Łąkówka liliowa
| Neopsephotus bourkii[1] | |||
| (Gould, 1841) | |||
 Samiec łąkówki liliowej | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
łąkówka liliowa | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[6] | |||
 | |||
Łąkówka liliowa[7] (Neopsephotus bourkii) − gatunek małego ptaka z podrodziny dam (Loriinae) w rodzinie papug wschodnich (Psittaculidae). Ptak ten występuje w Australii, według IUCN nie jest zagrożony wyginięciem.
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Łąkówka liliowa występuje w zach., środ.-płd. i środ.-wsch. Australii, od wybrzeży Australii Zachodniej do zach. Queenslandu i zach. Nowej Południowej Walii[8][9].
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek po raz pierwszy opisał w 1841 roku angielski przyrodnik John Gould, nadając mu nazwę Neophema bourki[3]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu wskazał rzekę Bogan w Nowej Południowej Walii[3]. Do monotypowego rodzaju Neopsephotus takson ten przeniósł australijski ornitolog Gregory Macalister Mathews w 1912 roku[4]. Gatunek monotypowy[8].
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]Nazwa rodzajowa: gr. νεος neos – nowy, inny; rodzaj Psephotus Gould, 1845, świergotka[10]. Epitet gatunkowy jest eponimem honorującym gen.-maj. Sir Richarda Bourke’a (1777–1855) z armii brytyjskiej, pełniącego obowiązki gubernatora w Kolonii Przylądkowej w latach 1826–1828 oraz gubernatora Nowej Południowej Walii w latach 1831–1837[11]. Epitet pallida: łac. pallidus – blady, ziemisty, od pallere – być bladym[12].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała około 19 cm; masa ciała średnio 39 g[9]. Upierzenie koloru brązowego z ciemnymi wypustkami na ciemieniu, szyi i policzkach, na czole znajduje się niewielkie niebieskie zabarwienie. Obszar wokół oczu i u podstawy dzioba białawy, z różowym cieniowaniem na brodzie. Brązowe piersi rozlegle obszyte kolorem różowym, brzuch różowy; boki ciała, golenie, podbrzusze, pokrywy podogonowe i boki kupra koloru jasnoniebieskiego[9]. Pokrywy skrzydeł ciemnobrązowe, lotki I rzędu łupkowo-brązowe z niebieskimi zewnętrznymi chorągiewkami pióra. Góra ogona rdzawobrązowa, z ciemniejszym dystalnie z zewnętrznymi piórami koloru bladoniebieskiego i na krawędziach białawymi; spód ogona białawy[9]. U samicy niebieskie zabarwienie na czole czy różowy kolor na brzuchu są mało widoczne[9].
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]
Łąkówka liliowa zamieszkuje suche zarośla akacji (Acacia), zwłaszcza tam, gdzie dominuje mulga (A. aneura)[9]. Papuga ta jest gatunkiem koczowniczym, często pozostając na danym obszarze przez wiele lat, a następnie z niego znikając[9]. Żywi się nasionami traw, które zbiera na ziemi i z krzewów[9]. Spożywa również pędy traw i nasiona akacji, mietelnika (Bassia) i strączyńca (Cassia)[9].
Okres lęgowy przypada generalnie na sierpień-grudzień, ale zmienia się wraz z opadami[9]. Gniazdo budowane jest w dziupli w drzewie, 1–3 m nad ziemią[9]. W zniesieniu 3–6 jaj; inkubacja trwa około 18 dni[9]. Pisklę przebywa w gnieździe około 4 tygodni[9].
Status zagrożenia i ochrona
[edytuj | edytuj kod]W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody został zaliczony do kategorii LC (ang. Least Concern – najmniejszej troski)[6]. Globalna wielkość populacji nie jest znana, lecz gatunek ten ocenia się na dość pospolity[6]. Liczebność widocznie wzrasta, prawdopodobnie ze względu na zwiększenie się zapasów ich pokarmu z powodu instalacji urządzeń do odwadniania, chociaż można to także przypisać zmniejszeniu się liczby owiec[9]. O spadek populacji w regionach Murray-Darling i Eyre przed 1920 rokiem obwiniane były wprowadzone tam koty, króliki i owce[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Neopsephotus bourkii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Neopsephotus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2011-02-19] (ang.).
- ↑ a b c J. Gould: The birds of Australia. Cz. 5. London: Printed by R. and J. E. Taylor; pub. by the author, 1848, s. ryc. 43. (ang.).
- ↑ a b G.M. Mathews. A Reference-List to the Birds of Australia. „Novitates Zoologicae”. 18, s. 279, 1911–12. (ang.).
- ↑ G.M. Mathews. List of Additions of New Sub-species to, and Changes in, my "List of the Birds of Australia". „Austral Avian Record”. 3, s. 57, 1915–19. (ang.).
- ↑ a b c BirdLife International, Neopsephotus bourkii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2016-3 [dostęp 2017-03-06] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Platycercini Selby, 1836 (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-10-06].
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-10-06]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o N. Collar: Bourke's Parrot (Neopsephotus bourkii). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2017-03-06]. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Neopsephotus [dostęp 2017-03-06].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Bourkii [dostęp 2017-03-06].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Pallida [dostęp 2017-03-06].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia i materiały multimedialne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).