ojciec

 

 

 

wymowa:

​^?/i, IPA: [ˈɔjʨ̑ɛʦ̑], AS: [oi ̯ćec], zjawiska fonetyczne: zmięk.

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(1.1) mężczyzna mający własne dziecko (w stosunku do tego dziecka); zob. też ojciec w Wikipedii

(1.2) biol. samiec mający potomstwo

(1.3) założyciel, pierwszy przedstawiciel; zob. też ojcowie-założyciele w Wikipedii

(1.4) rel. forma tytularna zakonników, rzadziej księży; zob. też ojciec (zakonnik) w Wikipedii

(1.5) zob. ojcowie → przodkowie

(1.6) zob. ojce

odmiana:

(1.1-4)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	ojciec	ojcowie
dopełniacz	ojca	ojców
celownik	ojcu	ojcom
biernik	ojca	ojców
narzędnik	ojcem	ojcami
miejscownik	ojcu	ojcach
wołacz	ojcze	ojcowie

przykłady:

(1.1) Matka i ojciec są najważniejszymi osobami w życiu dziecka.

(1.2) Nasz burek jest ojcem połowy psów we wsi.

(1.3) Wojciecha Bogusławskiego uważa się za ojca teatru polskiego.

(1.4) Ojciec przełożony odprawił mszę.

składnia:

kolokacje:

(1.1) zostać ojcem

(1.4) ojciec święty

synonimy:

(1.1) pot. tato, tata; przest. rodzic, rodziciel; daw. lub gw. ociec; slang. stary

(1.3) twórca, inicjator

(1.4) brat

antonimy:

hiperonimy:

(1.1) ascendent

hiponimy:

(1.1) pater familias

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. Ojciec mos, ojcowizna ż, ojcostwo n, ojczym m, ojczyzna ż, Ojców mrz, ojcowanie n

zdrobn. ojczulek mos

czas. ojcować ndk.

przym. ojcowski, ojcowy, ojczyźniany

skr. o.

związki frazeologiczne:

wykapany ojciec • ojciec chrzestny • przybrany ojciec • ojciec święty • nie ucz ojca dzieci robić • być ojcem • być ojcem i matką

przysłowia: jak ojciec umrze, dziecko półsierota, ale jak matka, to cała sierota • jaki ojciec, taki syn / jaki ogień, taki dym, jaki ociec, taki syn / jaki stawek, taki młyn, jaki ojciec, taki syn / jakie drzewo, taki klin, jaki ojciec, taki syn / zły ojciec rzadko ma dobrego syna • jeden ojciec dziesięć synów wychowa, a dziesięć synów jednego ojca żywić nie mogą • kto matce nie wycierpi, ten ojcu oczy wyłupi • kto nie słucha ojca, matki, niech słucha psiej skóry / kto ojca i matki słuchać nie chce, ten katu musi przyjść w ręce / kto za młodu ojca, matki nie słucha, ten na starość byczej skóry posłucha / kto nie słucha ojca, matki, będą bić go własne dziatki • ojca i matki tylko za grosz nie dostanie / za pieniądze ojca, matki nie kupisz / za pieniądze wszystkiego dostanie, prócz ojca i matki

etymologia:

od pol. ociec, od prasł. *otьcь, od praindoeur. *atta^[1]

por. bułg. отец, chorw. otac, czes. otec, głuż. wótc, kasz. òjc, mac. отец, ros. отец, karpatorusiń. отець, scs. отьць, słc. otec, słń. oče i ukr. оте́ць

por. gr. ἄττα i łac. atta

uwagi:

(1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Rodzina

zob. też ojciec w Wikicytatach

tłumaczenia:

• abazyński: (1.1) аба
• abchaski: (1.1) аб
• aczoli: (1.1) abaa
• ajnoski: (1.1) オナ (ona), ミチ (mici)
• aleucki: (1.1) adaq, ada-x̂
• amharski: (1.1) አባት
• angielski: (1.1) father; (1.2) father; (1.3) father; (1.4) father
• arabski: (1.1) أب (’ab) m, والد
• azerski: (1.1) ata
• balijski: (1.1) bapa
• baskijski: (1.1) aita; (1.2) aita; (1.3) aita; (1.4) aita
• białoruski: (1.1) бацька m; (1.4) айцец m
• bretoński: (1.1) tad m -où
• brithenig: (1.1) padr m; (1.2) padr m; (1.3) padr m; (1.4) padr m
• bułgarski: (1.1) баща m; (1.4) отец m
• chiński standardowy: (1.1) 父亲 (fùqīn), 爸爸 (bàbà)
• chorwacki: (1.1) otac m
• czeski: (1.1) otec, táta, tatínek, taťka, fotr (pejor.) m
• dolnołużycki: (1.1) nan m
• duński: (1.1) far w, fader w
• dzongkha: (1.1) ཨ་པ
• ekspreso: (1.1) patere
• esperanto: (1.1) patro
• estoński: (1.1) isa
• fidżyjski: (1.1) tama
• fiński: (1.1) isä
• francuski: (1.1) père m
• górnołużycki: (1.1) nan m
• gruziński: (1.1) მამა (mama)
• guarani: (1.1) ru
• hebrajski: (1.1) אבא m
• hiligaynon: (1.1) amay
• hiszpański: (1.1) padre m; (1.2) padre m; (1.3) padre m; (1.4) padre m
• ido: (1.1) patro
• indonezyjski: (1.1) ayah, bapak, ayahanda
• inguski: (1.1) да
• interlingua: (1.1) patre
• inuktitut: (1.1) ᐊᑖᑕ (ataata)
• islandzki: (1.1) faðir m, pabbi m
• jaćwieski: (1.1) tews
• japoński: (1.1) お父さん (おとうさん, otōsan), 父 (ちち, chichi)
• jawajski: (1.1) bapak
• jidysz: (1.1) פֿאָטער m (foter), טאַטע m (tate)
• kabardyjski: (1.1) адэ
• kabowerdeński: (1.1) pai
• kannada: (1.1) ಅಪ್ಪ (appa)
• karelski: (1.1) ižä, tuatto
• kaszubski: (1.1) òjc m
• kataloński: (1.1) pare m
• koreański: (1.1) 아버지 (abeoji)
• łaciński: (1.1) pater m
• macedoński: (1.1) татко m
• mongolski: (1.1) аав
• niderlandzki: (1.1) vader m
• niemiecki: (1.1) Vater m
• nowogrecki: (1.1) πατέρας m; (1.2) πατέρας m; (1.3) πατέρας m; (1.4) πατέρας m
• ormiański: (1.1) հայր
• paszto: (1.1) اب
• perski: (1.1) پدر (pedar)
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)  
• portugalski: (1.1) pai m
• romansz: (1.1) bap m
• rosyjski: (1.1) отец m; (1.3) родоначальник m
• rumuński: (1.1) tată m
• sanskryt: (1.1) पितृ m, (mający synów) सुतवत् m
• shona: (1.1) baba
• słowacki: (1.1) otec m, tato m, tatko m, tatíčko m, foter (pejor.) m
• staroangielski: (1.1) fæder
• starogrecki: (1.1) πατήρ m, φύσας m, γεννήσας m
• staroperski: (1.1) 𐎱𐎡𐎫𐎠
• susu: (1.1) baba
• sycylijski: (1.1) patri m
• szwedzki: (1.1) fader, far, pappa
• tahitański: (1.1) metua tane
• tajski: (1.1) พ่อ
• tamilski: (1.1) அப்பா
• tok pisin: (1.1) papa
• turecki: (1.1) baba
• tuvalu: (1.1) tamana, matua tagata
• tybetański: (1.1) ཕོ, ཨ་པ
• ukraiński: (1.1) батько m
• wepski: (1.1) tat
• węgierski: (1.1) apa
• wilamowski: fōter m, foter m
• włoski: (1.1) padre m; (1.3) padre m

źródła: