1646
godina
- Ovo je članak o godini 1646.
Godina 1646 (MDCXLVI) bila je redovna godina koja počinje u ponedjeljak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u četvrtak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 16. vijek – 17. vijek – 18. vijek |
| Decenija: | 1610-e 1620-e 1630-e – 1640-e – 1650-e 1660-e 1670-e |
| Godine: | 1643 1644 1645 – 1646 – 1647 1648 1649 |
| Gregorijanski | 1646. (MDCXLVI) |
| Ab urbe condita | 2399. |
| Islamski | 1055–1056. |
| Iranski | 1024–1025. |
| Hebrejski | 5406–5407. |
| Bizantski | 7154–7155. |
| Koptski | 1362–1363. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1701–1702. |
| • Shaka Samvat | 1568–1569. |
| • Kali Yuga | 4747–4748. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4282–4283. |
| • 60 godina | Yang Vatra Pas (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11646. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
urediJanuar/Siječanj – Mart/Ožujak
uredi- 20. 1. - Francesco Da Molin izabran za mletačkog dužda (do 1655).
- 16. 2. - Prvi Engleski građanski rat: bitka kod Torringtona je pobeda parlamentaraca i poslednji veći okršaj.
April/Travanj – Jun/Lipanj
uredi- april - Nakon prošlogodišnjih sukoba normalizovani odnosi Crnogoraca i, novoimenovanog, skadarskog sandžakbega[1]; novi sandžakbeg u julu došao na Cetinje po harač[2].
- 24. 4. - Užgorodska unija: sveštenici u zakarpatskoj Ukrajini se ujedinjuju sa rimskom crkvom.
- 5. 5. - Engleski kralj Čarls I se predao Škotima.
- 16. 6. - Franko-španski rat (1635-59): pomorska Bitka kod Orbetella je španski uspeh pored Toskane.
- jun ili ranije - Kandijski rat: kliški sandžakbeg Miralem neuspešno napada Split, poražen kod Solina a lički sandžakbeg Halil Durakbegović neuspešno napada Biograd i Nadin[3].
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
uredi- 3. 7. - Bosanski paša putem izdaje osvojio Novigrad, odredi pljačkaju do Zadra i Šibenika, razoreno 30 sela u Ravnim Kotarima[3][4].
- srpanj - Maine (Mainjani) kod Budve prišle Mlecima[2][5].
- jul - Mletački podanici Peraštani zaplenili brod Mata Fiskovića, Dubrovčanina - roba zaplenjena, jevrejski trgovci okovani za galije[6].
- ca. avgust - Mlečani zapalili Biograd, uzeli Zadvarje[3].
- 24. 8. - Vanredni providur Paolo Kaotorta stigao u Makarsku i dobio ključeve grada[5].
- 11. 9. - Ranuccio II Farnese je novi vojvoda Parme i Pjačence (do 1694).
- rujan - Nekoliko jačih potresa u Hrvatskoj, srušio se svod isusovačke crkve u Zagrebu[7].
- 18. 9. - Foskolo opustošio Skradin nakon što je zapalio Rakitnicu; u ovo vrijeme Makarani odbili jedan turski odred[5].
- 22. 9. - Na saboru u Požunu Ivan III. Drašković izabran za ugarskog palatina (do 1648) (prema historičaru Ratkaju on je peti Hrvat na tom položaju[7]).
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
uredi- 6. 10. - Qingovske operacije protiv dinastije Južni Ming na jugu Kine: pogubljen imperator Longwu.
- 11. 10. - Francuzi uzeli Dunkerque Špancima (do 1652).
- oktobar - Patrijarh Pajsije Janjevac otišao na hodočašće u Jerusalim[8].
- listopad - Turci (zvornički i lički sandžakbeg) odbijeni od Šibenika[4]; Turci u ovo vreme povratili Zadvarje i zapalili Rogoznicu s mnogo stradalih žitelja; Zadvarčani se sklonili na Hvar i Brač.
- 22. 10. - Ugarski sabor na kraljev zahtjev unosi u zakon Mir iz Linca kojim se daje sloboda protestantima, koji zatim traže povrat 400 crkava - oštre rasprave sa katolicima sljedeća tri mjeseca[7].
- 13. 11. - Kandijski rat: Retimno na Kritu se predao Husein-paši usled nestašice i kuge[9].
- decembar - Na jugu Kine se za rivalske vladare dinastije Južni Ming proglasili Zhu Youlang, knez od Guia (imperator Yongli, do 1662) i Zhu Yuyue, knez od Tanga (imperator Shaowu, stradao sledećeg meseca od Mandžuraca).
- decembar - Turci se povukli u Livno na zimovanje[3].
- decembar, krajem - Makarski hajduci upali u Hercegovinu i vratili se sa stokom i robljem preko dubrovačkog Pelješca na Hvar (Dubrovčani protestuju)[10].
Kroz godinu
uredi- Kandijski rat:
- Dugotrajne kiše izazvale poplave hrvatskih rijeka i potoka; srušio se raskvašeni svod zagrebačke stolne crkve, koja je bez krova od prošle godine[7].
- Izbjeglice s makarskog primorja osnovale Sumartin na Braču; inače Makarska je od ove godine pod mletačkom vlašću.
- 1646-47 - Maine, Pobori i Grbljani na strani Mlečana u Kandijskom ratu, uz njihovu pomoć zauzeli Cetinje (samo do 1649.)[1].
- Vlaški vojvoda Matei Basarab izdao povelju po kojoj svake godine daje 1800 aspri manastiru Trebinje[12].
- Drugi Anglo-Powhatanski rat okončan porazom Powhatana.
Rođenja
uredi- 23. 2. - Tokugawa Tsunayoshi, šogun († 1709)
- 4. 4. - Antoine Galland, orijentalista i arheolog († 1715)
- 15. 4. - Kristijan V, kralj Danske i Norveške († 1699)
- 16. 4. - Jules Hardouin Mansart, arhitekta († 1708)
- 20. 4. - Charles Plumier, botaničar († 1704)
- 5. 6. - Elena Cornaro Piscopia, filozofkinja († 1684)
- 22. 6. - Maria Francesca di Savoia-Nemours, kraljica-supružnica Portugala († 1683)
- 1. 7. - Gottfried Leibniz, matematičar, filozof († 1716)
- 19. 8. - John Flamsteed, astronom († 1719)
- ? - Antonio Caraffa, austrijski maršal († 1693)
- ? - Ivan Skoropadski, ukrajinski hetman († 1722)
Smrti
uredi- 3. 1. - Francesco Erizzo, mletački dužd (* 1566)
- januar - Jusuf-paša (pogubljen), osmanski admiral
- 11. 3. - Stanisław Koniecpolski, poljski komandant (* 1590-94)
- 31. 3. - Matej III (koptski papa)
- 13. 5. - Marija Ana Španjolska, supruga cara Ferdinanda III. (* 1606)
- 11. 9. - Odoardo I Farnese, vojvoda Parme (* 1612)
- 12. 10. - François de Bassompierre, maršal Francuske (* 1579)
- 16. 10. - Gjergj Bardhi, bivši barski nadbiskup (* 1575)
- c. 27. 10. - William Dobson, slikar (* 1611)
- ? - Opchanacanough, indijanski poglavica (* 1554)
- ? - Mihajlo Cizila, opat Sv. Đorđa kod Perasta[13]
Reference
uredi- ↑ 1,0 1,1 Crna Gora od kraja XV veka do 1914. godine, rastko.rs
- ↑ 2,0 2,1 Historija n. J., 550
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Istorija s. n., 345
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Historija n. J., 555
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Istorija s. n., 346
- ↑ Istorija s. n., 361
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Horvat, Ban Ivan Drašković II. (sic)
- ↑ Dr Đoko Slijepčević, Borba protiv unijaćenja, svetosavlje.org
- ↑ The siege of Rethymno Arhivirano 2016-03-13 na Wayback Machine-u, rethymnon.gr
- ↑ Istorija s. n., 363
- ↑ Istorija s. n., 347
- ↑ Mladen Crnogorčević, Pisma, rastko.rs
- ↑ Miroslav Pantić, XVII vek: Književnost na tlu Crne Gore...: Doba baroka, rastko.rs
- Literatura
- Rudolf Horvat, Ban Ivan Drašković II. (sic) (hr Wikisource)
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5