[go: up one dir, main page]
Przejdź do zawartości

serce

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
Podobna pisownia Podobna pisownia: serçe • sərçə

serce (język polski)

[edytuj]
serce (1.1)
serce (1.5)
serce (1.6)
król serce (1.8)
wymowa:
IPA: [ˈsɛrt͡sɛ], AS: [serce] ​?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) anat. u ludzi i wielu zwierząt: organ (mięsień), którego praca powoduje przepływ krwi w organizmie; zob. też serce w Wikipedii
(1.2) przen. pot. współczucie, pozytywne cechy wobec innych, ludzi i zwierząt
(1.3) przen. zapał, chęć robienia czegoś jak najlepiej
(1.4) przen. pot. miejsce, gdzie są czyjeś uczucia, często miłości
(1.5) część dzwonu, która uderza w jego ściany i powoduje dźwięk
(1.6) przedmiot przypominający serce (1.1) będący symbolem miłości
(1.7) przen. centrum, najważniejsza część czegoś
(1.8) karc. jeden z kolorów w kartach
odmiana:
(1.1-8)
 
przypadekliczba pojedynczaliczba mnoga
mianownikserceserca
dopełniaczsercaserc
celowniksercusercom
biernikserceserca
narzędniksercemsercami
miejscowniksercusercach
wołaczserceserca
przykłady:
(1.1) Płazy mają tylko jedną komorę serca.
(1.2) Zmarły ksiądz miał wiele serca dla bezdomnych dzieci.
(1.3) Nasi piłkarze nie mają serca do gry.
(1.4) Informacja o śmierci papieża napełniła bólem serca wielu osób.
(1.5) Stary dzwon przetopiono na armaty, a serce oddano do muzeum.
(1.7) W samym sercu miasta czytam to na twojej twarzy, / W samym sercu miasta coś się nam przydarzy[1].
(1.8) Grasz w serca czy wino?
składnia:
(1.2) serce dla + D.
(1.3) serce do + D.
kolokacje:
(1.1) zawał serca • serce pracuje / pompuje krew / bije / boli / … • rytm serca • komora / przedsionek serca • migotanie przedsionków / komór serca • serce przebite strzałą
(1.2) być bez serca, nie mieć serca
(1.3) wkładać w coś wiele / mało / … serca
synonimy:
(1.1) pot. pikawa, st.pol. sirce, st.pol. sierce
(1.4) wątroba
(1.5) bijak, język
(1.8) kier, czerwień, herc
antonimy:
(1.8) wino, żołądź, dzwonek
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. serdeczność ż, sercowiec m
zdrobn. serduszko n
zgrub. serducho n
przym. sercowy, wewnątrzsercowy, serdeczny, sercowaty, st.pol. sierdeczny
przysł. sercowo, serdecznie, st.pol. sirdecznie
czas. serduszkować
związki frazeologiczne:
głos serca • gołębie serce • kamień spadł z serca • leżeć na sercu • lwie serce • mieć serce z kamienia • nie mieć Boga w sercu • otworzyć swoje serce • serce lgnie do kogoś • serce się kraje • serce krwawi • serce się rwie do kogoś • serce zamiera z trwogi • sercem być przy kimś • śmiać się z całego serca • z całego serca • z drżeniem serca • z ręką na sercu • złamać serce • serca kupić nie można
etymologia:
st.pol. sierce < st.pol. sirce < st.pol. sirdce < prasł. sŕ̥dьce[2]
wyraz ogólnosłowiański; por. czes. srdce, ros. сердце, ukr. се́рце < prasł. *sŕdъce < prasł. *sŕdъ (por. litew. širdis) < praindoeur. *k'erd- → środek, wnętrze, serce (skąd także niem. Herz, st.ang. heorte, łac. cor, cordis)[3]
uwagi:
(1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Części ciała
tłumaczenia:
źródła:
  1. ↑ Andrzej Sikorowski, Piosenka o mojej ulicy, piosenka grupy .
  2. ↑ Witold Taszycki, Dwa staropolskie wyrazy – mółwić i sierce, „Poradnik Językowy” nr 7/1954, s. 18.
  3. ↑ Hasło „serce” w: Izabela Malmor, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Szkolne PWN ParkEdukacja, Warszawa-Bielsko-Biała 2009, ISBN 978-83-262-0146-2, s. 366.

serce (język kaszubski)

[edytuj]
wymowa:
IPA: /ˈsɛɾ.tsɛ/
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) anat. serce[1]
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:
  1. ↑ https://iecor.clld.org/languages/kashubian
Źródło: „https://pl.wiktionary.org/w/index.php?title=serce&oldid=8494389”