Jean-Paul Belmondo

Jean-Paul Belmondo

Jean-Paul Belmondo (1960)
Imię i nazwisko	Jean-Paul Charles Belmondo
Data i miejsce urodzenia	9 kwietnia 1933 Neuilly-sur-Seine
Data i miejsce śmierci	6 września 2021 Paryż
Zawód	aktor, producent filmowy
Współmałżonek	Elodie Constantin (1953–1965; rozwód) Natty Tardivel (2002–2008; rozwód)
Lata aktywności	1953–2015
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Jean-Paul Charles Belmondo, zwany Bébel (ur. 9 kwietnia 1933 w Neuilly-sur-Seine, zm. 6 września 2021 w Paryżu^[1]) – francuski aktor i producent filmowy. Jedna z twarzy francuskiej Nowej Fali. Najbardziej znany z ról w filmach Do utraty tchu (1960), Szpicel (1962), Szalony Piotruś (1965) i Podróż rozpieszczonego dziecka (1988)^[2].

Urodził się w Neuilly-sur-Seine^[3][4], w regionie Île-de-France, w departamencie Hauts-de-Seine jako syn paryskiego rzeźbiarza pieds-noirs Paula Belmondo (1898–1982), urodzonego w Algierii, którego rodzice pochodzili z Sycylii i Piemontu^[5] i tancerki Sarah Rainaud-Richard (1901–1997). Ma starszego brata – Alaina (ur. 1931). Jako dziecko chciał być klownem^[6]. W młodości nie był dobrym uczniem w szkole^[7][8], ale rozwinął wielką pasję do amatorskiego boksu i piłki nożnej^[9][10].

W wieku 17 lat zaczął grać na scenie. W 1954 roku studiował w szkole sztuk dramatycznych Conservatoire national supérieur d’art dramatique (CNSAD) w Paryżu^[11]. Od roku 1955 rozpoczął karierę filmową, grając drobne role, w tym w filmie krótkometrażowym Molière (1956) i komedii Pieszo, konno i wozem (À pied, à cheval et en voiture, 1957). Na planie komedii Bądź piękna i milcz (Sois belle et tais-toi, 1958) w roli Pierrota poznał Alaina Delona, z którym zagrał jeszcze w następnych czterech innych obrazach – Sławne miłości (Amours célèbres, 1961), Czy Paryż płonie? (Paris brûle-t-il?, 1966), Borsalino (1970) i Dziewczyna dla dwóch (Une chance sur deux, 1998)^[12].

Jednak dopiero rola Michela Poiccarda / Laszlo Kovacsa w Jean-Luca Godarda Do utraty tchu (À bout de souffle, 1960) przyniosła mu sławę i stała się jedną z kluczowych postaci francuskiej Nowej Fali^[13]. Za tytułową rolę w dramacie wojennym Jean-Pierre’a Melville’a Ksiądz Leon Morin (Léon Morin, prêtre, 1961) był nominowany do Nagrody Brytyjskiej Akademii Filmowej jako najlepszy aktor zagraniczny^[14]. W komedii Skórka z banana (Peau de banane, 1963) u boku Jean-Pierre’a Marielle wystąpił jako Michel Pollard Thibault, były mąż Jeanne Moreau. Jako Ferdinand „Piotruś” Griffon w melodramacie Jean-Luca Godarda Szalony Piotruś (Pierrot le Fou, 1965) zdobył nominację do Nagrody Brytyjskiej Akademii Filmowej jako najlepszy aktor zagraniczny^[14]. Za rolę ekscentrycznego policjanta Antoniego Ceruttiego (komisarza dywizji Stanislasa Borowitza), który zaczyna działać na granicy prawa, by dopaść przestępców odpowiedzialnych za zabójstwo w komedii kryminalnej Georges’a Lautnera Glina czy łajdak (Flic ou voyou, 1979) był nominowany do Nagrody Jupitera^[14].

