1900

• 1. 1. - Kruna, uvedena 1892, postaje jedinstvena i jedina valuta u Austro-ugarskoj monarhiji.
• 1. 1. - Britanska kruna preuzima od Kraljevske nigerske kompanije protektorate Južne i Severne Nigerije (ujedinjeni 1914, nezavisna Nigerija 1960).
• 2. 1. - Prvi električni bus, u New Yorku; John Hay najavljuje politiku Otvorenih vrata koja promovira otvorenu američku trgovinu s Kinom; otvoren Čikaški kanal
• 5. 1. - John Edward Redmond, vođa irskih nacionalista, poziva na ustanak, Henry Augustus Rowland sa Sveučilišta John Hopkins otkriva zemljin magnetizam.
• 6. 1. - Buri napadaju Ladysmith u Burskom ratu, preko 1000 mrtvih.
• 7. 1. - Tesla završava eksperimente u Colorado Springsu - vraća se u New York i traži finansijere za gradnju bežične stanice, što nije lako jer nema svedoke za svoje tvrdnje^[1].
• 9. 1. - U Londonu izbija epidemija gripe.
• 11. 1. - Na sastanku predstavnika 40 srpskih opština Bosne i Hercegovine podržane vođe u sporu sa mitropolitima.
• 13. 1. - Njemački Car uvodi njemački kao službeni jezik u njemačkoj vojsci
• 13. 1.? - Arhiv Srbije počeo s radom.
• 14. 1. - Premijera Puccinijeve Tosce u Rimu.
• 18. 1. - Bitka kod Mazocobe, stradale stotine Yaqui Indijanaca u meksičkoj Sonori.
• 19. 1. - Ernest von Koerber je novi predsednik vlade austrijskih zemalja (do 1904).
• 23. 1. - 5000 australskih rudara kreće u štrajk
• 24. 1. - Burski rat: Buri iz Oranja porazili mnogobrojnije Britance koji su pokušavali deblokirati Ladysmith. Mohandas Gandhi je bio u bolničkoj četi, "kop" će biti naziv za neke vrste tribina na fudbalskim stadionima (Ladysmith će biti deblokiran 28. 2.).
• 26. 1. (14. 1. po j.k.) - U Srbiji donesen Zakon o trgovačkoj akademiji, kao i Zakon o udruženjima, povodom namnoženih ukopnih i svadbenih udruženja, nekih vrsta finansijskih piramida.
• 26. 1. - Theodore Roosevelt prvi put napismeno upotrebio izraz "Govori tiho i nosi veliki štap".
• 30. 1. - William Goebel, čiji je izbor za guvernera Kentuckyja osporen od republikanaca, smrtno ranjen dan prije polaganja prisege.

• 1. 2. (20. 1. po j.k.) - U Srbiji donesen Zakon o potpomaganju zemljoradničkih zadruga.
• 3. 2. - Guverner Kentakija William Goebel umro od rana dobijenih 4 dana ranije.
• 3. 2. - Štrajkači u Ahenu, Beču i Briselu zahtevaju 8-časovno radno vreme.
• 5. 2. - Ruska carska vlada opozicijskim je studentima odredila prisilnu obvezu služenja u vojsci.
• 6. 2. - Osnovan Međunarodni sud u Haagu.
• 9. 2. - Dwight Davis utemeljuje Davis Cup.
• 14. 2. - Britanci ulaze u Slobodnu Državu Oranje.
• 15. 2. - Britanski general John French deblokirao Kimberley.
• februar - Kodak prodaje jeftinu kameru Brownie.
• februar - Lenjin (sa Nadeždom Krupskajom) pušten iz sibirskog egzila, na leto odlazi u inostranstvo (Minhen, London, Ženeva, do 1905).
• 17. 2. - Podela ostrvlja Samoa: Nemačkoj pripada zapadno od 171. meridijana, SAD istočno.
• 18. 2. - Prvi dan Bitke kod Paardeberga je u Britaniji zapamćen kao Krvava nedelja, imali su 280 mrtvih - Buri će se ipak predati 27. februara.
• 27. 2. - U Engleskoj utemeljena laburistička stranka, prvi partijski sekretar Ramsay MacDonald.
• 28. 2. - Veliko vojvodstvo Baden donijelo je uredbu kojom se, prvi put u Njemačkoj, ženama daje pravo na studij na visokim školama. Dotad su mogle sudjelovati samo kao gosti slušači.
• februar - Demonstracije frankovačkih studenata u Zagrebu - "Apcug Vlasi, apcug peticije", posle rasprave o srpskim peticijama u Saboru.

