Isaïas (profèta)

Isaïas es un profèta de l'Ancian Testament, qu'auriá vescut jol reialme d'Hizquya perque se fa mencion de « la quatorzena ananada del rei Hizqiya ». Un libre de l'Ancian Testament — que tracta de la deportacion del pòble josieu a Babilònia puèi del seu retorn e de la reconstruccion del Temple de Jerusalèm suls òrdres del Grand Rei aquemenid Cirus II — li es attribuit a mai o mens juste títol. Es un personatge biblic considerat coma sant crestian; festjat lo 9 de mai en Orient^[1] e lo 6 de julhet en Occident^[2].

Figura biblica, Isaïas auriá viscut a Jerusalèm al sègle VIII AbC, a per aquí entre 766 e 701. L'epòca es marcada per la pujada d'Assiria fàcia al reialme de Juda que vei pasmens un periòde d'astre. Isaïas denoncièt lo relambi de las mòrs dels seus concitutadans que provòca la colèra de Dieu. Lo rei Manasse, filh d'Ezequias, faguèt persecutar fòrça contemporanèus d'Isaïas. Segon l'Ascension d'Isaïas, escrich apocrif, torturat sus òrdre de Manasse, Isaïas es copat en dos per una resa mas la seuna alma es raubada al cèl just abans de biais que ne soufriguèt pas^[3].

Isaïas es considerat coma l'un dels quatre grands profètas du fach de la precision de la seunas prediccions sus la venguda del Messias. En ebrieu, lo nom ישעיהו, se pronòncia « Yeshayahou ». « Yesha » (ישע) pòt se traduire « salva » o « [la] salavacion » ; « Ya » (י) es una forma abreujada del nom de Dieu, coma dins « alleluia » ; « hou » (הו) = pronom personal « el ». Le nom d'Isaïas significa doncas « el, Dieu, salva » o « El, Dieu, es salavacion »^[4].

Coma libre unic de 66 capítols, lo libre d'Isaïas se presenta en fach en tres partidas plan distinctas qu'aurián podut formar tres libres separats:

• Capítols 1-39 : Isaïas presenta lo contèxte istoric, amb la pujada d'Assiria, fins a la tentativa de prisa de Jerusalèm per Sennacherib ;
• Capítols 40-55 : Isaïas evòca la pujada de Cirus II, rei de Pèrsia, anonciant la fin de l'exili a Babilònia ;
• Capítols 56-66 : Isaïas estudia la situacion a Jerusalèm pauc de temps aprèp lo retorn d'exili. Aquela seccion amassa benlèu las profecias d'uns profètas.

Uns dobtan que los capítols 40 a 66 serián estat escrich pel quiter Isaïas e estiman que foguèron escrichs a una epòca mai tardièra. E mai, le Nòu Testament fa mencion d'aquelas partidas al meteis títol que lo rèste dins l'Evangèli de Matieu e dins l'Evangèli de Joan.

Isaïas auriá fach de profecias messianicas. Lors lecturas es diferenta segon las religions. Praticament totas las referéncias (Levat (Isaïas 11.12)) renvian a un messias que concerna pas un pòble especific pasmens que lo messias siá designat coma essent un descendent de Jessé, lo paire del rei Dàvid.

«Un ram sortirá de la soca de Jessé / un rebrot jasilhará de las seunas racinas» (Isaïas 11.1)

S'i trapa de referéncias tractant dels temps futurs – sens precisar qu'aqueles cambis dependon de la venuda del messias – dins gaireben totes los libres biblics e aquelas designan explicitament l'ostal d'Israèl o los Josieus.

• «Los jutges e conselhièrs serán restablits» (Isaïas 1.26) ;
• «Será un arbitre entre las nacions e lo perceptor de pòbles nombroses (...)» (Isaïas 2.4) ;
• «(...) Sol Dieu será grand dins aquel jorn.» (Isaïe 2.17) ;
• «Sus el repauserá l'esperit del Senor: esperit de saviesa e d'intelligéncia, esperit de conselh e de fòrça, esperit de sciéncia e de crencha de Dieu» (Isaïe 11.2) ;
• «Jutjará los flacs amb justícia, donará d'arrèsts equitables en favor dels umbles del país (...) del buf dels seus pòts, ferá morir lo marrit.» (Isaïas 11.4) ;
• «(...) Las nacions tornaran cap a el.» (Isaïe 11.10) ;
• «Será un messatgièr de patz» (Isaïas 52.7) ;
• «Perque l'Ostal Meu será nomenat un ostal de preguièras per totas las nacions.» (Isaïas 56.3-7).

Los crestians veson dins uns passatges una pre-Annonciacion de la naissença del Crist enfantat per una verge, al contrari de l'interpretacion josieva.

«Lo Senhor vos donará un signe Vaquí que la jova femna (tradusit a vegada per « verge ») es prensa e enfanta un fih» (Isaïe 7.14)

«Perque un enfant nos es nascut / un filh nos foguèt donat» (Isaïas 9.5)

Los crestians considèran tanben que lo «Chants du Serviteur» (42.1-9 ; 49.1-7 ; 50.4-11 ; 52.13-53.12) anoncia Jèsus Crist e la Passion.

En 1947, d'entre los manuscrichs descobèrts a Qumran nomenats « Manuscrichs de la mar Mòrta », sol lo libre d'Isaïas foguèt trobat dins son integralitat jos la forma d'un rotlèu de coire. Aquel manuscrich data del sègle II AbC

1. ↑ Sants pel 9 de mai del calendièr ecclesiastic orthodòxe
2. ↑ Nominis, Sant Isaïas
3. ↑ http://www.ccel.org/c/charles/otpseudepig/martisah.htm
4. ↑ (fr)Jean-Pierre Prévost, Pour lire les prophètes, Cerf - Novalis, 1995, p. 78.

• (fr)Adrian Schenker, Douceur de Dieu et violence des hommes. Le quatrième chant du serviteur de Dieu et le Nouveau Testament, coll. Connaître la Bible, n° 29, Bruxelles, Lumen Vitae, 2002, 80 p. ISBN 2-87324-186-1.
• (fr)Gaston Duchet-Suchaux, Michel Pastoureau La Bible et les Saints.- Guide iconographie, Flammarion, Collection Tout l'Art, Paris, 1994, Première édition 1990 ISBN: 2-08-012256-8.