Uji Rashid

Pembabitan beliau dalam bidang seni bermula pada zaman persekolahannya iaitu pada awal 60-an. Ketika itu beliau sedang menuntut di sebuah sekolah di Bandar Seri Begawan, Negara Brunei Darussalam di mana beliau melibatkan diri dalam tarian ballet. Apabila beliau berhijrah ke Kuala Lumpur, beliau aktif pula dalam sukan, seni lukis, debat dan seni tari. Akhirnya, atas desakan rakan-rakan sekolahnya, beliau pun menyertai aktiviti tarian untuk pementasan akhir tahun sekolahnya. Biarpun sekadar suka-suka, beliau seterusnya tidak ketinggalan untuk menyertai pertandingan tarian dan pada masa yang sama mula berjinak-jinak dengan teater.

Boleh dikatakan apa jua cabang seni yang disertainya, sama ada tarian atau lakonan telah membuatkannya berazam untuk mencuba nasib dalam pertandingan nyanyian yang berlangsung di Panggung Anniversary Kuala Lumpur dan beliau berjaya meraih tempat ketiga. Bersama rakannya, Fauziah Nawi, mereka memberanikan diri menyertai Pertandingan Bintang RTM tetapi tidak mencapai sebarang kejayaan.

Biarpun tidak berjaya, bakatnya dikesan oleh Datuk Ahmad Nawab dan berikutan dengan galakan yang diterima daripada penggubah lagu terbabit, beliau telah merakamkan empat lagu di sebuah studio di Singapura tetapi lagu-lagu berkenaan tidak diterbitkan.

Nasibnya berubah selepas itu sebaik sahaja bertemu dengan Jamil Sulong yang secara kebetulan mengajaknya untuk membintangi filem terbaru yang berjudul "Permintaan Terakhir" (1975) bersama Nozie Nani, Datuk Sani Abdullah dan Yusof Haslam. Tuahnya kemudian cukup menyerlah di layar perak. Apabila filem pertamanya itu mendapat sambutan hangat di pawagam dan namanya semakin menjadi sebutan, barulah lagu-lagunya yang pernah dirakamkan dulu diedarkan sekaligus meledakkan lagi popularitinya sebagai bintang baru berpotensi besar.

Sejenis ikan Priacanthus macracanthus^[1] yang sering dimakan di Sabah dipanggil oleh orang tempatan sebagai ikan uji rashid^[2] dinamakan sempena beliau. Ikan ini juga dipanggil ikan kandaman.^[3]

Sama ada lakonan mahu pun nyanyian, kedua-dua bidang ini cukup sinonim dengannya. Uji Rashid dianggap sebagai bintang idola yang menjadi ikutan ramai, khususnya pada era 70an. Sebut apa saja, daripada fesyen pakaian, rambut, solekan mata hingga ke personanya yang begitu manja menjadi bualan hangat masyarakat pada ketika itu. Paling menarik dan unik, sampaikan ada sejenis ikan pun turut diberi gelaran Ikan Uji Rashid dek sepasang matanya yang besar dan bulat. Hingga saat ini, tidak ada seorang pun artis tersohor negara diberi gelaran sebegitu. Juga sempena popularitinya, tidak ketinggalan orang Melaka menggelar duit syiling 50 sen sebagai duit Uji Rashid. Seorang pengusaha kain batik pula mengambil kesempatan untuk mencipta Kain Uji Rashid; sejenis corak kain batik. Rasanya, Uji Rashid sendiri tidak pernah meraih apa-apa keuntungan daripada ini semua melainkan berasa cukup terharu. Kalaulah Uji Rashid berada di kemuncak popularitinya pada era milenial ini (dengan kegilaan masyarakat pada kecanggihan media sosial); bayangkan saja liputan berita mengenai beliau, peluang lakonan dan nyanyian yang bakal diterimanya serta barisan anugerah yang mungkin menjadi miliknya; sama ada berlandaskan bakat berkualiti atau impak populariti.^[4]

Filem-filem lakonannya cukup meninggalkan kesan seperti Permintaan Terakhir, Jiwa Remaja, Menanti Hari Esok, Dendang Perantau, Langit Tidak Selalu Cerah, Yassin, Mistik, Lembing Awang Pulang Ke Dayang, Misteri Balan-Balan dan beberapa buah lagi.