• 1. 3. - Od danas razlika između julijanskog i gregorijanskog kalendara iznosi 13 dana i tako do istog datuma 2100.
• 13. 3. - Britanska vojska ulazi u Bloemfontein, glavni grad Oranja.
• 14. 3. - SAD prelazi na zlatni standard (do 1933).
• 20. 3. - Nikola Tesla dobio patent US 645576 A za bežični prenos električne energije.
• 23. 3. - Arthur Evans počinje iskopavanje u Knososu, narednih dana otkriva pločice sa linearnim B pismom i "Minojevu palatu".
• 25. 3. - Rat zlatne stolice: britanski guverner Hodgson je nepristojnim zahtevom izazvao rat sa Carstvom Ašanti u današnjoj Gani (do septembra).

• 4. 4. - Atentat na Edwarda, princa od Walesa u Briselu, pokušaj je izveo tinejdžer u znak protesta zbog Burskog rata.
• c. 5. 4. - Otkrivena Antikiterska olupina, antički brod potonuo kod Antikitere, severozapadno od Krita - komad korodirane bronze će dve godine kasnije biti razotkriven kao Antikiterski mehanizam.
• 9. 4. - Paul Ulrich Villard opisuje zračenje kasnije nazvano gama zraci.
• 14. 4. - U Parizu osnovan Union Cycliste Internationale (UCI - Međunarodni biciklistički savez).
• 15. 4. - 12. 11. - Exposition Universelle u Parizu.
• 19. 4. - Filipinsko-američki rat: opsada Catubiga je Pirova pobeda Filipinaca, uspeli su zauzeti mesto po cenu mnogo većih sopstvenih žrtava.
• 22. 4. - U Zagrebu je osnovano Društvo hrvatskih književnika. U Matici hrvatskoj sastala se osnivačka skupština Društva hrvatskih književnika, na kojoj se okupilo sto književnika iz Zagreba i trojica izvan Zagreba. Predsjedao je predsjednik inicijativnoga odbora književnik Đuro Deželić. Za prvoga predsjednika izabran je najstariji hrvatski književnik, pripadnik generacije koja je vodila hrvatski narodni preporod - tada vrlo cijenjeni i popularni Ivan Trnski.
• 22. 4. - Bitka kod Koussérija: Francuzi osigurali područje današnjeg Čada nakon što je Rabih az-Zubayr poražen i poginuo.
• 30. 4. - Havaji i službeno postaju tertorij SAD.

• proleće - "Bokseri" šire aktivnosti do okoline Pekinga, ubijaju kineske hrišćane.

 

• 5. 5. - Vanredno stanje u Barseloni, nakon nemira u tom ali i u drugim španskim gradovima.
• 9. 5. - Hidroelektrana na reci Gradac u Valjevu.
• 14. 5. - U sklopu Izložbe, u Parizu otvorene Druge olimpijske igre. Milan Neralić osvojio bronzu u sablji za Austrougarsku.
• 17. 5. - Burski rat: Britanci deblokirali Mafeking, poraz Bura.
• 17. 5. - Bokserski ustanak: ubijeno 60 kineskih hrišćana u tri sela kod Pekinga.
• 17. 5. - U Čikagu objavljena knjiga The Wonderful Wizard of Oz.
• 18. 5. - Odobrena društvena Pravila NEVEN
• 18. 5. - Tonga postaje britanski protektorat.
• 21. 5. - Ruska invazija Mandžurije.
• 24. 5. - Britanci anektirali bursku Slobodnu Državu Oranje.
• 29. 5. - Francuzi osnovali Fort-Lamy, današnja N'Djamena, glavni grad Čada.
• 30. 5. - Deputacija 58 izaslanika, predstavnika 73 srpske opštine BiH u Pešti izradila "treći carski memorandum" (predat tek nakon godinu dana, usled Kalajevih smetnji).
• 31. 5. - Bokserski ustanak: 435 vojnika iz osam zapadnih zemalja stiže u Peking gde se raspoređuju oko svojih izaslanstava.

