dziecko

wymowa:

​^?/i, IPA: [ˈd͡ʑɛt͡skɔ], AS: [ʒ́ecko], zjawiska fonetyczne: zmięk.

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) potomek niezależnie od wieku: syn lub córka w odniesieniu do swoich rodziców biologicznych lub przybranych; zob. też dziecko (rodzina) w Wikipedii

(1.2) istota ludzka w okresie wzrostu i dojrzewania, umownie do 18 roku życia; zob. też dziecko w Wikipedii

(1.3) sport. w grze w palanta: ten, kto ma prawo podbić raz piłkę (dziecko młodsze) lub dwa razy (dziecko starsze)

(1.4) przen. dzieło, do którego twórca czuje się szczególnie przywiązany emocjonalnie

(1.5) przen. pejor. pot. osoba niedojrzała emocjonalnie

(1.6) inform. proces lub obiekt potomny

odmiana:

(1.1-6)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	dziecko	dzieci lub przest. reg. dziecka[1]
dopełniacz	dziecka	dzieci lub przest. reg. dziecek[1]
celownik	dziecku	dzieciom lub przest. reg. dzieckom[1]
biernik	dziecko	dzieci lub przest. reg. dziecka[1]
narzędnik	dzieckiem	dziećmi lub przest. reg. dzieckami[1]
miejscownik	dziecku	dzieciach lub przest. reg. dzieckach[1]
wołacz	dziecko	dzieci lub przest. reg. dziecka[1]

przykłady:

(1.1) Jej dzieci wyjechały do pracy.

(1.2) Dziecko wymaga wiele uwagi i cierpliwości.

(1.4) Ta książka to dzieło mego życia, moje dziecko.

(1.5) Dałeś się im nabić w butelkę, dziecko z ciebie.

składnia:

kolokacje:

(1.1) spłodzić / urodzić / adoptować / wychowywać dziecko • kochać jak własne dziecko

(1.2) dwoje / czworo / … dzieci • gromadka dzieci

(1.6) proces-dziecko

synonimy:

(1.1) delfin, infant, latorośl, następca, potomek, progenitura, berbeć; przest. dziecię; pejor. bachor, gówniarz; żart. ablegierek

(1.2) bobas, dzieciak, dzieciątko, maleństwo, nastolatek, niemowlę, noworodek, osesek, pociecha, przedszkolak, szkrab; lm dziatki; reg. pozn. dzieciszczko; przest. dziecię; pejor. bachor, gówniarz

(1.3) bachor

(1.4) dzieło życia

(1.5) dzieciak, naiwniak

antonimy:

(1.2) antenat, dorosły, starzec

hiperonimy:

(1.1) zstępny

hiponimy:

(1.1) noworodek, niemowlę, kilkulatek, nastolatek, dorosłe dziecko

(1.2) noworodek, niemowlę, kilkulatek, nastolatek

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. dziecki m, dzieciństwo n, sł. kres. dzieciuk m, dzieciarnia ż, dziecinada ż, dziecinnienie n, zdziecinnienie n, dziecięcość ż, dziecinność ż

zdrobn. dziecię n, dzieciątko n, Dzieciątko n, dzieciąteczko n, dziecina ż, dzieciaczek m

zgrub. dzieciak m, dziecior m, dzieciuch m

czas. dziecinnieć ndk., zdziecinnieć dk.

przym. dzieciaty, dziecięcy, dziecinny, daw. dziecki

przysł. dziecinnie, dziecięco

związki frazeologiczne:

bajka dla grzecznych dzieci • bawić się z kimś jak z dzieckiem • bogatemu diabeł dzieci kołysze • cudowne dziecko • Cygan swymi dziećmi świadczy • dobre dziecko słowem ukarzesz, złemu i kij nie pomoże • dom dziecka • dwunaste dziecko baby-jagi • dzieci i ryby głosu nie mają • dzieci-kwiaty • dziecko specjalnej troski • dziecko stróża • dziecko szczęścia • dziecko ulicy • dziecko z nieprawego łoża • dziecko z probówki • gdy dziecko upada, Bóg ręce podkłada • gdzie cztery nianie, tam dziecko bez nosa • jak z matki duch, to z dzieci puch • księżycowe dziecko • kto dziecko chwali, ten matkę po sercu głaszcze • kto ma pszczoły, ten ma miód, kto ma dzieci, ten ma smród • małe dzieci – mały kłopot, duże dzieci – duży kłopot • niech ci Pan Bóg w dzieciach wynagrodzi • nienarodzone dziecko • nie ucz matki, jak się dzieci robi / nie ucz ojca dzieci robić • obyś cudze dzieci uczył • od dziecka • pijane dziecko we mgle • po dzieciach poznajemy, jak się starzejemy • rodzina bez dzieci jak las bez ptaków • siódme dziecko dozorcy • szczęściu dzieci zawadza, kto im zbytecznie dogadza • wylać dziecko z kąpielą • złapać na dziecko

etymologia:

prasł. *dětь → dziecko, z pejoratywnym przyrostkiem prasł. -ьsko^[2]

uwagi:

