Łaskarzew

Łaskarzew
	miasto i gmina
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	garwoliński
Prawa miejskie	1418-1870, ponownie 1969
Burmistrz	Armin Tomala
Powierzchnia	15,35 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności; • gęstość	; 4893; 318,8 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 25
Kod pocztowy	08-450
Tablice rejestracyjne	WG
	Położenie na mapie Polski Łaskarzew
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Łaskarzew
	Położenie na mapie powiatu garwolińskiego Łaskarzew
	51°47′24″N 21°35′33″E/51,790000 21,592500
TERC (TERYT)	1403021
SIMC	0975434
	Urząd miejskiul. Rynek Duży 32; 08-450 Łaskarzew
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa
	BIP

Łaskarzew – miasto w województwie mazowieckim, w powiecie garwolińskim, siedziba gminy wiejskiej Łaskarzew.

Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Podwyższenia Krzyża Świętego oraz dekanatu.

Według danych z 31 grudnia 2009 r. miasto miało 4893 mieszkańców.

Łaskarzew był miastem biskupstwa poznańskiego w ziemi stężyckiej województwa sandomierskiego w drugiej połowie XVI wieku^[2].

Położenie

Miasto we wschodniej Polsce, położone 15 km od Garwolina. Leży nad rzeką Promnik, prawym dopływem Wisły, w otoczeniu Lasów Garwolińskich. Łaskarzew założony został na prawej stronie rzeki Promnik, przez biskupa poznańskiego Łaskarza, na miejscu osady Gorczycew położonej na lewym brzegu rzeki Promnik. Łaskarzew pierwotnie należał do ziemi sandomierskiej^[3], a następnie do ziemi stężyckiej w dawnym województwie sandomierskim w Małopolsce. Zakładając miasto Łaskarzew biskup przeniósł je na prawy brzeg Promnika, który był granicą pomiędzy Małopolską a Mazowszem, w granice swojego biskupstwa. Sprawa ta stała się przyczyną zatargu pomiędzy biskupstwem krakowskim a poznańskim. Obecnie Łaskarzew leży po obu stronach rzeki, ale dalej część na lewym brzegu Promnika zwana jest Gorczycewem.

Sąsiednie gminy

Łaskarzew (gmina wiejska), Sobolew

Zabytki

Kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego z 1884, zniszczony w czasie ostatniej wojny, odbudowany i gruntownie przebudowany w 1946 w stylu eklektycznym.
Kaplica cmentarna św. Onufrego z 1847.

Historia

Osobny artykuł: Łaskarzew Nowy.

Łaskarzew prawa miejskie otrzymał z rąk króla Władysława Jagiełły w 1418, na prośbę biskupa poznańskiego Andrzeja Łaskarza z Gosławic. Od nazwiska biskupa miasto przyjęło swoją nazwę. Było ośrodkiem dóbr kapituły poznańskiej. Przywilej lokacyjny został potwierdzony w całości przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1786. W drugiej połowie XVIII wieku został wzniesiony z drewna ratusz miejski.

Od 1795 Łaskarzew znalazł się w zaborze austriackim, w 1797 dobra Łaskarzew zostały przejęte przez rząd i w 1809 sprzedane Błeszczyńskim. W późniejszym czasie Łaskarzew był własnością Rusockich. Od 1809 wchodził w skład Księstwa Warszawskiego, od 1815 – Królestwa Polskiego.

Miasto utraciło prawa miejskie w 1870 za udział w powstaniu styczniowym. W 1877 Łaskarzew otrzymał połączenie kolejowe.

W latach 20. XX w. z inicjatywy polityka Kazimierza Świtalskiego oraz oddziału lubelskiego Stowarzyszenia Urzędników Skarbowych powstał tu ośrodek wypoczynkowy pracowników skarbowych. Jedna z willi ośrodka (spłonęła w 2014 r.^[4]) od nazwiska Świtalskiego przybrała nazwę "Świt". W miejscowości pojawiali się politycy tej miary, co Adam Koc, Bogusław Miedziński, Ignacy Matuszewski czy Janusz Jędrzejewicz^[5].

17 września 1939 żołnierze Wehrmachtu dokonali zbrodni na ludności cywilnej. Zamordowano 54 mieszkańców wsi^[6]. W czasie okupacji niemieckiej w latach 1941-42 istniało tu getto, z którego ok. 1,3 tys. osób wywieziono do obozu zagłady w Treblince. Niemcy zamordowali około 2 tys. mieszkańców Łaskarzewa. W okolicy działały oddziały partyzanckie AK, BCh i NSZ-NOW. W 1944 okolice Łaskarzewa były miejscem koncentracji i przegrupowań wojsk polskich przed przeprawą przez Wisłę na przyczółek warecko-magnuszewski. W latach 1944–45 trwały deportacje przez NKWD członków polskich organizacji niepodległościowych w głąb ZSRR.