W wieku trzydziestu lat wydał autobiografię 30 lat, 25 filmów, choć grał w nich zaledwie od sześciu lat. Filmy przyniosły mu sławę i pieniądze, lecz jego pasją pozostał teatr.

Odznaczony Orderem Narodowym Zasługi (klasa IV – 1986^{[potrzebny przypis]}, klasa III – 1994^[15], klasa II – 2017^[16]), odznaczony Legią Honorową (klasa V – 1980^{[potrzebny przypis]}, klasa IV – 1991^{[potrzebny przypis]}, klasa III – 2007^[17], klasa II – 2019^[18]).

Za kreację Sama Liona w komediodramacie Claude’a Leloucha Podróż rozpieszczonego dziecka (Itinéraire d’un enfant gâté, 1988) zdobył nagrodę Cezara 1989 dla najlepszego aktora^[14]. W 2011 odebrał honorową Złotą Palmę na 64. Festiwalu Filmowym w Cannes^[14], a w 2016 został uhonorowany Złotym Lwem za całokształt twórczości na 73. Festiwalu Filmowym w Wenecji^[14].

Był na okładkach magazynów takich jak „Life” (w listopadzie 1966), „Film” (w marcu 1974, w sierpniu 1985), „L’Officiel Hommes” (w lutym 1979), „Ekran” (w październiku 1983), „Paris Match” (w kwietniu 1993), „Gala” (w maju 2011), „GQ” (w kwietniu 2014, w kwietniu 2018) i „Esquire” (w lutym 2015, w listopadzie 2017)^[19].

4 grudnia 1953 poślubił Elodie Constantin, z którą miał trójkę dzieci: córki – Patricie (ur. 1953, zm. 1993)^[20] i Florence (ur. 1960) oraz syna Paula Alexandre (ur. 23 kwietnia 1963)^[21], który został kierowcą wyścigowym. Jednak 29 września 1966 doszło do rozwodu. Związany był z Ursulą Andress (1965–1972) i Laurą Antonelli (1972–1980)^[22]. 29 grudnia 2002 ożenił się z Natty Tardivel, z którą miał córkę Stellę (ur. 13 sierpnia 2003). 5 września 2008 rozwiódł się^[23]. W latach 2008–2012 związany był z Barbarą Gandolfi^[24].

22 sierpnia 2001 wyszedł z paryskiego szpitala, w którym spędził dwa tygodnie z powodu udaru mózgu.

Zmarł 6 września 2021 w swoim domu w Paryżu w wieku 88 lat, po okresie złego stanu zdrowia^[25]; został pochowany 10 września na cmentarzu Père-Lachaise w Paryżu.