Sebelum wujudnya penganugerahan di Festival Filem Malaysia pada awal tahun 80an dan datangnya zaman internet, Uji Rashid telah berjaya mencipta era kegemilangannya sebagai bintang filem pujaan ramai menerusi barisan filem paling laris dekad 70an seperti Permintaan Terakhir, Jiwa Remaja, Menanti Hari Esok dan Dendang Perantau. Beliau digelar Primadona Filem Melayu era 70an dan satu-satunya seniwati yang mempunyai nama dan pengaruh sangat besar di kalangan pencinta filem tempatan pada waktu itu (ini kerana Uji Rashid juga merupakan seorang penyanyi yang cukup popular pada dekad yang sama). Melalui penghayatan watak yang beliau persembahkan dalam setiap satu filem yang dijayakannya kecuali Menanti Hari Esok di mana Uji merupakan bintang undangan khas dan penyanyi runut bunyi, Uji Rashid tidak pernah ketinggalan untuk tersenarai sebagai calon unggulan (akhir) buat trofi Pelakon Wanita Terbaik. Malah, untuk Pesta Filem Malaysia Pertama sendiri (1980), nama Uji berdiri sebaris dengan aktres lagenda tanahair yang hebat dan berkarisma di peringkat akhir pencalonan anugerah utama itu seperti Azean Irdawaty, Noorkumalasari dan Fauziah Ahmad Daud. Sejak itu, setiap watak utama yang dijayakannya melayakkan beliau bertanding sama di acara Festival Filem Malaysia; membuktikan kecemerlangan bintang besar ini dalam bidang lakonan. Filem-filem yang dimaksudkan adalah Dendang Perantau (mewakili filem beliau pada lewat 70an) serta filem-filem drama berat seperti Langit Tidak Selalu Cerah dan Yassin. Uji Rashid paling hampir menggondol anugerah utama dalam majlis berprestij itu pada FFM8 melalui filem Yassin seperti yang diwar-warkan dalam akhbar-akhbar utama ketika itu tetapi malangnya nasib tidak menyebelahi beliau. Bahkan harus diingat lakonan menyayat hati dan cukup berkesan Uji di dalam filem tragik (juga kemunculan pertama beliau pada tahun 1975) iaitu Permintaan Terakhir nyata telah mengundang pujian ramai yang melimpah-ruah namun tiada sebarang acara penganugerahan terbilang wujud pada zaman itu.

Sejak awal tahun 1980an, Uji Rashid mula beralih pula membintangi ratusan drama tempatan.

Uji juga merakamkan puluhan lebih piring hitam (EP), cartridge dan album termasuk album duetnya dengan Hail Amir dan bersama artis-artis lain secara beramai-ramai.

Semasa EMI mula serius dalam industri muzik Malaysia pada tahun 1975, Uji Rashid merupakan salah satu artis yang pertama merakamkan album penuh. Empat album terawal Uji Rashid telah berjaya terjual melebihi 30,000 unit lantas menjadikan Uji Rashid sebagai salah seorang artis yang paling laris pada waktu itu.

Antara album yang dihasilkan oleh ibu kepada seorang cahaya mata itu sepanjang karier nyanyiannya ialah Semakin Hari Semakin Sayang, Antara Matamu Dan Mataku, Ku Kekosongan, Kali Terakhir Ku Lihat Wajahmu, Hujan, Mengapa Derita Yang Dicari, Ku Kejar Bayanganmu, Merpati, Bisikan Hati, Melayu Klasik dan Bukan Terpaksa.

Era 70an juga menyaksikan pemilik nama glamor Uji Rashid ini mengukir sejarah sebagai trendsetter terutamanya pada fesyen bulu mata dan rambut Paris Look beliau. Uji dikatakan mendapat ilham untuk memotong pendek rambutnya sewaktu kunjungan beliau ke Paris atas urusan rasmi pada pertengahan tahun 70an. Sememangnya pada zaman kegemilangan Uji Rashid, beliau banyak membuat lawatan ke luar negara seperti London, Stockholm dan Paris sebagai duta negara merangkap penyanyi dan penari mewakili Kompleks Budaya Negara. Uji turut terlibat mewakili Malaysia ke Festival Filem Asia Pasifik ke-21 di Jakarta menerusi filem Permintaan Terakhir suatu ketika dulu (1975).