• zob. też dziecko (ujednoznacznienie) w Wikipedii
• zob. też dziecko w Wikicytatach

tłumaczenia:

• abchaski: (1.1) аԥшқа (āpškā), асаби (āsābi)
• aceh: (1.1) aneuk
• adygejski: (1.1) сабый (sābəj)
• afrykanerski: (1.1) kind
• ajmara: (1.1) yuqalla
• albański: (1.1) fëmijë m; (1.2) fëmijë m
• amharski: (1.1) ልጅ (ləǧ), ብላቴና (bəlatena)
• angielski: (1.1) child; (1.2) child; (1.5) baby; (1.6) child
• arabski: (1.1) طفل m (ṭifl), ولد m (walad), egip. arab. عيل m (ʿayyel), marok. arab. دري m (derri), mezopotamski جاهل m (ǧaahel), północnolewantyński ولد m (walad), północnomezopotamski عجي m (ʕeɡ̌i), zatokowy بزر m (bazer)
• aramejski: (1.1) ܒܪ m (bar)
• asamski: (1.1) ল’ৰা-ছোৱালী (lóra-süali), ছলি (soli), শিশু (xixu)
• asturyjski: (1.1) neñu / ñeñu m, fíu m
• awarski: (1.1) лъимер (łimer)
• azerski: (1.1) uşaq, bala, çağa
• baskijski: (1.1) haur, ume; (1.2) haur
• baszkirski: (1.1) бала (bala)
• beludżi: (1.1) چک (cukk)
• bengalski: (1.1) শিশু (śiśu)
• bhodźpuri: (1.1) बच्चा (baccā)
• białoruski: (1.1) дзіця n (dzicjá)
• birmański: (1.1) ကလေး (ka.le:)
• bislama: (1.1) pikinini
• boloński: (1.1) cìnno m
• bretoński: (1.1) bugel m
• bułgarski: (1.1) дете n (dete)
• caló: (1.1) chabó
• cerkiewnosłowiański: (1.1) чадо n
• chiński standardowy: (1.1) 子 (zǐ), 小孩 (xiǎohái), 小孩子 (xiǎoháizi), 孩子 (háizi); (1.2) 孩子 (háizi), 小孩 (xiǎohái), 小朋友 (xiǎopéngyou)
• chorwacki: (1.1) dijete n; (1.2) dijete n
• czarnogórski: (1.1) dijete n
• czeczeński: (1.1) бер
• czeski: (1.1) dítě n; (1.2) dítě n
• cziczewa: (1.1) mwana
• dolnołużycki: (1.1) źiśe n, góle n; (1.2) góle n
• dungański: (1.1) хэзы (hezɨ)
• duński: (1.1) barn n; (1.2) barn n
• esperanto: (1) infano
• estoński: (1.1) laps; (1.2) laps
• farerski: (1.1) barn n
• fiński: (1.1) lapsi
• francuski: (1.1) enfant m; (1.2) enfant m
• fryzyjski: (1.1) bern n
• galicyjski: (1.1) neno m
• górnołużycki: (1.1) dźěćo n
• grenlandzki: (1.1) meeraq
• gudźarati: (1.1) છોકરું n (chōkaruṁ)
• hakka: (1.1) trad. 細人仔 / uproszcz. 细人仔 (se-ngìn-è)
• hawajski: (1.1) keiki, pua, hānau; (1.2) keiki
• hindi: (1.1) बच्चा n
• hiszpański: (1.1) hijo m; (1.2) niño m
• ido: (1.1) filio; (1.2) filio
• inguski: (1.1) бер
• interlingua: (1.1) infante
• irlandzki: (1.1) leanbh m, páiste m
• islandzki: (1.1) barn n; (1.2) barn n
• istriocki: (1.1) banbeîn
• jaćwieski: (1.1) dzieci barnaj
• japoński: (1.1) 子供 (こども, kodomo), 子 (こ, ko); (1.2) 子供 (こども, kodomo), 子 (こ, ko)
• jidysz: (1.1) קינד n (kind); (1.2) קינד n (kind)
• joruba: (1.1) ọmọdé, o̩mo̩, èwe
• kantoński: (1.1) 仔女 (zai2 neoi5), 細路 (sai3 lou6)
• karpatorusiński: (1.1) дїтя ż (djitja)
• kaszubski: (1.1) dzeckò n; (1.2) dzeckò n; (1.5) gzub m
• kataloński: (1.1) nen m, fill m, filla ż, walencki chiquet m; (1.2) infant m, nen m, nena ż, criatura ż, canalla ż
• keczua: (1.1) wamra
• khmerski: (1.1) កូន (koon)
• kikuju: (1.1) mwana
• klingoński: (1.1) puq
• koreański: (1.1) 아이 (ai); (1.2) 아이 (ai)
• kri: (1.1) ᐊᐗᓯᐢ
• krymskotatarski: (1.1) bala
• liguryjski: (1.1) genueński figgeu m
• lingala: (1.1) mwana
• litewski: (1.1) vaikas m; (1.2) vaikas m
• lombardzki: (1.1) bergamasco s-cèt m, bresciano scèt m