• 1. 6. - Carrie Nation započinje misiju demoliranja saluna.
• 4. 6. - Otvorena Rodinova izložba u Parizu
• 5. 6. - Britanska vojska zauzima Pretoriju.
• 5. 6. - Bokseri prekinuli prugu Peking-Tjencin.
• 7. 6. - Osnovan Pasterov zavod u Nišu, prvi u Srbiji i na Balkanu.
• 11. 6. - Stradao prvi stranac u Pekingu: pripadnici Kansu armije ubili sekretara japanskog poslanstva.
• 12. 6. - Drugi flotni zakon u Nemačkoj, za dostizanje britanske flote.
• 18. 6. - Bitka kod Lanfanga: Bokseri i vladine snage porazile Seymourovu ekspediciju koja se kretala prema Pekingu.
• 19. 6. - Theodore Roosevelt republikanski kandidat za potpredsjednika SAD-a
• 20. 6. - U Pekingu ubijen njemački ambasador Clemens von Ketteler (osveta za ubistvo kineskog dečaka); Bokseri tokom dana napadaju zapadna poslanstva, diplomati su odbacili jučerašnji ultimatum carice Cixi da napuste grad - počinje opsada Četvrti poslanstava. Pod opsadom je i katolička katedrala.
• 21. 6. - Carica Cixi objavljuje rat svim stranim silama.
• 27. 6. - Otvaranje središnje linije londonske podzemne željeznice.
• 30. 6. - Požar na dokovima u Hobokenu, Nju Džersi, širi se na tri putnička broda, poginulo najmanje 326 osoba.

 

 

• 1. 7. - Franc Ferdinand i Sofija Chotek sklopili morganatski brak.
• 2. 7. - Prvi let cepelinom.
• 9. 7. - Kraljica Viktorija prihvatila Ustavni akt Komonvelta Australija - stupa na snagu sledećeg 1. 1..
• 12. 7. - Putnički brod SS Deutschland postavlja rekord u brzini na Atlantiku.
• 15. 7. - Britanske trupe ugušile su ustanak Ašantija na Zlatnoj obali.
• jul - Ruska invazija Mandžurije.
• 19. 7. - Otvorena prva linija Pariškog metroa.
• 21. 7. (8. 7. po j.k.) - Kralj Aleksandar Obrenović oglasio svoju veridbu sa Dragom Mašin rođ. Lunjevica; vlada daje ostavku.
• 21/22. 7. - Milan Obrenović dao ostavku na položaj komandanta aktivne vojske.
• 23 - 27. 7. - Neredi Roberta Charlesa u New Orleansu - desetine mrtvih u rasnim sukobima, pojačana rasna segregacija i nasilje.
• 24. 7. - Pomilovani svi radikali osuđeni u vezi sa prošlogodišnjim Ivanjdanskim atentatom.
• 25. 7. (12. 7. po j.k.) - Nova srpska vlada, Alekse Jovanovića ("svadbeno ministarstvo").
• 27. 7. - Nemački car Wilhelm II drži govor korpusu koji odlazi u Kinu: kao što su Huni ušli u legendu, tako bi i ime Nemačke trebalo biti strašno u Kini - britanska propaganda će zato Nemce nazivati "Hunima".
• 29. 7. - Anarhist ubio talijanskog kralja Umberta I., nasleđuje ga sin Vittorio Emanuele III od Italije (vl. do 1946, kraljica mu je Jelena Savojska).

 

• 2. 8. - Druga hidrocentrala u Srbiji, Hidroelektrana „Pod gradom“ u Užicu na reci Đetinji, tek druga na svetu po Teslinim principima.
• 3. 8. - U Ohaju osnovana Firestone Tire & Rubber Company.
• 5. 8. (23. 7. po j.k.) - Venčanje kralja Aleksandra Obrenovića i Drage Mašin; kumuje ruski car Nikola II (preko otpravnika poslova Mansurova).
• 14. 8. - Savezničke trupe oslobađaju zaposjednute ambasade u Pekingu
• 31. 8. - Kraj željezničkog štrajka Taff Vale u Južnom Walesu
• 31. 8. - Britanska vojska okupirala Johannesburg

• 1. 9. - Razmjenom depeša između njemačkog cara Wilhelma II. i američkog predsjednika Williama McKinleya proradila je prva njemačka transatlantska kabelska linija duga 13.000 kilometara koja je ukinula monopol Velike Britanije nad gotovo svim međunarodnim kabelskim vezama.
• 3 - 5. 9. - Prvi hrvatski katolički sastanak u Zagrebu.
• 7. 9. (26. 8. j.k.) - Objavljeno da je kraljica Draga u "blagoslovenom stanju".
• 8. 9. - Galvestonski uragan odnosi najmanje 6000 života.
• 26. 9. - 24. 10. - Izbori u Ujedinjenom Kraljevstvu: velika većina za torijevce, novoosnovani laburisti dobili dva mesta, prvi put izabran Winston Churchill.
• 28. 9. (15. 9. po j.k.) - Persijski šah Muzafarid-Din Šah Kadžar proputovao kroz Srbiju.

• listopad - Norveški izumitelj Johann Vaaler traži patent za svoj izum spajalice za papir bez koje bi nam današnji život bio nezamisliv :)
• oktobar - Braća Wright počinju eksperimente sa jedrilicom.
• 16. 10. - Bernhard von Bülow je novi nemački kancelar (do 1909).
• 25. 10. - Britanija pripaja Transvaal

• 6. 11. - Republikanac William McKinley reizabran na predsjedničkim izborima u SAD-u (protukandidat William Jennings Bryan).
• 20. 11. - Ugarsko ministarstvo ukinulo Kolo mladeži, udrugu bačkih Bunjevaca.
• 22. 11. - Počeo trogodišnji štrajk u velškom kamenolomu Penrhyn.

• 1. 12. - Švicarsko Savezno vijeće donijelo je u Bernu odluku o pitanju Gvajane oko koje su se sporile Francuska i Brazil.
• 7. 12. - Maks Plank predstavio Plankov zakon zračenja crnog tela.
• decembar - U Nemačkoj izlazi prvi broj "Iskre", glasila Ruske socijal-demokratske radničke partije.
• 19. 12. - Nacrt statuta za uređenje vjerskih i vakufsko-mearifskih poslova i memorandum muslimanskog pokreta uručen Kalaju u Sarajevu.
• 31. 12. - U Kini je pogubljen kineski vojnik koji je 20. 6. ubio njemačkog veleposlanika barona von Kettelera.

• Svetsko stanovništvo: 1,65 milijardi.
• Slučaj Fate Omanović: vlasti smenile mostarskog muftiju Ali Fehmi Džabića, smenjen njegov sekretar i opštinski pisar Šerif Arnautović.
• Od početka godine do oktobra 1901. srpski poslanik odsutan sa Cetinja.
• Stojan Nanić iz Zaječara u svom "Prvom srpskom kinematografu", prikazuje filmove u Beogradu i Srbiji.
• "Godine 1900. i 1901. protekle su u pravom pogromu Srba" na Kosovu^[2][3].
• Jovan Cvijić počinje istraživanja Stare Srbije.
• ? Umro mitropolit raško-prizrenski Dionisije, naslediće ga arhimandrit Nićifor Perić (do 1911).
• Freudovo "Tumačenje snova" (zapravo novembar 1899).
• Rosa Luxemburg "Socijalna reforma ili revolucija".
• Elektrificiran Londonski metro.
• Lenjin u emigraciji do 1905.
• Slavoljub Penkala se doselio u Zagreb.
• Završen naftovod i železnička pruga Baku-Batumi u Ruskom carstvu.