Selepas menikmati kejayaan yang boleh dibanggakan melalui album Bisikan Hati 1988 sehingga lebih 3 lagu berentak kontemporari daripada album tersebut telah mencuri hati peminat; Peristiwa Semalam, Rinduku Semakin Mendalam, Sekadar Mengingati serta beberapa lagi, Uji terus berbakti pada dunia lakonan yang juga sudah sebati dalam dirinya. Sehinggakan pada sekitar Mei-Jun 1991, tatkala Penghibur No. 1 Asia, rakan seperjuangan beliau- Allahyarham Sudirman Haji Arshad sibuk mencari Uji Rashid untuk dipelawa merakamkan lagu-lagu baru, Uji tidak ditemui oleh Sudir. Sudirman bercadang menerbitkan album baru Uji Rashid di bawah label Sudir Records/ Production kerana berpendapat bahawa Uji memiliki suara yang manja dan lemak merdu; tiada penyanyi yang mampu meniru suara unik Uji. Sudir mengatakan adalah rugi jika Uji tidak terus menyanyi dan merakamkan album. Apakan daya, takdir menentukan yang Uji berada di luar Kuala Lumpur untuk jangkamasa yang agak panjang pada waktu itu kerana komitmen drama swasta yang dilakonkannya. Akhirnya, hasrat Sudirman tidak kesampaian kerana tidak berapa lama kemudian Allahyarham telah terlantar sakit selama lebih 7 bulan.^[5][6].Bagaimanapun, 4 tahun selepas itu Uji Rashid telah merakamkan album duet kembali pada 1995- berjudul Melayu Klasik bersama Hail Amir. Album ini mencatat kejayaannya yang tersendiri sehingga tercalon ke peringkat akhir Anugerah Industri Muzik ke 3 dalam kategori Persembahan Vokal Terbaik di dalam Album (Berkumpulan) dan juga Album Pop Tradisional Terbaik.

Penyanyi bukan Melayu terkenal tanahair- Francesca Peter juga pernah mengundang Uji Rashid merakamkan sebuah lagu dengannya sebagai tribute beliau buat Biduanita lagenda ini (Fran sendiri juga merupakan seorang peminat setia). Lagu tersebut karya Julfekar merupakan satu kolaborasi yang padu dan menyentuh jiwa (biarpun tidak ramai yang tahu) berjudul "Suatu Saat Dulu"; dimuatkan dalam album Fran- Masih Merindu (2005). Suara yang dilontarkan Uji Rashid selain kekal manja dan mersik, jelas begitu mendayu dan sayu dalam lagu tersebut. ^[7]

Penyanyi alaf baru, Yuna yang sedang mencipta nama di Amerika Syarikat juga pernah menyatakan hasratnya untuk mendapatkan khidmat penyanyi senior ini; menyampaikan lagu ciptaan beliau- Terukir di Bintang pada Anugerah Juara Lagu tahun 2013. Ketika itu Yuna tidak dapat bertanding atas faktor percanggahan jadual rakaman beliau di negara "Uncle Sam" tersebut. Yuna sekeluarga mengatakan yang Uji Rashid merupakan penyanyi idola mereka dan satu-satunya calon paling tepat membawakan lagu bernada sebegitu menggantikan Yuna. Bagaimanapun, sedikit kontroversi terpalit bilamana Uji Rashid digugurkan daripada membuat persembahan pada saat-saat akhir atas faktor kesihatan. Sebagai penyanyi berpengalaman, Uji Rashid telah menangani isu tersebut secara profesional dengan menggunakan saluran yang betul biarpun dikecam teruk oleh sekumpulan netizen.^[8][9][10]

Di samping berterusan menerima undangan menyanyi sehingga kini, Uji Rashid juga pernah terbabit dalam program hiburan sukaramai 80an iaitu Mekar Sejambak dan Hiburan Minggu Ini; bersama-sama antara lainnya penyanyi Ahmad Fauzee dan Shah Rezza.

