Orosurgi

Orosurgi
Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Kokapena
Herrialdea	Nafarroa Garaia
Eskualdea	Pirinioak
Udalerria	Erroibar
Administrazioa
Mota	herri hustu
Izen ofiziala	Orosurgi
Posta kodea	31697
Herritarra	orosurgiar, urutzurdiar
Geografia
Koordenatuak	42°53′16″N 1°26′53″W / 42.8877°N 1.448°W / 42.8877; -1.448
Garaiera	752 metro
Distantzia	35,5 km (Iruñetik)

Orosurgi^[1][a] (erroibarreraz: Urutzurdi)^[b] Erroibar ibarreko herri hustu bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta, Pirinioak eskualdean.

1441n jada despopulatu bezala agertzen zen. Bere lurrak Erroko Udalara pasa ziren.

Bertako biztanleak orosurgiarrak (erroibarreraz: urutzurdiarrak) ziren.

Orosa edo Urutzurdi toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:^[2]

• Orosurguy (1366)
• Orosurgui (1534)
• Orosurgui (1800)
• Orohurgui (1975)
• Orosurgi (1996)

Orosurgi edo Ururtzurdi toponimoa ezezaguna da, baina "ur" partikula du, erroibarrera bertsioan gehien ikusten dena. Orosa edo Urutza toponimoarekin ere harremana du, gertuko herri hustu bat.

Orosurgi Erroiberran dago.

Erroiberraren azalera handia dela eta bi klima ezberdin daude, iparraldeko klima azpiatlantiarra, pagadi ugari eta urte osoko prezipitazioekin, eta hegoaldeko klima azpimediterraneoa, basa pinuekin eta uda garaiko bi hilabete idorrekin. Urteko batez besteko prezipitazioak 1 200 mm dira hegoaldean, eta 2 000 mm ibarraren iparraldean. Batez besteko tenperatura 7 eta 10 gradu bitartekoa da.

Urteroko egun euritsuak 120 izaten dira ibarraren hegoaldean eta 140-150 egun iparraldean. Gunerik menditsuenetan egun euritsuak 150 baino gehiago izan daitezke.

Erroiberran dagoen Aurizperri kontzejuan, itsasoaren mailatik 871 metrora, Nafarroako Gobernuak 1972an jarritako estazio meteorologikoa dago. ^[3] Gainera, 1975an, beste estazio meteorologiko bat inauguratu zen Erro kontzejuan, itsasoaren mailatik 672 metrora.^[4] Erroko estazioa da Orosurgirako balio egokienak ematen dituena, hurbilen dagoena baita.

Datu klimatikoak (Erro, 1975-2020)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	18.0	21.0	23.0	26.0	32.0	37.0	39.0	40.0	36.0	28.0	22.0	20.0	40.0
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	6.8	7.9	11.0	12.8	17.4	21.5	24.2	24.7	21.1	16.4	10.6	7.6	15.2
Batez besteko tenperatura (ºC)	2.8	3.4	6.0	7.7	11.7	15.6	18.0	18.1	14.7	11.0	6.5	3.6	9.9
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	-1.3	-1.1	1.1	2.6	6.1	9.6	11.8	11.6	8.2	5.6	2.3	-0.5	4.7
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	-9.2	-8.1	-5.0	-2.5	0.0	3.1	5.7	4.8	1.8	-1.4	-5.0	-8.3	-2.0
Batez besteko prezipitazioa (mm)	134.1	121.5	116.4	142.7	102.5	63.9	53.6	52.8	81.4	123.0	156.3	153.4	1301.6
Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm)	71.5	63.5	67.4	59.9	60.0	60.0	61.3	100.0	110.0	86.8	83.5	88.0	110.0
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm)	13.5	11.9	12.4	15.1	14.6	9.8	7.0	7.6	9.3	13.1	14.2	14.4	142.8
Elur egunak (≥ 1 mm)	3.0	4.0	3.0	2.1	0.3	0.0	0.0	0.0	0.0	0.1	1.4	2.1	15.9
Iturria: Nafarroako klimatologia zerbitzua[5]

Jada XIII. mendean, bere bularra, Koroari ordaintzen zion, eta elizako hamarrena mailegatzen zuen, Orosurgiko antzinako nukleoarekin batera. 1378an 3 su zituen, baina 1441ean jada jendez hustua zegoen. XVI. mendearen hasieran Ezpeletako jaunarena zen muga, eta 1800 inguruan Ardaitzena.

1. ↑ /orosúɾɣ̞i/ ahoskatua (laguntza)
   Azentua: zorrotza hirugarren silaban
2. ↑ /urut͡s̻úɾð̞i/ ahoskatua (laguntza)
   Azentua: zorrotza bigarren silaban

• Erroibar
• Pirinioak
• Zangozako merindadea
• Nafarroa Garaia

• Erroibarko Udalako webgune ofiziala