Bezwarunkowy dochód podstawowy - najistotniejsze informacje
Bezwarunkowy dochód podstawowy to idea społeczno - polityczna, w której każdy obywatel otrzymuje jednakowe świadczenie minimalne. Kwota określona jest ustawowo i nie ma w zasadzie żadnych kryteriów dochodowych, by go otrzymać, ponieważ ma on sprawić, że każdy człowiek ma dzięki niemu możliwość zabezpieczenia swojej minimalnej egzystencji. Otrzymanie tych pieniędzy jest zatem bezwarunkowe i powszechne, bo dotyczy każdego, ale też indywidualne, bo przeznaczone jest dla jednostek, a nie np. rodzin. Jest to też świadczenie pieniężne, a nie w formie bonów czy rzeczy. Powinno być też wypłacane regularnie, czyli np. co miesiąc, co kwartał. Wypłacane ma być przez państwo lub inną jednostkę. Wysokość świadczenia powinna zaś być taka, która pozwoli zabezpieczyć podstawowe potrzeby.
Czy dochód bezwarunkowy jest w innych krajach?
Dochód bezwarunkowy to nie jest nowa idea. W różnych krajach na świecie prowadzono już próby, jak może on funkcjonować. Testowano ten sposób wspierania społeczeństwa m.in. w:
- Finlandii, gdzie w 2017 r. podjęto decyzję, że przez 2 lata będzie wypłacane 560 euro 2000 bezrobotnym nawet, jeśli podejmą zatrudnienie. W 2019 r. zakończono jednak eksperyment i nie ogłoszono, jakie były jego wyniki
- Iranie w 2010 r. zdecydowano, że wypłata taka będzie zastępowała dopłaty do benzyny, energii elektrycznej i części produktów spożywczych. W 2012 r. była to kwota stanowiąca równowartość 40 USD miesięcznie na osobę
- Kalifornii w 2021 r. podjęto próbę wprowadzenia pilotażowego programu dochodu podstawowego. Pieniądze przeznaczono dla kobiet ciężarnych oraz młodych ludzi w wieku produkcyjnym, którzy byli wcześniej w opiece zastępczej
- na Alasce i uważa się, że prawdopodobnie był to najdłużej działający system tego rodzaju dochodów. Pieniądze miały być wypłacone osobom, które mieszkają na Alasce minimum rok. Z dostępnych informacji wynika, że nie stwierdzono negatywnych skutków takich wypłat.
A czym jest dochód gwarantowany?
Jest w zasadzie tym samym, co bezwarunkowy dochód gwarantowany. W Polsce w maju 2022 r. miał ruszyć tego rodzaju program pilotażowy, ale niestety zapadła niezręczna cisza. Obywatele, którzy o nim usłyszeli, już oczyma wyobraźni wydawali dodatkowe pieniądze. Tymczasem obecnie do tematu nie powraca się na forum publicznym. Jest to z pewnością związane z pogorszeniem sytuacji ekonomicznej kraju, związanym z rosnącą inflacją, a także innymi czynnikami, m.in. napiętą sytuacją w relacjach z UE czy wojną w sąsiedniej Ukrainie.
Dochód podstawowy 1200 zł - kto i kiedy go otrzyma?
Obecnie nie zostanie on wypłacony nigdzie. Dochód podstawowy 1200 zł był rozpatrywany przez Polski Instytut Ekonomiczny. Dokładnie oprócz ww. kwoty miało być też wypłacane 600 zł na dziecko. Wyliczono, że budżet w Polsce zostałby obciążony rocznie kwotę 376 mld złotych. Dla porównania można powiedzieć, że w 2018 r. wypłaty związane z pomocą socjalną wynosiły 343 mld złotych. Oznacza to, że zmiany w zakresie wypłaty dochodu gwarantowanego spowodowałyby więcej wydatków z budżetu państwa, a to przyniosłoby konsekwencje w postaci np. podwyższenia podatków czy wzrostu zadłużenia kraju.
Bezwarunkowy dochód podstawowy: od kiedy w Polsce?
Obecnie nie da się tego określić. Aktualny stan budżetu oraz szalejąca inflacja raczej nie rokuje w kierunku zwiększania wydatków. Spodziewać się należy, że bezwarunkowy dochód podstawowy w Polsce nie zostanie szybko wprowadzony, choć możliwe jest że temat powróci w obliczu rozpędzającej się kampanii wyborczej przed jesiennymi wyborami parlamentarnymi.
Zobacz też: Dochód podstawowy kosztowałby tyle, co nasz budżet. Czy warto tyle wydawać? [NEXT STATION]
