Хіцін

Хіцін
Агульныя
Тэрмічныя ўласцівасці
Класіфікацыя
Рэг. нумар CAS	1398-61-4
PubChem	6857375
Рэг. нумар EINECS	215-744-3

Хіці́н (C₈H₁₃O₅N) — азотазмяшчальны поліцукрыд, упершыню вылучаны з вонкавых абалонак тарантул. Хімічная назва: полі-N-ацэтыл-D-глюкоза-2-амін.

Назва рэчыва «хіцін» паходзіць ад грэчаскага «хітон» («χιτών», тып вопраткі), што сімвалізуе ключавую ролю хіціну ў пабудове покрываў шматлікіх арганізмаў.

Гэта жорсткі паўпразрысты матэрыял, які з’яўляецца галоўным складнікам экзашкілета членістаногіх і прысутнічае ў клеткавых сценках грыбоў. Хіцін таксама вырабляецца ў арганізмах іншых жывых істот — разнастайных чарвякоў, кішачнаполасцевых і іншых.

Хіцін — адзін з найбольш распаўсюджаных у прыродзе поліцукрыдаў: штогод на Зямлі вырабляецца і раскладаецца каля 10 гігатонаў гэтага рэчыва. Звычайна ў арганізмах, што вырабляюць і выкарыстоўваюць хіцін, ён утрымліваецца не ў чыстым выглядзе, але ў комплексе з іншымі поліцукрыдамі і пратэінамі. Нягледзячы на тое, што хіцін з’яўляецца рэчывам, вытворным ад цэлюлозы, у арганізмах, што вырабляюць цэлюлозу (расліны, бактэрыі) хіцін знайсці не атрымалася.

У медыцыне хіцін выкарыстоўваецца для паскарэння загойвання ранаў: пакрытае хіцінам валакно, губкі і плеўкі скарачаюць час загойвання ранаў на велічыню да 30 %. Асабліва перспектыўнае — выкарыстанне хіцінавых матэрыялаў і інструментаў з хіцінавым пакрыццём пры лячэнні апёкаў.

Акрамя таго хіцін выкарыстоўваецца і ў касметычнай галіне як бяспечны і не раздражняльны для скуры палімерны напаўняльнік касметычных сродкаў.

У водным асяроддзі хіцін выяўляе хэлятныя хімічныя ўласцівасці, дзякуючы чаму фільтры на аснове хіціну паспяхова выкарыстоўваюцца для ачысткі сцёкавых вод ад аніённых забруджвальнікаў і такіх рэчываў як ДДТ і поліхлорбензолы.

• Хіцін // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0279-2 (т. 17).