Natalia Makarowa

Natalia Makarowa

Natalia Makarowa (2012)
Data i miejsce urodzenia	1940 Leningrad, RFSRR, ZSRR
Zawód, zajęcie	tancerka baletowa, inscenizatorka, choreografka
Edukacja	Leningradzka Szkoła Choreografii
Pracodawca	Leningradzki Państwowy Akademicki Teatr Opery i Baletu im. S.M. Kirowa
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Natalia Romanowna Makarowa (ros. Ната́лия Рома́новна Мака́рова, ur. 21 października lub 21 listopada 1940 w Leningradzie^[1][2]) – rosyjska tancerka baletowa, inscenizatorka i choreografka^[3]. Uznawana za jedną z najlepszych tancerek klasycznych^[1]. Mary Clarke i Clement Crisp napisali w 1981, że „jej występy wyznaczają wysokie standardy artyzmu i arystokracji tanecznej, które czynią ją najlepszą baletnicą swojego pokolenia na Zachodzie”^[4].

Urodziła się w Leningradzie w Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republice Radzieckiej. W wieku 12 lub 13 lat została przyjęta do Leningradzkiej Szkoły Choreografii^[1][3]. Uczyła się w klasie eksperymentalnej^[3]. Mimo że większość uczniów rozpoczęła naukę już w wieku 9 lat, zdołała nadrobić zaległości i w ciągu sześciu lat nauki zaliczyła cały dziewięcioletni cykl edukacyjny^[3][2].

Po ukończeniu szkoły rozpoczęła pracę w Leningradzkim Państwowym Akademickim Teatrze Opery i Baletu im. S.M. Kirowa^[3]. Po niedługim czasie uzyskała tam status primabaleriny^[3]. Następnie w 1970 roku podczas trasy koncertowej w Londynie uciekła na Zachód^[5]. W późniejszym czasie Makarowa nawiązała współpracę z zespołami Amerykańskiego Teatru Baletowego w Nowym Jorku oraz Baletu Królewskiego w Londynie^[3].

Gdy po raz pierwszy przybyła na Zachód, poszerzyła swój repertuar choreograficzny, tańcząc balety współczesne. Jednocześnie nadal była najbardziej znana ze swoich klasycznych ról. Utożsamiano ją na przykład z takimi postaciami jak Odette/Odile, którą zagrała w Jeziorze łabędzim oraz z Giselle. W grudniu 1975 wraz z partnerem tanecznym Michaiłem Barysznikowem pojawili się w jednym z odcinków serialu BBC Arena^[6]. W 1976 roku Makarowa wystąpiła w spektaklu Jezioro łabędzie wystawionym w American Ballet Theatre, transmitowanym na żywo z Lincoln Center for the Performing Arts przez telewizję PBS i National Public Radio^[7]. Po rezygnacji dyrektor artystycznej ABT Lucii Chase na to stanowisko zgłosili kandydaturę zarówno Makarowa, jak i Barysznikow. Po tym, jak posadę dyrektora otrzymał Barysznikow, Makarowa wyjechała wraz z zespołem Royal Ballet of London^[7].

Nadal występowała w wielu różnych rolach^[1], zwłaszcza jako Giselle w balecie romantycznym o tym samym tytule. W 1989 roku powróciła do zespołu Baletu Kirowa i ponownie spotkała się z rodziną oraz byłymi kolegami i nauczycielami. Jej emocjonalny powrót do domu został udokumentowany w filmie Makarova Returns. Po występach w swoim macierzystym teatrze wycofała się z tańca, przekazując swoje buty i kostiumy do Muzeum Kirowa. Dziś Makarowa wystawia balety takie jak Jezioro łabędzie, Bajadera i Śpiącą królewnę dla publiczności z całego świata. Zrezygnowała z tańca z powodu odnoszenia coraz częstszych kontuzji, szczególnie kolan. W czasie swojej kariery otrzymała nagrodę Tony Award^[8], a także wiele innych nagród scenicznych za występy w broadwayowskim spektaklu On Your Toes. Grała także Lydię Łopokową (Lady Keynes) w Wooing in Absence Patricka Garlanda^[9]. Po raz pierwszy został on wykonany w Charleston Farmhouse, a następnie w Tate Britain.

Wyszła za mąż trzy razy. Pierwszy raz za tancerza baletowego, drugi raz za reżysera. W 1976 poślubiła przemysłowca Edwarda Mitri Karkara. Para doczekała się syna, Andrieja^[10]. Karkar zmarł 22 grudnia 2013 w wieku 81 lat^[11].

Uhonorowana m.in.:

• 1965 – Złotym Medalem Międzynarodowego Konkursu Baletowego w Warnie^[3]
• 1969 – Godnością Zasłużonego Artysty Federacji Rosyjskiej^[12]
• 1970 – Nagrodą Anny Pawłowej i nagrodą krytyków w Paryżu^[3]
• 1983 – Nagrodą Tony Award, Najlepsza aktorka w musicalu – On Your Toes (Broadway)^[8]
• 2012 – Nagrodą Kennedy Center Honor^[13]

Jej repertuar obejmował między innymi występy w następujących spektaklach baletowych^[3]:

• Ciemne Elegie
• Ogród bzów
• Słup ognisty
• Temat z wariacjami
• Apollo i muzy
• Bajadera
• Królestwo Cieni
• Coppelia
• Córka źle strzeżona
• Sylfida
• Don Kichot
• Rajmonda
• Święto wiosny
• Ognisty ptak
• Giselle
• Jezioro Łabędzie
• Śpiąca królewna
• Chopiniana
• Cudowny mandaryn
• Pas de Quatre
• Manon
• Adaptacje Romea i Julii

• 1974 – Królestwo Cieni – American Ballet Theatre
• 1980 – Bajadera – American Ballet Theatre
• 1983 – Paquita – American Ballet Theatre
• 1984 – Królestwo Cieni – Balet Narodowy Kanady
• 1985 – Królestwo Cieni – London Festival Ballet
• 1986 – Królestwo Cieni – Teatro Municipal – Rio de Janeiro, Brazylia
• 1988 – Jezioro łabędzie – London Festival Ballet
• 1989 – Bajadera – Królewski Balet Szwecji
• 1989 – Bajadera – Balet Królewski – Covent Garden – Londyn
• 1991 – Paquita – Balet Narodowy Kanady
• 1991 – Paquita – Universal Ballet Company of Seoul, Korea Południowa
• 1992 – Bajadera – Balet La Scala
• 1992 – Bajadera – Teatro Colón, Argentyna
• 1997 – Bajadera – Fiński Balet Narodowy
• 1997 – Bajadera – Ballet de Santiago, Chile
• 1998 – Bajadera – Balet Australijski
• 2000 – Królestwo Cieni – Balet San Francisco
• 2000 – Giselle – Królewski Balet Szwecji
• 2000 – Bajadera – Teatro Municipal, Rio de Janeiro
• 2001 – Jezioro Łabędzie – Teatro Municipal, Rio de Janeiro
• 2002 – Bajadera – Balet Hamburski
• 2003 – Śpiąca królewna – Royal Ballet – Covent Garden – Londyn
• 2002 – Paquita – Balet San Francisco
• 2004 – Bajadera – Teatr Wieki Opera Narodowa, Warszawa,
• 2005 – Jezioro Łabędzie – Balet Permski w Rosji
• 2007 – Bajadera – Holenderski Balet Narodowy
• 2007 – Jezioro Łabędzie – Narodowy Balet Chin
• 2008 – Bajadera – Corella Ballet, Teatro Real, Madryt
• 2009 – Bajadera – Balet Tokijski
• 2013 – Bajadera – Narodowy Balet Ukrainy, Kijów^[14]