1722
godina
- Ovo je članak o godini 1722.
Godina 1722 (MDCCXXII) bila je redovna godina koja počinje u četvrtak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u ponedjeljak po julijanskom kalendaru.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 17. vijek – 18. vijek – 19. vijek |
| Decenija: | 1690-e 1700-e 1710-e – 1720-e – 1730-e 1740-e 1750-e |
| Godine: | 1719 1720 1721 – 1722 – 1723 1724 1725 |
| Gregorijanski | 1722. (MDCCXXII) |
| Ab urbe condita | 2475. |
| Islamski | 1134–1135. |
| Iranski | 1100–1101. |
| Hebrejski | 5482–5483. |
| Bizantski | 7230–7231. |
| Koptski | 1438–1439. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1777–1778. |
| • Shaka Samvat | 1644–1645. |
| • Kali Yuga | 4823–4824. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4358–4359. |
| • 60 godina | Yang Voda Tigar (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11722. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
urediJanuar/Siječanj – Mart/Ožujak
uredi- 9. 1. - Razmena princeza na Ostrvu fazana: francuska Louise-Élisabeth (12), koja se 20-tog udaje za španskog prestolonaslednika Louisa (vlada 1724) i španska Mariana Victoria (4), zaručnica budućeg Louisa XV (ali vraćena kući 1725).
- 4. 2. (24. 1. po j.k.) - Reforme Petra Velikog: ukazom uspostavljena Tabela rangova - 14 klasa vojne, civilne i dvorske službe.
- 10. 2. - Pirat Bartholomew Roberts stradao u okršaju sa britanskom mornaricom kod obale dan. Gabona.
- 8. 3. - Bitka kod Gulnabada u kojoj afganistanski Paštuni pod vodstvom Mahmuda Hotakija nanose odlučujući poraz snagama perzijskih Safavida - slijedi Opsada Isfahana (do oktobra).
- 26. 3. - Kamen-temeljac za Kraljevsku prusku fabriku pušaka u Potsdamu (od 1850. u Spandau, kraj 1919).
April/Travanj – Jun/Lipanj
uredi- 5. 4. - Nizozemski istraživač Jakob Roggeveen postaje prvi Evropljanin koji će otkriti Uskršnji Otok, zatim kartira još nekoliko pacifičkih otoka (sljedeći posjetitelji U. o. su Španjolci 1770).
- 11. 4. - Dukal Mletačkog senata protiv dalmatinskog episkopa Stefana Ljubibratića - odlazi u austrijsku Liku. S izuzetkom Simeona Končarevića (1751-53), u Dalmaciji neće biti pravoslavnog episkopa do 1810.
- 25. 4. - Papa Inocent XIII. proglasio svetog Izidora Seviljskog za crkvenog naučitelja.
- proleće - Sekretar mitropolita Mojsija doneo iz Rusije 70 gramatika Meletija Smotrickog, 10 primeraka Polikarpovljevog trojezičnog rečnika i 400 primeraka bukvara (mitropolit je molio cara Petra za knjige i učitelje, austrijske vlasti će 1727. zabraniti unošenje knjiga iz Rusije).[1]
- 9. 5. - Završeni izbori u V. Britaniji: Vigovci pojačali većinu, mada im je popularnost opala. Dvopartijski sistem je obnovljen u Britaniji tek 1780-ih. Ovog proljeća je planirana pobuna jakobita, → Atterburyjeva urota.
- 22. 5. - Pivara Pančevo počinje s radom, najstarija u ovom delu Evrope (otišla u stečaj 2008).
- 26. 5. - La Nouvelle-Orléans postaje glavni grad Francuske Lujzijane, umesto Biloxija (već u septembru ga pogađa uragan). Druge aktivnosti Francuza u Severnoj Americi: Jean-Baptiste Bénard de la Harpe pronašao "Malu stijenu" na rijeci Arkansas, današnji Little Rock. Drugi rat između Francuza i Natcheza u dan. državi Misisipi.
- 27. 5. (16. 5. po j.k.) - Osnovan Maloruski kolegij umesto "prikaza" i umesto hetmana (Ivan Skoropadski umire u julu) - Ukrajina praktično gubi administrativnu autonomiju.
- 28. 5. - Marsejska kuga: pošto se bolest ponovo javila u aprilu, većnici se zaklinju da će slušati misu u jednom samostanu i prilagati sveću od četiri funte (poštovano do Revolucije i od 1877).
- 1. 6. - Bečka dijeceza postaje arhidijeceza, na stolici je Sigismund von Kollonitz (do 1751). Car Karlo VI je 9-og dobio od pape investituru za Napuljsko kraljevstvo.