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1900.

• 6. 1. - Marija Karađorđević, rumunska princeza, jugoslovenska kraljica († 1961)
• 29. 1. - Marko Tajčević, kompozitor († 1984)

• 4. 2. - Jacques Prévert, francuski pjesnik († 1977.)
• 5. 2. - Adlai Stevenson II, ambasador SAD pri UN († 1965)
• 12. 2. - Vasilij Čujkov, maršal SSSR († 1982)
• 13. 2. - Ivo Šeremet, slikar († 1991)
• 22. 2. - Luis Bunuel, španjolski filmski redatelj († 1983)

• 2. 3. - Kurt Weill, kompozitor († 1950)
• 5. 3. - Josip Gostić, hrvatski pjevač († 1963.)
• 8. 3. - Howard H. Aiken, kompjuterski pionir († 1973)
• 13. 3. - Jorgos Seferis, pesnik-nobelovac († 1971)
• 19. 3. - Frédéric Joliot-Curie, fizičar-nobelovac († 1958)
• 23. 3. - Erich Fromm, američki psihoanalitičar njemačkog porijekla († 1980.)
• 23. 3. - Josip Kraš, narodni heroj († 1941)

• 1. 4. - Tone Seliškar, književnik († 1969)
• 2. 4. - Milivoje Živanović, glumac († 1976)
• 5. 4. - Spencer Tracy, američki filmski glumac († 1967.)
• 25. 4. - Wolfgang Pauli, fizičar-nobelovac († 1958)
• 25. 4. - Vjekoslav Štefanić, hrvatski filolog († 1975.)
• 26. 4. - Charles Francis Richter, seizmolog († 1985)
• 28. 4. - Jan Ort, astronom († 1992)

• 4. 5. - Antun Augustinčić, hrvatski kipar († 1979.)
• 23. 5. - Hans Frank, nacistički guverner Poljske († 1946)

• 7. 6. - Rodoljub Čolaković, borac i političar († 1983)
• 15. 6. - Vladislav S. Ribnikar, političar, novinar, direktor Politike († 1955)
• 15. 6. - Stanislav-Staša Beložanski, slikar i scenograf († 1992)
• 17. 6. - Martin Bormann, Hitlerov tajnik († 1945)
• 25. 6. - Louis Mountbatten, 1st Earl Mountbatten of Burma, vicekralj Indije († 1979)
• 29. 6. - Antoine de Saint-Exupéry, francuski književnik i avijatičar († 1944.)

• 19. 7. - Dušan Vasiljev, pesnik († 1924)

• 4. 8. - Elizabeth Bowes-Lyon, kraljica majka Elizabete II († 2002)
• 25. 8. - Hans Adolf Krebs, biohemičar-nobelovac († 1981)

• 3. 9. - Urho Kekkonen, predsednik Finske († 1986)
• 11. 9. - Semjon Lavočkin, konstruktor aviona († 1960)

• 3. 10. - Thomas Wolfe, američki književnik († 1938.)
• 7. 10. - Heinrich Himmler, Reichsführer-SS († 1945)
• 22. 10. - Edward Stettinius Jr., državni sekretar SAD († 1949)

• 3. 11. - Adolf Dassler, osnivač Adidasa († 1978)
• 8. 11. - Margaret Mitchell, književnica († 1949)
• 8. 11. - Mihailo Vukdragović, kompozitor i dirigent, akademik († 1986)
• 14. 11. - Aaron Copland, američki skladatelj i dirigent († 1990.)
• 20. 11. - Chester Gould, crtač stripova († 1985)
• 25. 11. - Rudolf Höss, komandant Auschwitza († 1947)
• 26. 11. - Nikola Hećimović, sekretar Crvene pomoći († 1929)

• 6. 12. - Mihalj Servo, narodni heroj († 1941)
• 6. 12. - Agnes Moorehead, glumica († 1974)

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1900.

