Największe budowle architektury w Polsce powstają dlatego, że projektanci ustawiają sobie, nomen omen, coraz wyżej poprzeczki. Dzięki temu obserwujemy coraz to wyżej wznoszone wieżowce. Czy jednak to one są najwyższymi budowlami w Polsce?
Największa budowla w Polsce to bynajmniej nie żaden znany i popularny budynek. Okazuje się, że pod względem wysokości budynki mieszkalne i biurowe zdecydowanie wyprzedzają najwyższe maszty Radiowo-Telewizyjnego Centrum Nadawczego. Od najwyższego polskiego wieżowca wyższych jest aż szesnaście masztów nadawczych, z których najwyższy, RTCN w Mysłowicach liczy 358,7 m wysokości. Po masztach przychodzi kolej na kominy, np. w Elektrowniach Bełchatów czy Rybnik. Dopiero w piątej dziesiątce odnajdziemy Pałac Kultury i Nauki, przez lata najwyższy budynek nie tylko w Warszawie, ale i w Polsce.
Socrealistyczny gmach wzniesiono w latach 1952-1955 według projektu Lwa Rudniewa i stanowił on "dar narodu radzieckiego dla narodu polskiego". Jego wysokość całkowita wynosi obecnie 237 metrów (początkowo 230,68 m), zaś wysokość do dachu - 188 metrów. W momencie otwarcia był drugim najwyższym budynkiem Europy. Pałac liczy 46 kondygnacji, w tym dwie podziemne, jest siedzibą wielu przedsiębiorstw oraz takich instytucji użyteczności publicznej, jak teatry, muzea czy kino. Na 30. piętrze znajduje się taras widokowy (na wysokości 114 m). Tuż pod iglicą pałacu gniazdują od 1998 roku sokoły wędrowne, natomiast na poziomie 6. piętra, na dachu Teatru Studio, znajduje się pasieka miejskich pszczół. W 2007 roku PKiN wpisany został do rejestru zabytków, co wzbudziło ogromne kontrowersje. Niemniej w ten sposób pałac stał się najwyższym zabytkiem w Polsce.
Jaka jest największa budowla w Polsce? Jeśli nie brać pod uwagę masztów radiowo-telewizyjnych, to najwyższym budynkiem nie tylko w Polsce, ale i w całej Unii Europejskiej, od 2022 roku jest 53-piętrowy wieżowiec Varso Tower. Jego wysokość całkowita wynosi 310 metrów (do dachu 230 m). Na szczycie biurowca znajduje się taras widokowy, którego otwarcie planowane jest na 2025 rok. Tym samym będzie to najwyżej położony ogólnodostępny taras widokowy w Polsce (na wysokości 230 m). Ostatnie piętra obiektu przeznaczone zostały na bary i restauracje. Budynek stanowi część kompleksu o nazwie Varso Place, w którego skład, obok Varso Tower, wchodzą dwa niższe biurowce, Varso 1 i Varso 2, o wysokości 80 i 90 metrów.
Ranking "Największe budowle w Polsce" okupują przede wszystkim budynki z Warszawy. Trzecim co do wysokości jest bowiem 49-kondygnacyjny wieżowiec o całkowitej wysokości 220 metrów (do dachu 180 m) wchodzący w skład kompleksu budynków biurowych Warsaw Spire, zlokalizowany na warszawskiej Woli i oddany do użytku w 2016 roku. Również 220 metrów wysokości całkowitej liczy wyższy z dwóch wieżowców w Rzeszowie o nazwie Olszynki Park. Gdy zostanie on oddany do użytku, stanie się najwyższym budynkiem mieszkalnym. Kolejne miejsce w rankingu należy do neomodernistycznego wieżowca Sky Tower we Wrocławiu o całkowitej wysokości 212 metrów. W pierwszej dwudziestce znalazły się też wysokościowce Trójmiasta: wieżowiec Olivia Star w Gdańsku Oliwie (180 m) i wyższy z dwóch wieżowców Sea Towers w Gdyni (142 m). Co ciekawe, w rankingu tym, pomiędzy budynkami mieszkalnymi i biurowymi, mogą znaleźć się kościoły – najwyższy z nich to Bazylika Najświętszej Maryi Panny Licheńskiej w Licheniu Starym (141,5 m).
Jeśli zestawimy największe budowle w Polsce, lista może zawierać budowle wszelkiego rodzaju, ale można też dokonać zestawienia z podziałem na rodzaj budynków. I tak: