1900

**1900. po kalendarima**
Gregorijanski	1900. (MCM)
Ab urbe condita	2653.
Islamski	1317–1318.
Iranski	1278–1279.
Hebrejski	5660–5661.
Bizantski	7408–7409.
Koptski	1616–1617.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1955–1956.
• Shaka Samvat	1822–1823.
• Kali Yuga	5001–5002.
	Kineski
• Kontinualno	4536–4537.
• 60 godina	Yang Metal Miš; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11900.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	18. vijek – 19. vijek – 20. vijek
Decenija:	1870-e 1880-e 1890-e – 1900-e – 1910-e 1920-e 1930-e
Godine:	1897 1898 1899 – 1900 – 1901 1902 1903

Godina 1900 (MCM) bila je redovna godina koja počinje u ponedjeljak po gregorijanskom, ali prijestupna godina koja počinje u subotu po, na početku godine, 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru (linkovi pokazuju godišnje kalendare).

Ove godine je primenjeno pravilo gregorijanskog kalendara da godina deljiva sa četiri neće biti prestupna ako nije deljiva i sa 400. Zbog toga je razlika prema julijanskom kalendaru, koji nema izuzetaka za prestupne godine, od 1. 3. povećana na 13 dana.

Godina 1900. je poslednja godina 19. vijeka, ali i prva godina 1900-ih.

Događaji

Januar/Siječanj

1. 1. - Kruna, uvedena 1892, postaje jedinstvena i jedina valuta u Austro-ugarskoj monarhiji.

+ U Nigeriji uspostavljen britanski protektorat.

2. 1. - Prvi električni bus, u New Yorku; John Hay najavljuje politiku Otvorenih vrata koja promovira otvorenu američku trgovinu s Kinom; otvoren Čikaški kanal
5. 1. - John Edward Redmond, vođa irskih nacionalista, poziva na ustanak, Henry Augustus Rowland sa Sveučilišta John Hopkins otkriva zemljin magnetizam.
6. 1. - Buri napadaju Ladysmith u Burskom ratu, preko 1000 mrtvih
9. 1. - U Londonu izbija epidemija gripe.
11. 1. - Na sastanku predstavnika 40 srpskih opština Bosne i Hercegovine podržane vođe u sporu sa mitropolitima.
13. 1. - Njemački Car uvodi njemački kao službeni jezik u njemačkoj vojsci
13. 1.? - Arhiv Srbije počeo s radom.
14. 1. - Premijera Puccinijeve Tosce u Rimu, neuspijeh, glumcima prijećeno smrću.
19. 1. - Ernest von Koerber je novi predsednik vlade austrijskih zemalja (do 1904).
23. 1. - 5000 australskih rudara kreće u štrajk
24. 1. - Britanci poraženi kod Spion Kopa u Burskom ratu.
26. 1. (14. 1. po j.k.) - U Srbiji donesen Zakon o trgovačkoj akademiji, kao i Zakon o udruženjima, povodom namnoženih ukopnih i svadbenih udruženja, nekih vrsta finansijskih piramida.
26. 1. - Theodore Roosevelt prvi put napismeno upotrebio izraz "Govori tiho i nosi veliki štap".

Februar/Veljača

1. 2. (20. 1. po j.k.) - U Srbiji donesen Zakon o potpomaganju zemljoradničkih zadruga.
3. 2. - Guverner Kentakija William Goebel umro od rana dobijenih 4 dana ranije.
3. 2. - Štrajkači u Ahenu, Beču i Briselu zahtevaju 8-časovno radno vreme.
5. 2. - Ruska carska vlada opozicijskim je studentima odredila prisilnu obvezu služenja u vojsci.
6. 2. - Osnovan Međunarodni sud u Haagu.
9. 2. - Dwight Davis utemeljuje Davis Cup.
17. 2. - Podela ostrvlja Samoa: Nemačkoj pripada zapadno od 171. meridijana, SAD istočno.
27. 2. - U Engleskoj utemeljena laburistička stranka, prvi partijski sekretar Ramsay MacDonald.
28. 2. - Veliko vojvodstvo Baden donijelo je uredbu kojom se, prvi put u Njemačkoj, ženama daje pravo na studij na visokim školama. Dotad su mogle sudjelovati samo kao gosti slušači.
februar - Demonstracije frankovačkih studenata u Zagrebu - "Apcug Vlasi, apcug peticije", posle rasprave o srpskim peticijama u Saboru.

Mart/Ožujak

1. 3. - Od danas razlika između julijanskog i gregorijanskog kalendara iznosi 13 dana i tako do istog datuma 2100.
13. 3. - Britanska vojska osvaja Bloemfontein
14. 3. - SAD prelazi na zlatni standard (do 1933).
19. 3. - Arthur Evans počinje iskopavanje u Knososu.