• 11. 1. - Ipolit Monden, prvi srpski ministar vojni (* 1811)
• 17. 1. - Josip Dobroslav Božić, franjevac, pisac (* 1860)
• 20. 1. - John Ruskin, engleski pisac i kritičar (* 1819)
• 31. 1. - John Douglas, 9th Marquess of Queensberry, pokrovitelj boksa (* 1844)
• 18. 2. - Eugenio Beltrami, matematičar (* 1835)
• 5. 3. - Nićifor Dučić, istoričar, kaluđer (* 1832)
• 6. 3. - Gottlieb Daimler, pionir automobila (* 1834)
• 6. 3. - Carl Bechstein, proizvođač klavira (* 1826)
• 28. 3. - Vincent Benedetti, francuski diplomat (* 1817)
• 5. 4. - Osman Nuri-paša, branitelj Plevne 1877. (* 1832)
• 18. 4. - Konstantin Nenadović, istoriograf (* 1822)
• 21. 4. - Jovan Đorđević, srpski književnik, profesor, prvi upravnik SNP u Novom Sadu (* 1826)
• 24. 4. - Mihovilj Naković, hrvatski književnik (* 1840)
• 30. 4. - Casey Jones, mašinovođa (* 1863)
• 1. 5. - Mihály Munkácsy, slikar (* 1844)
• 4. 5. - Augustus Pitt Rivers, inovator u arheologiji (* 1827)
• 2. 6. - Samori Ture, bivši afrički vladar (* ca. 1830)
• 9. 6. - Gajo Bulat, bivši gradonačelnik Splita (* 1836)

 

• 19. 7. - Jovan Sundečić, pesnik, sveštenik (* 1825)
• 26. 7. - Josip Torbar, hrvatski prirodoslovac (* 1824.)
• 29. 7. - Umberto I, kralj Italije (* 1844)
• 30. 7. - Alfred, vojvoda od Zaksen-Koburg i Gote (* 1844)
• 4. 8. - Étienne Lenoir, pionir motora sa unut. sagorevanjem (* 1822)
• 7. 8. - Wilhelm Liebknecht, njemački političar (* 1826.)
• 8. 8. - Emil Škoda, češki industrijalac (* 1839).
• 9. 8. - Ahmed Dževad-paša, osmanski general (* 1851)
• 12. 8. - Wilhelm Steinitz, šahista (* 1836)
• 13. 8. - Vladimir Solovjov, filozof, teolog, pesnik (* 1853)
• 21. 8. - Ilija Ognjanović Abukazem, srpski književnik (* 1845)
• 25. 8. - Friedrich Nietzsche, njemački filozof, pjesnik i klasični filolog (* 1844.)
• 20. 10. - Naim Frashëri, pesnik (* 1846)
• 22. 11. - Arthur Sullivan, skladatelj opereta (* 1842.)
• 30. 11. - Oscar Wilde, irski književnik (* 1854.)
• pros. - Ivan Stojanović, dubrovački svećenik (* 1829)
• 21. 12. - Leonhard von Blumenthal, njemački feldmaršal (* 1810)
• 27. 12. - William George Armstrong, engleski pronalazač i tvorničar (* 1810.)

• Jole Piletić, nekadašnji serdar (* 1814)

• Drama Anton Pavlovič Čehov - Ujak Vanja
• Roman Joseph Conrad - Lord Jim
• Studija Sigmunda Freuda Tumačenje snova
• Puccinijeva opera Tosca

• Početna tačka radnje The Time Machine je 5. januar 1900.

Godišnji kalendar

 

1900 na Wikimedijinoj ostavi

1. ↑ Tesla’s folly – why Wardenclyffe didn’t work. moreisdifferent.com
2. ↑ Bogdanović, Dimitrije. Knjiga o Kosovu. rastko.rs
3. ↑ The Kosovo chronicles, Part Two. rastko.rs