• luksemburski: (1.1) Kand n
• łaciński: (1.1) filius m, filia ż; (1.2) infans
• macedoński: (1.1) дете n (dete)
• malajski: (1) anak
• manx: (1.1) paitçhey m, ponnair m, lhiannoo m
• marathi: (1.1) बालक n, बाळ n
• mindong: (1.1) 伲囝 (niè-giāng)
• minnan: (1.1) 囡仔 (gín-á)
• mon: (1.1) ကွေန် (kon)
• niderlandzki: (1.1) kind n
• niemiecki: (1.1) Kind n; (1.2) Kind n
• norweski (bokmål): (1.1) barn n; (1.2) barn n
• nowogrecki: (1.1) παιδί n, τέκνο n, τέκνον n; (1.2) παιδί n
• nowopruski: (1.1) malnīks m
• ormiański: (1.1) երեխա (erexa), զավակ (zavak), մանուկ (manuk)
• pali: (1.1) दारको / dārako m
• paszto: (1.1) ماشوم m (māšúm)
• pendżabski: (1.1) ਬੱਚਾ (bacā)
• perski: (1.1) کودک (kudak), بچه (bače)
• piemoncki: (1.1) biellese matolin m
• pite: (1.1) mánná
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1-2) , dzieci:  ,     , małe dziecko, niemowlę:
• portugalski: (1.1) criança ż, filho m; (1.2) criança ż
• północnolapoński: (1.1) mánná
• romansz: (1.1) uffant m
• rosyjski: (1.1) ребёнок m; (1.2) ребёнок m; (1.4) де́тище n
• rumuński: (1.1) copil m, fiu m
• skolt: (1.1) päärnaž
• słowacki: (1.1) dieťa n
• słoweński: (1.1) otrok m
• somalijski: (1.1) cunug
• sotho: (1.1) ngoana
• sotho północny: (1.1) ngwana
• staroangielski: (1.1) cild n
• staro-cerkiewno-słowiański: (1.1) ⱍⱔⰴⱁ / чѧдо n (čędo), дѣтѧ n (dětę)
• staroirlandzki: (1.1) lenab m
• staronordyjski: (1.1) barn n
• staroormiański: (1.1) մանուկ (manuk), երախայ (eraxay)
• starosaksoński: (1.1) barn n
• suahili: (1.1) mtoto klasa 1/2, mwana klasa 1/2
• sundajski: (1.1) ᮙᮥᮛᮀᮊᮜᮤᮂ / murangkalih
• susu: (1.1) di; (1.2) di
• szkocki: (1.1) bairn, wean
• szkocki gaelicki: (1.1) pàisde m, leanabh m
• szwedzki: (1.1) barn n, unge w; (1.2) barn n
• tadżycki: (1.1) кӯдак (kūdak)
• tagalski: (1.1) anak
• tahitański: (1.1) tamariʻi
• tajski: (1.1) ลูก (lûuk), เด็ก (dèk), ศิศุ (sì-sù)
• tamazight: (1.1) ⴰⵃⴰⵎⵓⵛ / aḥamuc ż
• tamilski: (1.1) குழந்தை (kuḻantai)
• taos: (1.1) ȕʼúna
• tatarski: (1.1) bala / бала
• telugu: (1.1) పాప (pāpa)
• tigrinia: (1.1) ቈልዓ (qwaləʾa), ሕጻን (ḥəṣan), ቆልዓ (ḳolʿa)
• tiwi: (1.1) kirijini
• tok pisin: (1.1) pikinini; (1.2) pikinini
• tsonga: (1.1) n'wana
• tumbuka: (1.1) mwana
• turecki: (1.1) çocuk; (1.2) çocuk
• turkmeński: (1.1) çaga
• tuvalu: (1.1) tama, tamaliki
• tuwiński: (1.1) уруг (urug)
• tybetański: (1.1) ཕྲུ་གུ (phru gu), ཨ་ལུ (a lu)
• ujgurski: (1.1) بالا (bala)
• ukraiński: (1.1) дитина ż; (1.2) дитина ż
• urdu: (1.1) بچہ m (baccā)
• uzbecki: (1.1) bola
• volapük: (1.1) cil
• walijski: (1.1) plentyn m
• waloński: (1.1) èfant m
• wangkajunga: (1.1) jiji
• wanyjirra: (1.1) gurrinyji
• wenecki: (1.1) putèo m, triestino picio m
• wepski: (1.1) laps'
• wietnamski: (1.1) đứa bé, đứa trẻ, con
• wilamowski: (1.1) kynt n, kynd n; (1.2) kynt n, kynd n
• włoski: (1.1) bambino m, figlio m; (1.2) bambino m
• wolof: (1.1) doom; (1.2) xale, gone
• wotycki: (1.1) lahsi
• wu: (1.1) 小囡 (xiau noe)
• xhosa: (1.1) umntwana klasa 1/2
• zazaki: (1.1) tut
• zelandzki: (1.1) kind n
• zhuang: (1.1) lwg
• zulu: (1.1) umntwana klasa 1/2, umbana klasa 1/2

źródła: