister civium Berolini ac sodalis factionis SPD
• 1988 - Hieronymus Boateng, pedilusor

• Georgius Ernestus Stahl (1659–1734), chemiae peritus
• Georgius Gulielmus Fridericus Hegel (1770–1831), philosophus
• Gulielmus de Humboldt (1767–1835), vir doctus in re publica versatus
• Fridericus Gulielmus III (1770–1840), rex Borussiae
• Alexander de Humboldt (1769–1859), eruditionis et studiorum renovator
• Gulielmus Grimm (1786–1859), philologus fabularumque editor
• Iacobus Grimm (1785–1863), philologus fabularumque editor
• Theodorus Mommsen (1817–1903), rerum gestarum scriptor
• Comes Ferdinandus de Zeppelin (1838–1917), constructor aeronavium
• Carolus Liebknecht (1871–1919), socialista
• Rosa Luxemburg (1871–1919), socialista
• Gustavus Stresemann (1878–1929), minister rebus externis curandis Germaniae
• Udalricus de Wilamowitz-Moellendorff (1848–1931), philologus illustrissimus
• Ericus Klausener (1885–1934), a Nazistis interfectus
• Adolfus Hitler (1889–1945) tyrannus et multi alii nazistae cum eo coniuncti sicut Iosephus Goebbels mortem sibi consciverunt.
• Ioannes Baptista Gradl (1904–1988), vir publicus et sodalis primo Centri, deinde Christianae Democraticae Unionis Germaniae
• Ioannes Matthöfer (1925–2009), vir publicus factionis SPD
• Otto Sander (1941–2013), histrio
• Ricardus de Weizsaecker (1920 - 2015), Praeses foederalis Germaniae
• Philippus Mißfelder (1979 - 2015), vir publicus factionis CDU

• I. Media
• II. Lucus Fridericianus-Mons Crucis
• III. Pancovium
• IV. Carolaeburgum-Wilmersdorfium
• V. Spandavia
• VI. Stegelicium-Zelendorfium
• VII. Vicus Templi-Mons Amoenus
• VIII. Nova Colonia
• IX. Treptovia-Copenicum
• X. Dens Martis-Hellersdorfium
• XI. Mons Lucis
• XII. Rennicidorfium

Encyclopaediae et atlantes

• Berliner Umweltatlas. Berolini: Senatsverwaltung Berlin Editio 1993/2001; Editio 2008 (Theodisce)
• Horst Bosetzky, Jan Eik. 1998. Das Berlin-Lexikon. Berolini: Jaron Verlag. ISBN 3-932202-57-0 (Theodisce)

Opera antiquiora

• 1911 : Nathaniel Newnham-Davis, The Gourmet's Guide to Europe (3a ed. Londinii: Grant Richards, 1911) pp. 215-231
• 1929 : Alfred Döblin, Berlin Alexanderplatz. Berolini: Fischer. [Mythistoria] (Theodisce)

Opera recentiora

• Arnold, Udo. 1981 Preußen und Berlin. Luneburgi. (Theodisce)
• R. Borst, S. Krätke, edd. 2002. Berlin Metropol zwischen Boom und Krise. Opladen: Leske + Budrich/ (Theodisce)
• Cyril Buffet, Berlin. Lutetiae: Fayard, 1993. (Francogallice)
• Arnt Cobbers, Kleine Berlin-Geschichte: vom Mittelalter bis zur Gegenwart. 2a ed. Berolini: Jaron Verlag, 2008. ISBN 978-3-89773-142-4 (Theodisce)
• Will Coldwell, "Nightlife reports: clubbing in Berlin" in The Guardian (15 Iulii 2016)
• Anton Gill, A Dance Between Flames: Berlin between the Wars. Londinii: John Murray, 1993. ISBN 0-7195-4986-8 (Anglice)
• Boris Grésillon, Berlin métropole culturelle. Lutetiae: Belin, 2002 (Francogallice)
• Boris Grésillon et Dorothée Kohler. Berlin, capitale en attente. Hérodote 101 (2001/2002) (Francogallice)
• Leonard Gross, The Last Jews in Berlin. Novi Eboraci: Carroll & Graf Publishers, 1999. ISBN 0-7867-0687-2 (Anglice)
• Jacob Hein, Gebrauchsanweisung für Berlin. Nova ed. Monaci: Piper, 2009. ISBN 978-3-492-27576-7 (Theodisce)
• Dieter Hoffmann-Axthelm, Osten Westen Mitte: Spaziergänge durch das neuere Berlin. Berolini: edition.fotoTAPETA, 2011. ISBN 978-3-940524-14-0 (Theodisce)
• Karl Kessler; Reimer Wulf, photographus, Über den Dächern des Neuen Berlin. Monaci: Herbig, 2004. ISBN 3-7766-2403-5 (Theodisce)
• Stefan Krätke, "Berlin: Stadt im Globalisierungsprozess" in Geographische Rundschau vol. 56 no. 4 (2004) pp. 20–25 (Theodisce)
• David Clay Large, Berlin. Novi Eboraci: Basic Books, 2001. ISBN 0-465-02632-X (Anglice)
• Felix Mundt, Antonia Wenzel, edd., Berolinum Latinum: Der 1. Stadtführer auf Latein. Berolini: Vergangenheitsverlag, 2011. ISBN 978-3940621429 (Latine) Paginae selectae apud amazon.de
• Jean-Michel Palmier, Retour à Berlin. Lutetiae: Payot, 1989. ISBN 978-2-228-88212-5 (Francogallice)
• Anthony Read, David Fisher, Berlin Rising: Biography of a City. Novi Eboraci: W. W. Norton, 1994. ISBN 0-393-03606-5 (Anglice)
• Wolfgang Ribbe, ed., Geschichte Berlins. 2 voll. 3a ed. Berolini: Berliner Wissenschafts-Verlag, 2002. ISBN 3-8305-0166-8 (Vol. 1: Von der Frühgeschichte bis zur Industrialisierung; vol. 2: Von der Märzrevolution bis zur Gegenwart. Ed. 2a: Monaci: C. H. Beck, 1988) (Theodisce)
• Wolfgang Ribbe, Jürgen Schmädeke, Kleine Berlin-Geschichte. Herausgegeben von der Landeszentrale für politische Bildungsarbeit Berlin in Verbindung mit der Historischen Kommission zu Berlin; Stapp Verlag Berlin 1994, ISBN 3-87776-222-0 (Theodisce)
• Régine Robin, Berlin chantiers: un essai sur les passés fragiles. Lutetiae: Stock, 2001. ISBN 978-2-234-05335-9 (Francogallice)
• Jutta Rosenkranz, ed., Berlin im Gedicht: Gedichte aus 250 Jahren. 2a ed. Husum: Husum Druck u. Verlagsgesellschaft, 2006. ISBN 3-89876-264-5 (Theodisce)
• Susanne Stemmler, Sven Arnold , edd., New York – Berlin, Kulturen in der Stadt. Wallstein, 2008, ISBN 978-3-8353-0328-7. (Theodisce)
• E. R. Uderstädt; Kurt Schulze, photographus, Berlin – wie es nur wenige kennen. Berolini: Norddeutsche Buchdruckerei und Verlagsanstalt, 1930 (Theodisce)
• Jeroen van Marle, "Berlin city guide: what to see plus the best bars, restaurants and hotels" in The Guardian (3 Novembris 2014)

