Lorysa czarnodzioba

Lorysa czarnodzioba

Glossoptilus goldiei
(Sharpe, 1882)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	papugowe
Rodzina	papugi wschodnie
Podrodzina	damy
Plemię	Loriini
Rodzaj	Glossoptilus Rothschild & E. Hartert, 1896[1]
Gatunek	lorysa czarnodzioba
Synonimy
Trichoglossus Goldiei Sharpe, 1882[2] Glossoptila goldiei (Sharpe, 1882)[2] Psitteuteles goldiei (Sharpe, 1882)[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
najmniejszej troski
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Lorysa czarnodzioba^[1] (Glossoptilus goldiei) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny papug wschodnich (Psittaculidae). Jedyny przedstawiciel rodzaju Glossoptilus. Jest endemitem Nowej Gwinei. Nie jest zagrożony wyginięciem^[4]. Są spotykane w niewoli jako zwierzęta domowe^[5].

Gatunek ten opisał angielski zoolog Richard Bowdler Sharpe w 1882 roku jako Trichoglossus goldiei^[3]. Jako miejsce typowe autor wskazał pasmo górskie Astrolabe w południowo-wschodniej części Nowej Gwinei^[2][6]. Gatunek był później umieszczany w rodzaju Psitteuteles (i niektórzy nadal tak go klasyfikują^[3][4]), lecz na podstawie wyników badań opublikowanych w 2020 roku został przemieszczony do monotypowego rodzaju Glossoptilus^[7], wprowadzonego przez Rothschilda i Harterta w 1896 roku^[1]. Nie wyróżnia się żadnych podgatunków^[8].

Nazwa rodzajowa Glossoptilus prawdopodobnie powstała poprzez błędne zapisanie nazwy rodzaju Glossopsitta, do którego zalicza się lorysę piżmową (G. concinna). Nazwa ta jest jednak spójna z Międzynarodowym kodeksem nomenklatury zoologicznej, dlatego uważa się ją za prawidłową^[7]. Nazwa gatunkowa goldiei pochodzi od szkockiego ornitologa^[9] i botanika Andrew Goldiego (1840–1891), który pozyskiwał okazy na Nowej Gwinei^[10] i dostarczył do Wielkiej Brytanii okazy typowe tego gatunku^[6].

Lorysy czarnodziobe zamieszkują wyżyny i góry Nowej Gwinei od Weyland Mountains w zachodniej części wyspy^[11] po półwysep Huon i południowo-wschodnią część wyspy^[8]. Bywają też spotykane niżej, aż do poziomu morza^[11].

Ptaki te mierzą około 19 cm długości oraz ważą 45–57 g. Skrzydła i grzbiet są zielone, brzuch, pierś i szyja są jasnozielone przepasane przez ciemnozielony. Wierzch głowy jest czerwony, bardziej intensywny u samców. Potylica jest niebieska, a policzki lilioworóżowe. Dziób jest czarny, oczy brązowe. Młode osobniki mają zielony wierzch głowy, szaroniebieską potylicę, a policzki są zielone z rozmytym niebieskim i różowym. Dziób mają brązowy^[11].

Lorysy czarnodziobe zamieszkują leśne obszary do 2800 m n.p.m.^[4] Żyją w stadach składających się z 30 lub więcej osobników. Stada codziennie przelatują duże dystansy pomiędzy miejscami żerowania a spoczynku. Zaobserwowano także sezonowe przemieszczenia^[11].

Lorysy żywią się nektarem, kwiatami, owocami, pyłkami i nasionami^[5]. Żywią się na takich drzewach jak mala (Elaeocarpus), Poikilospermum, eukaliptus (Eucalyptus), Grevillea i Dimorphanthera^[11].

Sezon lęgowy tego gatunku trwa od września do października. Gniazdują w pandanach (Pandanus), na obrzeżach lasów. Samica składa 2 jaja, które wysiaduje przez 23 dni. Po ośmiu tygodniach opuszczają gniazdo^[11].

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) klasyfikuje lorysę czarnodziobą za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Organizacja BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za malejący z powodu utraty środowiska^[12]. Gatunek jest ujęty w II załączniku konwencji waszyngtońskiej (CITES)^[13].

• Zdjęcia i nagrania głosów. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).