W 1959 Łaskarzew otrzymał prawa osiedla typu miejskiego. Prawa miejskie odzyskał w 1969.

W latach 1975–1998 miasto należało administracyjnie do województwa siedleckiego.

Gospodarka

Dawniej ośrodek ludowej ceramiki użytkowej. Obecnie liczne zakłady szewskie oraz kilka zakładów produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych. Pojedyncze zakłady z innych branż. Usługi rzemieślnicze dla miasta i okolicy.

Demografia

Piramida wieku mieszkańców Łaskarzewa w 2014 roku^[1].

Transport

Zobacz też: Łaskarzew (stacja kolejowa).

Przez miasto przebiega linia kolejowa nr 7.

W odległości 11 km od Łaskarzewa przebiega trasa międzynarodowa E372.

Ludzie związani z Łaskarzewem‎

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Łaskarzewem‎.

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b Łaskarzew w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-10] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1973, s. 95.
↑ Agnieszka Teterycz-Puzio: Geneza województwa sandomierskiego. Terytorium i miejsce w strukturze państwa polskiego w średniowieczu. Wydawnictwo Uczelniane Pomorskiej Akademii Pedagogicznej w Słupsku, Słupsk 2001, s. 89. ISBN 83-88731-55-6
↑ Nie ma już „Świtu”, spłonął doszczętnie… [online], Nasze Sprawy [dostęp 2019-04-26] (ang.).
↑ Miasteczko chciało zaistnieć na mapie szerszej niż lokalna | Twój Głos | Garwolin | Powiat Garwoliński [online] [dostęp 2019-04-26] .
↑ Józef Fajkowski, Jan Religa: Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1981, s. 340

Linki zewnętrzne

Nieoficjalna strona miasta Łaskarzew
Gmina Łaskarzew
Łaskarzew, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 603 .

[populacja2016-1] Łaskarzew w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-10] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[2] Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1973, s. 95.

[3] Agnieszka Teterycz-Puzio: Geneza województwa sandomierskiego. Terytorium i miejsce w strukturze państwa polskiego w średniowieczu. Wydawnictwo Uczelniane Pomorskiej Akademii Pedagogicznej w Słupsku, Słupsk 2001, s. 89. ISBN 83-88731-55-6

[4] Nie ma już „Świtu”, spłonął doszczętnie… [online], Nasze Sprawy [dostęp 2019-04-26] (ang.).

[5] Miasteczko chciało zaistnieć na mapie szerszej niż lokalna | Twój Głos | Garwolin | Powiat Garwoliński [online] [dostęp 2019-04-26] .

[6] Józef Fajkowski, Jan Religa: Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1981, s. 340

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Na prawach powiatu	Ostrołęka Płock Radom Siedlce Warszawa
Powiatowe	Białobrzegi Ciechanów Garwolin Gostynin Grodzisk Mazowiecki Grójec Kozienice Legionowo Lipsko Łosice Maków Mazowiecki Mińsk Mazowiecki Mława Nowy Dwór Mazowiecki Ostrów Mazowiecka Ożarów Mazowiecki Otwock Piaseczno Płońsk Pruszków Przasnysz Przysucha Pułtusk Sierpc Sochaczew Sokołów Podlaski Szydłowiec Węgrów Wołomin Wyszków Zwoleń Żuromin Żyrardów
Gminne	Bieżuń Błonie Bodzanów Brok Brwinów Cegłów Chorzele Ciepielów Czerwińsk nad Wisłą Dobre Drobin Gąbin Gielniów Glinojeck Głowaczów Góra Kalwaria Halinów Iłża Jadów Jastrząb Jedlnia-Letnisko Józefów Kałuszyn Karczew Kobyłka Konstancin-Jeziorna Kosów Lacki Latowicz Lubowidz Łaskarzew Łochów Łomianki Maciejowice Magnuszew Marki Milanówek Mogielnica Mordy Mrozy Mszczonów Myszyniec Nowe Miasto Nowe Miasto nad Pilicą Odrzywół Osieck Piastów Pilawa Pionki Podkowa Leśna Przytyk Raciąż Radzymin Różan Sanniki Serock Siennica Sienno Skaryszew Sochocin Solec nad Wisłą Sulejówek Tarczyn Tłuszcz Warka Wiskitki Wyszogród Wyśmierzyce Zakroczym Ząbki Zielonka Żelechów

Wsie	Aleksandrów Budel Budy Krępskie Celinów Dąbrowa Dąbrowa-Kolonia Grabina Izdebno Izdebno-Kolonia Kacprówek Krzywda Ksawerynów Leokadia Lewików Lipniki Melanów Nowy Helenów Nowy Pilczyn Sośninka Stary Helenów Stary Pilczyn Uścieniec Wanaty Wola Łaskarzewska Wola Rowska Zygmunty
Kolonie	Janków Rywociny Wiktorzyn Włodków
Osady	Baranicha Rowy
Części wsi	Folwark Klin Kresy Krupa Marysin Piaski Pole Polesie Rowskie Praga Romanów Śliz Uścieniec-Kolonia Warszawa Zygmunty-Kolonia
Kolonia wsi	Onufrynów

Miasta	Garwolin Łaskarzew Maciejowice Pilawa Żelechów
Gminy miejskie	Garwolin Łaskarzew
Gminy miejsko-wiejskie	Maciejowice Pilawa Żelechów
Gminy wiejskie	Borowie Garwolin Górzno Łaskarzew Miastków Kościelny Parysów Sobolew Trojanów Wilga

Przynależność wojewódzka	gubernia siedlecka (1867–1912) gubernia lubelska (1912–1915) woj. lubelskie (II RP) (1919–39) woj. warszawskie (II RP) (1939) woj. warszawskie (PRL) (1945–75)
Miasta	Dęblin (1954–55 →) Garwolin Łaskarzew (do 1870 i od 1969) Maciejowice (do 1870) Osieck (do 1870) Parysów (do 1870) Stężyca (do 1870) Żelechów
Osiedla (1954–72)	Łaskarzew (1959–68)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Borowie (od 1973) Dąbrowa (do 1870) Garwolin (od 1973) Górzno (od 1874) Irena (←1939–54) Kłoczew (do 1954) Łaskarzew-Osada (1927–54) Łaskarzew(–Wieś) (od 1870) Maciejowice Miastków (Kościelny) (← od 1922) Osieck (do 1954) Parysów (od 191?) Pawłowice (do 191?) Pilawa (od 1973) Podłęż (1868–1954) Pszonka (do 191?) Ruda Talubska (do 1874) Ryki (do 1954) Sobienie-Jeziory (do 1954) Sobolew Stężyca (191?–1954) Trojanów (do 1954) Ułęż (do 1954) Unin (do 1874) Warszawice (1868–1939) Wilga Wola Korycka (do 1874) Wola Rębkowska (do 1954) Żelechów Życzyn (do 1874)
Gromady (1954–72)	Bazanów Nowy (1954–55 →) Białki Dolne (1954–55 →) Bobrowniki (1954–55 →) Borowie (1954–72) Budy Uśniackie (1954–68) Czernic (1954–55 →) Dąbrowa (1954–59) Dęblin (1954) Głosków (1954–72) Goniwilk (1954–59) Gończyce (1954–72) Gościewicz (1954–59) Górzno (1954–72) Grabów Szlachecki (1954–55 →) Izdebno (1954–59) Jagodne (1954–55 →) Jaźwiny (1954–59) Kłoczew (1954–55 →) Kobyla Wola (1954–57) Korytnica (1954–55 →) Kotłówka (1954–56) Krempa (1954–59) Łaskarzew-Osada (1954–72) Maciejowice (1954–72) Marianów (1959–72) Mariańskie Porzecze (1954–59) Miastków Kościelny (1954–72) Mierzączka (1954–56) Moszczanka (1954–55 →) Niwa Babicka (1954–55 →) Nowodwór (1954–55 →) Oblin (1954–57) Osieck (1954–57 →) Oziemkówka (1954–59) Parysów (1954–72) Pawłowice (1954–55 →) Piastów (1954–61) Pilawa (1954–72) Pilczyn (1954–59) Podłęż (1954–72) Puznówka (1954–61) Rębków (1954–59) Rokitnia Stara (1954–55 →) Rososz (1954–55 →) Ruda Talubska (1954–72) Ryki (1954–55 →) Sobienie-Jeziory (1954–57 →) Sobieszyn (1954–55 →) Sobolew (1954–72) Stężyca (1954–55 →) Strych (1954–55 → i ← 1957–59) Sulbiny (1956–57) Swaty (1954–55 →) Szymonowice Duże (1954–57 →) Trąbki (1954–61) Trojanów (1954–55 →) Ułęż (1954–55 →) Unin (1954–61) Warszawice (1954–57 →) Wilga (1954–72) Wola Rębkowska (1954–72) Wola Starogrodzka (1954–61) Wola Zadybska (1954–55 →) Wola Żelechowska (1954–57) Wola Życka (1954–55 →) Zadybie Stare (1954–55 →) Zakrzówek (1957) Zwola (1954–59) Żabieniec Nowy (1954–59) Żelechów (1958–72)