Konstantin XI
| Konstantin XI Paleolog | |
|---|---|
| Vladavina | 6. januar 1449. – 29. maj 1453. |
| Prethodnik | Jovan VIII Paleolog |
| Krunidba | 6. januara 1449. godine. |
| Supružnik | Theodora Tocco i Caterina Gattilusio |
| Dinastija | Dinastija Paleologa |
| Otac | Manuel II Paleolog |
| Majka | Jelena Dragaš |
| Rođenje | 9. februar 1404. godine Mistra na Peloponezu |
| Smrt | 29. maja 1453. godine Konstantinopolj |
| Datum sahrane | Nepoznat |
| Mjesto sahrane | Nepoznato |
Konstantin XI Dragaš Paleolog (grčki: Κωνσταντίνος ΧΙ Δραγάσης Παλαιολόγος; 8. februar 1405 – 29. maj 1453) bio je posljednji bizantijski car. Vladao je kao član dinastije Paleolog od 1449. do svoje smrti u padu Konstantinopolja. Nakon smrti, postao je legendarni lik u grčkom folkloru kao "mermerni car" koji će probuditi i oporaviti carstvo i Konstantinopolj od Osmanlija. Njegova smrt je označila kraj Istočnog rimskog carstva, 977 godina nakon pada Zapadnog rimskog carstva.
Biografija
[uredi | uredi izvor]Konstantin je rođen u Konstantinopolju, kao osmi od desetoro djece cara Manuela II Paleologa i Jelene Dragaš, kćerke srpskog magnata Konstantina Dragaša. Bio je izrazito naklonjen svojoj majci i dodao je prezime Dragaš pored dinastičkog kada je došao na carsko prijestolje. Većinu svog djetinjstva je proveo u Konstantinopolju pod nadzorom svojih roditelja. Bio je guverner Selymbrije, dok ga nije zamijenio njegov brat Theodore 1443. godine. U odsustvu svog starijeg brata Ivana koji je bio na vijeću u Firenci u Italiji, Konstantin je bio njegov regent u Carigradu (1437. - 1440.).
Posljednji je bizantijski car koji je vladao od 1449. do pada Konstantinopolja, 1453. godine. Kao morejski despot zauzeo je Atinsko vojvodstvo, pomogao bratu Tomi da slomi Ahajsku kneževinu i podigao veliki bedem na Korintu poznat pod nazivom Heksamileon. Međutim, pred naletom osmanlijske vojske morao je da se povuče sa posjeda van Peloponeza. Kao posljednji bizantijski car pokušao je da dobije pomoć zapadne Evrope za odbranu Carigrada, ali mu to nije pošlo za rukom. Jedinu pomoć koju je imao sa Zapada bilo je oko 3000 dobrovoljaca, većinom Italijana predvođenih đenovljaninom Giovannijem Giustinijanijem. Zajedno sa svojim ljudima suprotstavio se sultanu Mehmedu II. Tokom skoro dva mjeseca opsade gradski bedemi su zadržavali Osmanlije da ne prodru u Carigrad, ali su ih tadašnji najmoderniji topovi uspjeli djelimično srušiti. U rano jutro 29. maja 1453. godine odbrana je probijena, a car Konstantin XI je poginuo u pokušaju da zaustavi prodor Osmanlija u Carigrad. Ne zna se tačno gdje je i kako poginuo, niti gdje je sahranjen, zbog čega je za njega vezan veći broj legendi i predskazanja. Zbog svog junačkog držanja tokom opsade Carigrada, pravoslavna crkva ga je kanonizovala.[1] Nakon njegove smrti, postao je legendarni lik u grčkoj narodnoj predaji kao "Mermerni car" koji će se jednog dana probuditi i oporaviti Bizantijsko carstvo, a Carigrad oduzeti od Osmanlija.[2][3] Njegova smrt označila je kraj Rimskog carstva, koje je nastavilo sa svojim postojanjem na Istoku još 977 godina nakon pada Zapadnog rimskog carstva.[4][5]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ "Konstantin XI Paleolog". agiasofia.com. Arhivirano s originala, 14. 2. 2015. Pristupljeno 22. 8. 2015.
- ^ Donald M. Nicol, The Immortal Emperor (Cambridge: University Press, 1992)
- ^ David Nicolle, John F. Haldon, Stephen R. Turnbull, The fall of Constantinople: the Ottoman conquest of Byzantium, Osprey, 2007, str. 191
- ^ Donald M. Nicol (9. 5. 2002). The Immortal Emperor: The Life and Legend of Constantine Palaiologos, Last Emperor of the Romans. Cambridge University Press. str. 9. ISBN 978-0-521-89409-8.
Constantine's death marked the end of an institution that traced its origins back to the reign of Constantine the Great in the fourth century, ...
- ^ George W. White, Nationalism and territory: constructing group identity in Southeastern Europe (London: Rowman & Littlefield, 2000), str. 124