- 2. 6. (22. 5. po j.k.) - Odgovarajući na molbu mitropolita Mojsija, Petar Veliki naređuje da se "srpskim crkvama pošlje odejanja i knjiga i da se za nastavnike upute među Srbe dva kijevska vaspitanika" (Maksim Suvorov stigao 1726)[2]. Ove godine je isplaćena i suma za Cetinjski manastir, a sledeći put tek 1743.[3]
- 13. 6. - Roggeveen kod Samoe.
- 15. 6. - Versajski dvorac ponovo postaje sedište francuske vlade, jer se Parižani ponašaju previše slobodno.
- 16. 6. - Umro Marc'Antonio Zondadari, veliki majstor Malteškog reda, naslediće ga António Manoel de Vilhena (do 1736).
- 16. 6. - Umro John Churchill, 1. vojvoda od Marlborougha, udova vojvotkinja dovršava palaču Blenheim.
- 20. 6. - Ugarski sabor prihvaća Pragmatičku sankciju o nasljeđivanju habsburškog prijestolja u ženskoj lozi (Hrvatska pragmatička sankcija je donesena još 1712).
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
uredi- 18. 7. - Prvi rusko-perzijski rat: ruski car Petar Veliki, uplašen mogućnošću da Osmansko Carstvo iskoristi safavidski kolaps i proširi svoju teritoriju na istok, objavljuje rat Perziji kako bi osvojio područja oko Kaspijskog jezera.
- 25. 7. - I formalno počinje tzv. Dummerov rat između novoengleskih kolonija i konfederacije Wabanaki, pomognute Francuzima (do 1725).
- 12. 8. - Umro mletački dužd Giovanni II Corner, za novog će biti izabran Alvise III Mocenigo (do 1732).
- 3. 9. (23. 8. po j.k.) - Kan Derbenta, "vrata Persije", ponudio ključeve grada Petru Velikom - kampanja se ipak ne može nastaviti ove godine zbog gubitka zaliha. U ovo vreme je i gruzinski vladar Vahtang VI napredovao do Gandže na istoku Azerbejdžana, ali se i on ubrzo vratio.
- 9. 9. - Saadat Ali Khan I je imenovan za mogulskog guvernera Oudha u severnoj Indiji: Država Oudh će postojati 1732-1856.
- septembar - Ustanak u centralnoj Slavoniji: podanici grofa Caraffe se okupili i stvorili "božiju vojsku" - u Slavoniji su teške socijalno-ekonomske i verske prilike, ima dosta banditizma.[4]
- 19. 9. (8. 9. po j.k.) - Crkveno-narodni sabor u Petrovaradinskom šancu: odlučeno da Srbi iz starih i novih habsburških poseda imaju jednog arhiepiskopa. Beogradski Mojsije izabran za koadjutora obolelog karlovačkog Vikentija - ali dvor se protivi ujedinjenju mitropolija.[5][6]
- 22. 9. - Kuga u Marseju je prestala, ali je u Avinjonu naređen poslednji karantin - bolest i ovde prolazi do kraja godine.
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
uredi- 5. 10. - Bavarski nasljednik Karlo se ženi austrijskom nadvojvotkinjom Marijom Amalijom - mada je obećao da će poštovati Pragmatičku sankciju, biće sveti rimski car 1742-45.
- 23. 10. - Opsada Isfahana: safavidski šah Sultan Husein se predaje i abdicira u korist Mahmuda Hotaka, koji dva dana kasnije ulazi u grad - šah do 1725. (→ Hotakijska Monarhija).
- 25. 10. - Krunidba Louisa XV u Reimsu, ali još uvijek je premlad da sam vlada.
- novembar - Naredbom Petra Velikog, u Astrahanu osnovana Kaspijska flotila.
- 8. 12. (27. 11. po j.k.) - Umro arhiepiskop Stefan Javorski, predsjednik ruskog Svetog praviteljstvujuščeg sinoda - praktički ga vodi Feofan Prokopovič.
- prosinac - U Austrijskoj Nizozemskoj osnovana Ostendska kompanija za trgovinu sa Istokom (ukinuta 1731. pod britanskim utjecajem).
- 27. 12. - Umire kineski qingovski Car Kangxi nakon 61 godine na prijestolju. Sedam dana kasnije nasljeđuje ga Car Yonzheng ("Harmonična pravda", do 1735).
Kroz godinu
uredi- 1722-26 - Prvi "Švapski vlak" (Schwabenzug), doseljavanje Nemaca u Banat. Guverner grof Mercy je naselio 46 nemačkih sela.[7]
- 1722/23 - Centralizacija višeg sudstva u Ugarskoj: novoosnovani Banski stol, kao prva instancija, podložen je višim sudskim instancijama za Ugarsku.[8]
- Dvorski ratni savet i Dvorska komora se sporazumeli da se vojne granice duž Save, Tise, Moriša i Podunavska u Sremu i Bačkoj zadrže u postojećem obliku, ali da se graničari oporezuju - kontribucija je veća nego u Hrvatskoj granici.[9]
- 1722-24 - Buna u okolici mletačkih Splita i Zadra, nakon što je prošle godine povećana travarina na ispašu.[10]
- 1722-23 - Na gradnji niške tvrđavi radi "mravinjak" ljudi iz 14 rumelijskih sandžaka. Mehmed-aga Nišlija ide ove godine kao elčija u Rusiju, gde se razgovara o podeli Irana[11]
- Podignuta Crkva Svetog Nikole u Nišu (pretvorena u džamiju 1737. i opet u crkvu 1878)[12].
- Crkva svetih Apostola Pećke patrijaršije dobila nov ikonostas.[13]
- Veliki požar u manastiru Hilandar.
- "Udar na selo Trnjine" - pjesma u pseudo-Njegoševom "Ogledalu srpskom II".[14]
- Angažirani švedski, holandski i hamburški majstori da unaprijede gradnju brodova u Hrvatskoj.[15]
- Koruška obitelj Kulmer dobila hrvatski indigenat.
- Orbinovo "Kraljevstvo Slavena" prevedeno na ruski.
- Daniel Defoe: Moll Flanders.
- Johann Sebastian Bach: "Dobro temperirani klavir", prvi deo (drugi 1742).
- Willem 's Gravesande eksperimentalno otkrio kinetičku energiju.
- Jean-Philippe Rameau objavio Traité de l'harmonie réduite à ses principes naturels.
- Moravska crkva: mala grupa skrivenih protestanata odlazi iz Moravske u Gornju Lužicu, osnivaju selo Herrnhut.
- U britansku službu ušla musketa Brown Bess - do 1838, a kod urođenika i do 1870-tih.
- Osnovana trgovačka postaja Oswego u britanskoj koloniji New York.
Rođenja
uredi- 24. 2. - John Burgoyne, britanski general, pisac († 1792)
- 12. 4. - Pietro Nardini, kompozitor, violinista († 1793)
- 1. 7. - Vasilij Dolgorukov-Krimski, ruski general († 1782)
- 23. 7. - Anne-Catherine de Ligniville Helvétius, domaćica salona († 1800)
- 27. 9. - Samuel Adams, američki državnik († 1803)
- 3. 10. - Johann Heinrich Tischbein, slikar († 1789)
- 8. 12. - Grigorij Skovoroda, ukrajinski filozof († 1794)
- Petar Troilo Sermage, general, hrvatski plemić († 1771)
- Paisij Hilendarski, bugarski monah, preporoditelj, svetac († 1773)
- c. Ahmad Shah Durrani, osnivač Afganistana († 1772)
Smrti
uredi- 10. 2. - Bartholomew Roberts, velški pirat (* 1682)
- 16. 6. - Marc'Antonio Zondadari, Veliki majstor Malteških vitezova (* 1658)
- 27. 6. - John Churchill, 1. vojvoda od Marlborougha (* 1650)
- 8. 12. - Elizabeta Šarlota od Falačke, orleanska vojvotkinja, spisateljica (* 1652)
- 20. 12. - Kangxi, kineski car (* 1654; vl. 1661-1722)
- Jovan Popović Tekelija, habsburški oficir (* ca. 1665)
Reference
uredi- ↑ Istorija s. n. IV-1, 133
- ↑ Ćorović. Istorija srpskog naroda - Ruski uticaj među Srbima. rastko.rs
- ↑ Ćorović. Istorija srpskog naroda - Ruski uticaj u Crnoj Gori i susedstvu. rastko.rs
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 171
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 127
- ↑ Ćorović. Istorija srpskog naroda - Novi saveznički rat protiv Turaka. rastko.rs
- ↑ Naseljavanje i poreklo Nemaca u Vojvodini Arhivirano 2020-10-20 na Wayback Machine-u. sites.google.com
- ↑ Historija n. J. II, 1023
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 164
- ↑ Historija n. J. II, 1233
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 96-7
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 104
- ↑ Istorija Pećke patrijaršije. rastko.rs
- ↑ Ogledalo srpsko II. rastko.rs
- ↑ Historija n. J. II, 1081
- Literatura
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1)