Dianggarkan sudah ratusan drama tempatan yang dibintangi oleh Seniwati Uji Rashid (hampir kesemuanya adalah watak utama wanita selain undangan) bermula pada tahun 1980an. Wajah jelitanya tidak putus-putus menghiasi kaca televisyen Malaysia melalui slot-slot drama terkenal pada waktu itu. Uji Rashid selayaknya digelar Ratu Layar Kaca 80an juga the Nation's Darling of 70s&80s lantaran kekerapan beliau muncul mewarnai kedua-dua dunia senilakon dan nyanyian tanahair. Pada tahun 1983, ia bagaikan "Hari Raya Uji Rashid" bilamana Uji menjadi artis paling laris menghangatkan Aidilfitri tahun tersebut; melalui drama dan program hiburan (nyanyian) di tv.^[11] Antara lakonan cemerlang oleh pelakon berkaliber tinggi dan watak penyedih ini yang dikenang sehingga ke hari ini adalah watak dalam drama seperti Kejadian Dalam Estet, Panggilan Pusara, Jauh Pandangan, Haryati dan Nazirah. Uji terus menjadi pilihan utama sebagai heroin penerbit drama dari tahun 80an hinggalah 90an dan serasi digandingkan dengan hero-hero popular dekad-dekad tersebut melalui karya seperti Demam Malam, Fatihah, Hidayat, Dia Bukan Untukku, Mencari Jalan Pulang dan Abang Muda.

Selain drama berdurasi 45 minit dan 90 minit, beliau juga turut menjayakan drama berepisod panjang yang menjadi tontonan ramai seperti drama bersiri PJ dan Opah. Dalam siri PJ, Uji Rashid memegang watak sebagai Tengku Marlina yang diilhamkan daripada watak Sue Ellen dari siri TV Amerika popular tahun 80an, Dallas. Mungkin juga watak isteri lelaki korporat itu diserahkan kepada Uji kerana kecantikan sepasang mata bundarnya; atas rujukan watak asal tersebut.

Kali terakhir Uji Rashid beraksi buat sebuah telefilem adalah dalam drama yang meruntun jiwa Mariam Annisa pada tahun 2008. Pelakon karakter ini melakonkan watak Mariam Annisa- seorang bekas pelacur yang lanjut usia; yang ingin menghabiskan sisa-sisa hidupnya di kampung halaman sendiri dan bertaubat. Namun, sikap orang kampung yang prejudis serta hipokrit pada masa yang sama telah menyedarkan diri beliau yang kehadirannya hanya menjadi bahan cemuhan yang tiada penghujung. Uji nyata tidak mempersia-siakan ruang untuk terus berkarya yang diberi dengan mempamerkan lakonan yang mantap dan menyentuh hati.

Ramai yang masih ingat bahawa Uji Rashid juga pernah terlibat dalam siri alihsuara kegemaran ramai Ultraman pada era 90an. Watak beliau adalah sebagai heroin/rakan setugas hero siri tersebut pada satu siri yang awal dan kemudiannya sebagai "Kapten Megumi Iruma" pasukan penyelamat bumi pada siri berikutnya Ultraman Tiga- membuktikan bahawa anugerah suara yang manja itu telah membawa beliau jauh untuk terus meneroka bidang seni yang dicintainya.

Satu lagi cabang seni yang Uji pernah ceburi adalah pengacaraan. Uji Rashid diberi kepercayaan menjadi pengacara jemputan rancangan popular Muzik Muzik TV3 pada tahun 1987 dan pemudahcara episod Masakan Kuih Tradisional bersama Uji pada bulan Ramadhan di awal tahun 90an. Gaya penyampaiannya yang manja dan bersahaja di kaca TV telah memikat hati ramai penonton.

• Uji Rashid (1975) [EMI]
• Semakin Hari Semakin Sayang (1976) [EMI]

• Ku Kekosongan (1976) [EMI]
• Kali Terakhir Ku Lihat Wajahmu (1977) [EMI]
• Mengapa Derita Yang Di Cari (1980) [WEA]
• Mengapa Berjauhan (1981) [WEA]
• Merpati (1983) [CBS/SONY]
• Bisikan Hati (1988) [Soundwaves]
• Bukan Terpaksa (1999) [EMI]

• Antara Matamu dan Mataku (1976) (bersama Hail Amir) [EMI]
• Hujan (1977) (bersama Hail Amir) [EMI]
• Ku Kejar Bayangan Mu (1980) (bersama Hail Amir) [WEA]
• Melayu Klasik (1995) [EMI]

• Kenangan Manis - Siri Mat Jimat EMI (1993) [Dirilis semula pada tahun 2014 bersama siri "24-bit Remastering"]
• Asmara Bergelora (bersama Hail Amir) - Siri Mat Jimat EMI (1994) [Dirilis semula pada tahun 2014 bersama siri "24-bit Remastering"]
• Kenangan Mengusik Jiwa - Selekta Emas WEA (1994)
• 1975-1977 Vol. 1 & 2 - Siri Perdana EMI (1997)
• Cerita Asmaraku (Bersama Hail Amir) Vol. 1 & 2 - Siri Perdana EMI (1997)
• Memori Hit 2 - Warner Music (2009)
• Siri Biografi - Warner Music-EMI (2011) [Mengandungi sebahagian lagu Uji Rashid dari 4 pihak syarikat rakaman iaitu EMI, WEA, CBS, dan Soundwaves]
• Siri Lagenda Hit (2013)
• Siri Bintang Pujaan (2014)
• Koleksi Lagu-Lagu Terbaik - Warner Music (2015)

(penilaian dibuat berdasarkan bilangan artis yang menyanyikan semula, kekerapan siaran di radio dan kaca tv, lagu wajib "bermusim", pilihan runut bunyi/ latarbelakang filem/ drama, lagu mengungguli carta terkenal, memenangi anugerah utama, menjadi pilihan dalam pertandingan nyanyian dan tontonan ramai di youtube/ media sosial)

• Kali Terakhir Ku Lihat Wajahmu
• Semakin Hari Semakin Sayang
• Menanti Hari Esok
• Namamu Terukir Di Hatiku
• Seloka Hari Raya
• Tangisan Semalam
• Ku Ingin Selalu Di Sampingmu
• Penawar Di Hati
• Hanya Kasih
• Kemesraan
• Ulik Mayang
• Mengapa Dirindu
• Ku Kekosongan
• Sani
• Akulah Laguku
• Peristiwa Semalam

(lagu wajib dalam playlist Hari Raya)

• Seloka Hari Raya
• Doa Di Hari Mulia
• Dengan Bismillah

• 1975 Permintaan Terakhir
• 1975 Jiwa Remaja
• 1977 Menanti Hari Esok (penampilan istimewa sebagai "Uji Rashid" di samping aktres utama- Noorkumalasari)
• 1979 Dendang Perantau
• 1981 Langit Tidak Selalu Cerah
• 1989 Yassin
• 2003 Mistik (penampilan istimewa sebagai Professor)
• 2004 Misteri Dendam Balan Balan The Movie
• 2009 Lembing Awang Pulang Ke Dayang

(Di antara ratusan drama yang dibintangi oleh Uji Rashid- majoritinya watak heroin dan pada zaman sebelum internet digunakan dengan meluas; dinyatakan beserta pelakon gandingan beliau)