Historica et specialia

• "Großstadt ohne Größenwahn. Berlin: Comeback einer Weltstadt" in Der Spiegel (2007 no. 12) pp. 22–38 (Theodisce)
• Wirtschaftsfaktor Tourismus Berlin. Berolini: IHK Berlin, 2009 (Theodisce)
• Patrick Cardon, ed., Magnus Hirschfeld: Les Homosexuels de Berlin, 1908; Ruth Margarete Roellig, Les Lesbiennes de Berlin, 1928. Lutetiae: QuestionDeGenre/GKC, 2001 (Francogallice)
• Kate Connolly, "Story of cities #22: how Hitler's plans for Germania would have torn Berlin apart" in The Guardian (14 Aprilis 2016)
• Matthias Donath, Bunker, Banken, Reichskanzlei: Architekturführer Berlin 1933–1945. 2005. ISBN 978-3-936872-51-4 (Theodisce)
• Helmut Engel, Wolfgang Ribbe, edd., Hauptstadt Berlin, wohin mit der Mitte? historische, städtebauliche und architektonische Wurzeln des Stadtzentrums. Berolini: Akademie Verlag, 1993. ISBN 3-05-002403-8 (Theodisce)
• Otto-Friedrich Gandert, Berthold Schulze, Ernst Kaeber et al., edd. 1962. Heimatchronik Berlin. Coloniae/ (Theodisce)
• Sabine Hake, Topographies of Class: Modern Architecture and Mass Society in Weimar Berlin. Ann Arbor: University of Michigan Press, 2008. ISBN 978-0-472-07038-1 (Anglice)
• Max Mechow, Die Ost- und Westpreußen in Berlin. Ein Beitrag zur Bevölkerungsgeschichte der Stadt. Berolini: Haude & Spener, 1975 (Theodisce)
• Philip Oltermann, "From grotesque to quirky: a history of Berlin told through U-Bahn typography" in The Guardian (11 Martii 2015)
• Wolfgang Ribbe, ed., Berlinische Lebensbilder. Berlin : Colloquium Verlag, 1987- . (Theodisce)
• Joseph Roth, What I Saw: Reports from Berlin 1920–33. Cantabrigiae: Granta Books, 2004. ISBN 1-86207-636-7 (Anglice)
• Frederick Taylor, The Berlin Wall: 13 August 1961 – 9 November 1989. Londinii: Bloomsbury Publishing, 2007. ISBN 0-06-078614-0 (Anglice)
• Bernd Unger, Der Berliner Bär: Ein Streifzug durch Geschichte und Gegenwart. Berolini: Waxmann Verlag, 2000. ISBN 3-89325-990-2 (Theodisce)

• Categoria:Regiones Berolini
• Porta:Berolinum
• 422 Berolina

Situs geographici et historici: Locus: 52°31′0″N 13°23′0″E • OpenStreetMap • 2950157, 6547383, 6547539 GeoNames • 7003670, 7003712 Thesaurus Getty • Facebook Places • "11000000" apud Statistik-Portal • Commentatio Theodisce, Francogallice, Italice apud Lexicon historicum Helveticum • Store norske Lexikon • Treccani • Большая российская энциклопедия

Vide Berolinum apud Viciviam.

• Berlin.de, situs municipalis
• Die Geschichte Berlins, situs de historia Berolini
• Berlin von A bis Z, de origine urbis
• Visit Berlin, situs peregrinatoribus destinatus
• Exberliner, diarium de Berolino Anglice scriptum
• Bibliographia Berolini
• Statisitica Berlin-Brandenburg
• 3D Stadtmodell

• 
  Mercatus natalicius Berolini
• 
  Ianua horti zoologici
• 
  Ecclesia Commemorativa Imperatoris Gulielmi
• 
  Ecclesia Sanctae Mariae
• 
  Hevella fluvius
• 
  Knut, ursus maritimus (hortus zoologicus)
• 
  Universita Technica Berolinensis
• 
  Nefertiti (Museum novum)