April/Travanj

4. 4. - Atentat na Princa od Walesa u Belgiji.
14. 4. - U Parizu osnovan Union Cycliste Internationale (UCI - Međunarodni biciklistički savez).
15. 4. - 12. 11. - Exposition Universelle (1900) u Parizu.
22. 4. - U Zagrebu je osnovano Društvo hrvatskih književnika. U Matici hrvatskoj sastala se osnivačka skupština Društva hrvatskih književnika, na kojoj se okupilo sto književnika iz Zagreba i trojica izvan Zagreba. Predsjedao je predsjednik inicijativnoga odbora književnik Đuro Deželić. Za prvoga predsjednika izabran je najstariji hrvatski književnik, pripadnik generacije koja je vodila hrvatski narodni preporod - tada vrlo cijenjeni i popularni Ivan Trnski.
22. 4. - Bitka kod Koussérija: Francuzi osigurali područje današnjeg Čada.
30. 4. - Havaji i službeno postaju tertorij SAD.

Maj/Svibanj

5. 5. - Vanredno stanje u Barseloni, nakon nemira u tom ali i u drugim španskim gradovima.
9. 5. - Hidroelektrana na reci Gradac u Valjevu.
14. 5. - U sklopu Izložbe, u Parizu otvorene Druge olimpijske igre. Milan Neralić osvojio bronzu u sablji za Austrougarsku.
17. 5. - Burski rat: Britanci deblokirali Mafeking, poraz Bura.
17. 5. - Bokserski ustanak: ubijeno 60 kineskih hrišćana u tri sela kod Pekinga.
18. 5. - Odobrena društvena Pravila NEVEN
18. 5. - Tonga postaje britanski protektorat.
21. 5. - Ruska invazija Mandžurije.
24. 5. - Britanci anektirali bursku Slobodnu Državu Oranje.
29. 5. - Francuzi osnovali Fort-Lamy, današnja N'Djamena, glavni grad Čada.
30. 5. - Deputacija 58 izaslanika, predstavnika 73 srpske opštine BiH u Pešti izradila "treći carski memorandum" (predat tek nakon godinu dana, usled Kalajevih smetnji).
31. 5. - Bokserski ustanak: 400 vojnika iz osam zapadnih zemalja stiže u Peking gde se raspoređuju oko svojih izaslanstava.

Jun/Juni/Lipanj

1. 6. - Carrie Nation započinje misiju demoliranja saluna.
4. 6. - Otvorena Rodinova izložba u Parizu
5. 6. - Britanska vojska zauzima Pretoriju
7. 6. - Osnovan Pasterov zavod u Nišu, prvi u Srbiji i na Balkanu.
12. 6. - Drugi flotni zakon u Nemačkoj, za dostizanje britanske flote.
19. 6. - Theodore Roosevelt republikanski kandidat za potpredsjednika SAD-a
20. 6. - U Pekingu ubijen njemački ambasador Clemens von Ketteler (osveta za ubistvo kineskog dečaka); Bokseri tokom dana napadaju zapadna poslanstva.
27. 6. - Otvaranje središnje linije londonske podzemne željeznice.
30. 6. - Požar na dokovima u Hobokenu, Nju Džersi, širi se na tri putnička broda, poginulo najmanje 326 osoba.

Jul/Juli/Srpanj

1. 7. - Franc Ferdinand i Sofija Chotek sklopili morganatski brak.
2. 7. - Prvi let cepelinom.
9. 7. - Kraljica Viktorija prihvatila Ustavni akt Komonvelta Australija - stupa na snagu sledećeg 1. 1..
12. 7. - Putnički brod SS Deutschland postavlja rekord u brzini na Atlantiku.
15. 7. - Britanske trupe ugušile su ustanak Ašantija na Zlatnoj obali.
jul - Ruska invazija Mandžurije.
19. 7. - Otvorena prva linija Pariškog metroa.
21. 7. (8. 7. po j.k.) - Kralj Aleksandar Obrenović oglasio svoju veridbu sa Dragom Mašin rođ. Lunjevica; vlada daje ostavku.
21/22. 7. - Milan Obrenović dao ostavku na položaj komandanta aktivne vojske.
23 - 27. 7. - Neredi Roberta Charlesa u New Orleansu - desetine mrtvih u rasnim sukobima, pojačana rasna segregacija i nasilje.
24. 7. - Pomilovani svi radikali osuđeni u vezi sa prošlogodišnjim Ivanjdanskim atentatom.
25. 7. (12. 7. po j.k.) - Nova srpska vlada, Alekse Jovanovića ("svadbeno ministarstvo").
27. 7. - Nemački car Wilhelm II drži govor korpusu koji odlazi u Kinu: kao što su Huni ušli u legendu, tako bi i ime Nemačke trebalo biti strašno u Kini - britanska propaganda će zato Nemce nazivati "Hunima".
29. 7. - Anarhist ubio talijanskog kralja Umberta I., nasleđuje ga sin Vittorio Emanuele III od Italije (vl. do 1946, kraljica mu je Jelena Savojska).

Avgust/August/Kolovoz

2. 8. - Druga hidrocentrala u Srbiji, Hidroelektrana „Pod gradom“ u Užicu na reci Đetinji, tek druga na svetu po Teslinim principima.
3. 8. - U Ohaju osnovana Firestone Tire & Rubber Company.
5. 8. (23. 7. po j.k.) - Venčanje kralja Aleksandra Obrenovića i Drage Mašin; kumuje ruski car Nikola II (preko otpravnika poslova Mansurova).
14. 8. - Savezničke trupe oslobađaju zaposjednute ambasade u Pekingu
31. 8. - Kraj željezničkog štrajka Taff Vale u Južnom Walesu
31. 8. - Britanska vojska okupirala Johannesburg

Septembar/Rujan

1. 9. - Razmjenom depeša između njemačkog cara Wilhelma II. i američkog predsjednika Williama McKinleya proradila je prva njemačka transatlantska kabelska linija duga 13.000 kilometara koja je ukinula monopol Velike Britanije nad gotovo svim međunarodnim kabelskim vezama.
3 - 5. 9. - Prvi hrvatski katolički sastanak u Zagrebu.
7. 9. (26. 8. j.k.) - Objavljeno da je kraljica Draga u "blagoslovenom stanju".
8. 9. - Galvestonski uragan odnosi najmanje 6000 života.
26. 9. - 24. 10. - Izbori u Ujedinjenom Kraljevstvu: velika većina za torijevce, novoosnovani laburisti dobili dva mesta, prvi put izabran Winston Churchill.
28. 9. (15. 9. po j.k.) - Persijski šah Muzafarid-Din Šah Kadžar proputovao kroz Srbiju.

Oktobar/Listopad

listopad - Norveški izumitelj Johann Vaaler traži patent za svoj izum spajalice za papir bez koje bi nam današnji život bio nezamisliv :)
oktobar - Braća Wright počinju eksperimente sa jedrilicom.
16. 10. - Bernhard von Bülow je novi nemački kancelar (do 1909).
25. 10. - Britanija pripaja Transvaal

Novembar/Studeni

6. 11. - Republikanac William McKinley reizabran na predsjedničkim izborima u SAD-u (protukandidat William Jennings Bryan).
20. 11. - Ugarsko ministarstvo ukinulo Kolo mladeži, udrugu bačkih Bunjevaca.
22. 11. - Počeo trogodišnji štrajk u velškom kamenolomu Penrhyn.

Decembar/Prosinac

1. 12. - Švicarsko Savezno vijeće donijelo je u Bernu odluku o pitanju Gvajane oko koje su se sporile Francuska i Brazil.
7. 12. - Maks Plank predstavio Plankov zakon zračenja crnog tela.
decembar - U Nemačkoj izlazi prvi broj "Iskre", glasila Ruske socijal-demokratske radničke partije.
19. 12. - Nacrt statuta za uređenje vjerskih i vakufsko-mearifskih poslova i memorandum muslimanskog pokreta uručen Kalaju u Sarajevu.
31. 12. - U Kini je pogubljen kineski vojnik koji je 20. 6. ubio njemačkog veleposlanika barona von Kettelera.

Kroz godinu

Svetsko stanovništvo: 1,65 milijardi.
Slučaj Fate Omanović: vlasti smenile mostarskog muftiju Ali Fehmi Džabića, smenjen njegov sekretar i opštinski pisar Šerif Arnautović.
Od početka godine do oktobra 1901. srpski poslanik odsutan sa Cetinja.
Stojan Nanić iz Zaječara u svom "Prvom srpskom kinematografu", prikazuje filmove u Beogradu i Srbiji.
"Godine 1900. i 1901. protekle su u pravom pogromu Srba" na Kosovu^[1]^[2].
Jovan Cvijić počinje istraživanja Stare Srbije.
? Umro mitropolit raško-prizrenski Dionisije, naslediće ga arhimandrit Nićifor Perić (do 1911).
Freudovo "Tumačenje snova" (zapravo novembar 1899).
Rosa Luxemburg "Socijalna reforma ili revolucija".
Elektrificiran Londonski metro.
Lenjin u emigraciji do 1905.
Slavoljub Penkala se doselio u Zagreb.
Završen naftovod i železnička pruga Baku-Batumi u Ruskom carstvu.