• 1980 PUTERI TAWANAN (Panggung): Ahmad Tamimi Siregar
• SAYANG ADIK SAYANG : Abu Bakar Omar
• 1980 WAJAH SAYA, OTAK AWAK : Baharuddin Hj. Omar
• KELOPAK BUNGA PUTIH : Jalaluddin Hassan
• MAAF TAK TERUCAP : Abu Bakar Kassim
• HIDAYAT (Siri): Jalaluddin Hassan/Azizah Mahzan/Allahyarhamah Azean Irdawaty/Yusni Jaafar/Wan Maimunah/Hamidah Wahab
• DEMAM MALAM :Allahyarham Abdullah Chik/Sofia Jane/Ridzuan Hashim/Lyle Skosey
• MALAM SHAHDU (Panggung): Johari Yusof/Tamam Idris
• ATIKA AYUNI: Sharifah Haslinda
• SANGGAR BAYU :Abu Bakar Omar
• BUNGA-BUNGA RETAK: Jalaluddin Hassan/Mustafa Kamal/Jasmin Hamid/Roy Azman
• 1981 KEJADIAN DALAM ESTET :Ahmad Tamimi Siregar
• 1981 BAHTERA :Khalid Salleh/Meor Hashim Manaf/Imuda
• 1981 GELISAH SEORANG SENIMAN :Khalid Salleh/Noriah Ahmad/Fauziah Samad
• 1981 OMBAK :Allahyarham Ismail Din
• 1981 BUAT MENYAPU SI AIR MATA (Siri):Zakariah Ariffin
• 1981 DULANG TEMBAGA : Razali Buyung
• 1981 SEMBANG MAK LANG (Siri):Aida Rahim
• 1981 SIRI OPAH :Allahyarham Zami Ismail/Khatijah Abu Hassan
• 1981 SIRI SANTAN BELADA :Allahyarham Zami Ismail/Allahyarham Ahmad Abdullah/Allahyarham Yusuf Mohd.
• 1982 AZIMAH :Allahyarham Shukery Hashim/Allahyarhamah Noraini Hashim
• 1983 SENJA BELUM BERAKHIR :Abu Bakar Omar, Allahyarham Rosnah Mohd Noor
• 1983 PANGGILAN PUSARA :Allahyarham Mustaffa Noor/Allahyarham Azean Irdawaty
• 1984 PJ HOLDINGS :Datuk Aziz Singah/Datuk Yusuf Haslam/Allahyarham Osman Zailani/Fatimah Yassin/Allahyarham Azmil Mustapha/Melissa Saila/Rosnah Mohd Noor/Allahyarham Mahyon Ismail
• 1984 KALI PERTAMA CINTA KU BERSEMI :Allahyarham Megat Saiful Bahari/Lydiawati/Cico Harahap
• 1985 SHAFIKAH : Zaidi Omar
• 1985 KABUS DI TENGAH KOTA :Mozaid/Datin Rosnani Ludin
• 1985 HARYATI :Ebby Saiful/ Yunus Mansor
• 1986 JAUH PANDANGAN :Hisham Ahmad Tajuddin/ Allahyarhamah Mariani Ismail
• 1986 NAZIRAH :S. Sahlan/Marlia Musa/Izzaidah Khairan
• 1986 CINTA NUSANTARA :S. Sahlan
• 1987 HARI INI BUKAN SEMALAM :Dharma Harun Al Rashid, Alice Voon
• 1990 SELIUH ANAK SELUANG :Ainina Ahmad B./ Zizie Ezette/ Arash Mohamad/ Rosyam Noor, Umie Aida
• 1991 SELAMAT ULANG TAHUN,YB :Datuk Rahim Razali
• 1991 TUAH JEBAT : Rahim Jailani/Sidi Oraza
• 1994 RAYA TERAKHIR : Abu Bakar Omar
• 1995 FATIHAH : Zaidi Omar/Ridzuan Hashim/Aida Aris
• 1995 DIA BUKAN UNTUKKU sebagai Indah Fuziana Farhan: Mubarak Majid, Ruzaidi Abdul Rahman, Fauziah Nawi, Kartina Aziz & Allahyarham Osman Zailani
• 1996 Abang Muda : Edika Yusof, Raja Noor Baizura, Khatijah Tan, Rozie Othman & Noralbaniah
• 1998 MENCARI JALAN PULANG : Roy Azman/Janet Khoo/Sham Visa
• 2002 TRAUMA :Cico Harahap/Wardina Safiyyah
• 2002 JULIA :Wardina Safiyyah/Isma Danial
• 2003 ORANG KASAR :Eman Manan/Jalaluddin Hassan/Loloq/Azizah Mahzan/Ako Mustapha/Liyana Jasmay
• 2006 EMPAYAR 5K :Kuswadinata/Zizie Ezette/Aida Khalida
• 2011 MARIAM ANISA :Latiff Borgiba/Aziz Sattar/Razali Buyung/Kuswadinata
• 2012 SPAGETTI KUAH LODEH : Hail Amir/Liza Abdullah/Azhan Rani/Adira

• 1973 KUALA LUMPUR KUALA LUMPUR
• 1975 UDA DAN DARA
• 1975 HANG TUAH
• 1986 TANAH BERNANAH (bersama Lily Patra
• 1988 CINDAI (bersama Ahmad Yatim, Rahim Razali & Ahmad Tarmimi Siregar)
• 1989 INTAN SITI RAHIMAH (bersama Eman Manan)
• 1994 MALAM INI PENYU MENANGIS (bersama Sofia Jane dan Sabri Yunus)
• 1995 Primadona (bersama Zaidi Omar, Bohari Ibrahim dan Kartina Aziz)
• 2012 SUMPAH RAJA BERSIONG