Akuzatiw

Akuzatiw (wot łaćonskeho accūsātum), tež žadak, je gramatiski pad, kotryž direktny objekt w nominatiwnych rěčach wupraji.

W akuzatiwje steji objekt transitiwnych werbow, mjeztym zo so při njetransitiwnych werbach druhi pad za objekt jewi abo žadyn objekt njejewi.

W serbšćinje rozeznawa so akuzatiw jenož při singularnych žónskich substantiwach twjerdeho skłonjowanja wot nominatiwa. Při žiwych muskich substantiwach w singularje ma samsnu formu kaž genitiw.

• Warju poliwku. (singularny žónski substantiw)
• Widźu nana. (singularny muski substantiw, wosoba)
• Słyšu ptaka. (singularny muski substantiw, zwěrjo)
• Widźu polo. (singularny srjedźny substantiw)

W pluralu ma akuzatiw při wšěch substantiwach z wuwzaćom muskich wosobow samsnu kóncowku kaž nominatiw. Při muskich wosobach ma samsnu formu kaž genitiw.

• Julija jě běrny. (pluraliski žónski substantiw)
• Frico widźi nanow druhich šulerjow. (pluraliski muski substantiw, wosoba)
• Anka słyši ptaki. (pluraliski muski substantiw, zwěrjo)
• Stary bur wora pola. (pluraliski srjedźny substantiw)

W němčinje rozeznawa so akuzatiw jenož při singularnych maskulinych formach artikla a při pronomenje třećeje muskeje wosoby wot nominatiwa.

• Otto baut ein Haus. (Otto twari dom., singularny srjedźny substantiw)
• Jule kocht die Suppe. (Julija wari poliwku., singularny žónski substantiw)
• Fritz sieht einen Esel. (Frico widźi wosoła., singularny muski substantiw)
• Josef aß Äpfel. (Jozef je jabłuka jěł̇., plural)

Wězo so zwjetša markěrowanje na substantiwje njestanje, ale na artiklu. Jenož małko maskulinych słowow ma rozdźěl mjezy nominatiwom a akuzatiwom.

• Jana sieht einen Raben. (Jana widźi rapaka.)

Někotre prepozicije žadaja sej akuzatiw:

• durch
• für
• gegen
• ohne
• um

Tež eksistuje adwerbialny akuzatiw, kotryž traće (1) abo čaru (2 a 3) wupraji. Wón so njemóže přez pronomen narunać. Nimo toho so wot werba nježadaja a tohodla samo móže při werbach stać, kotrež předmjet w akuzatiwje nimaja.

• Sie besucht ihn jeden Monat. (Wona wopyta jeho kóždy měsac., 1)
• Paul hat die Katze den ganzen Weg getragen. (Pawoł je kóčku cyły puć njesł., 2)

Samo při přeměnje do pasiwa zawostanje.

• Die Katze wurden den ganzen Weg getragen. (Kóčka bu cyły puć njesena., 3)

• Glück, Helmut (wud.): Metzler Lexikon Sprache. 1 nakład. J. B. Metzler'sche Verlagsbuchhandlung, Stuttgart 1993, ISBN 3-476-00937-8 (Zapisk Akkusativ, str. 20).  (němsce)