• 2009: Un homme et son chien jako Charles
• 2000: Moja krew (L’Aîné des Ferchaux) jako Paul Ferchaux
• 2000: Amazonka (Amazone) jako Edouard
• 2000: Aktorzy (Les Acteurs) jako on sam
• 1999: Być może (Peut-être) jako Ako
• 1998: Dziewczyna dla dwóch (Une chance sur deux) jako Léo Brassac
• 1996: Désiré jako Désiré
• 1995: Sto i jedna noc (Les Cent et une nuits) jako profesor Bébel
• 1995: Nędznicy (Les Misérables) jako Henri Fortin/Jean Valjean/Roger Fortin
• 1992: Obrońca (L’Inconnu dans la maison) jako Loursat
• 1988: Podróż rozpieszczonego dziecka (Itinéraire d’un enfant gâté) jako Sam Lion
• 1987: W imię przyjaźni (Le Solitaire) jako Stan Jalard
• 1985: Skok (Hold-Up) jako Grimm
• 1984: Złoto dla pazernych (Les Morfalous) jako Pierre Augagneur
• 1984: Wesołych Świąt (Joyeuses Pâques) jako Stephane Margelle
• 1983: Raptus (Le Marginal) jako komisarz Phil Jordan
• 1982: As nad asy (L’As des as) jako Jo Cavalier
• 1981: Zawodowiec (Le Professionnel) jako Josselin Beaumont (Joss)
• 1979: Glina czy łajdak (Flic ou voyou) jako Antonio Cerutti/Stanislas Borovitz
• 1979: Błazen (Le Guignolo) jako Alexandre Dupré
• 1977: Dubler (L’Animal) jako Mike Gaucher i Bruno Ferrari
• 1976: L’Alpagueur jako Roger Pilard
• 1976: Ciało mojego wroga (Le Corps de mon ennemi) jako François Leclercq
• 1975: Niepoprawny (L’Incorrigible) jako Victor Vauthier
• 1975: Strach nad miastem (Peur sur la ville) jako komisarz Jean Letellier
• 1974: Stavisky... jako Serge Alexandre Stavisky
• 1973: L’Héritier jako Barthelemy Cordell
• 1973: Le Magnifique jako Bob Saint-Clair/François Merlin
• 1972: La Scoumoune jako Roberto Borgo
• 1972: Doktor Popaul (Docteur Popaul) jako dr Paul Simay
• 1971: Cenny łup (Le Casse) jako Azad
• 1971: Małżonkowie roku drugiego (Les Mariés de l’an II) jako Nicolas Philibert
• 1970: Borsalino jako Francois Capella
• 1969: Mężczyzna, który mi się podoba (Un homme qui me plaît) jako Henri
• 1969: Syrena z Missisipi (La Sirène du Mississippi) jako Louis Mahé
• 1969: Mózg (Le Cerveau) jako Arthur Lespinasse
• 1968: Człowiek w pięknym krawacie (Ho!) jako François Holin (Ho)
• 1967: Casino Royale jako francuski legionista
• 1967: Życie złodzieja (Le Voleur) jako Georges Randal
• 1966: Kochany łobuz (Tendre voyou) jako Tony Marechal
• 1966: Czy Paryż płonie? (Paris brûle-t-il?) jako Pierreflot/Y. Morandat
• 1965: Par un beau matin d’été jako Francis
• 1965: Człowiek z Hongkongu (Les Tribulations d’un chinois en Chine) jako Arthur Lempereur
• 1965: Szalony Piotruś (Pierrot le fou) jako Ferdinand Griffon zwany Piotrusiem
• 1964: 100 tysięcy dolarów w słońcu (Cent mille dollars au soleil) jako Rocco
• 1964: Weekend w Zuydcoote (Week-end a Zuydcoote) jako Julien Maillat
• 1964: Échappement libre jako David Ladislas
• 1964: Człowiek z Rio (L’Homme de Rio) jako Adrien Dufourquet
• 1964: Polowanie na mężczyznę (La Chasse à l’homme) jako Fernand
• 1963: Le Doulos jako Silien
• 1963: Dragées au poivre jako Raymond
• 1963: Młodszy Ferchau (L’Aîné des Ferchaux) jako Michel Maudet
• 1963: Peau de banane jako Michel
• 1963: Wzburzone morze (Mare matto) jako Il Livornese
• 1962: Małpa w zimie (Un singe en hiver) jako Gabriel Fouquet
• 1962: Il Giorno più corto
• 1962: Cartouche-zbójca (Cartouche) jako Louis-Dominique Bourguignon alias Cartouche
• 1961: Un nommé La Rocca jako Roberto La Rocca
• 1961: Ksiądz Leon Morin (Léon Morin, prêtre) jako Leon Morin
• 1961: Kobieta jest kobietą (Une Femme est une femme) jako Alfred Lubitsch
• 1961: Syn marnotrawny (La Viaccia) jako Amerigo
• 1961: Sławne miłości (Amours célèbres) jako Lauzun
• 1960: La Française et l’amour jako Gilles
• 1960: Les Distractions jako Paul
• 1960: Charlotte et son jules jako Jean
• 1960: Ryzykanci (Classe tous risques) jako Eric Stark
• 1960: List nowicjuszki (Lettere di una novizia) jako Giuliano Verdi
• 1960: Matka i córka (La Ciociara) jako Michele
• 1960: Do utraty tchu (À bout de souffle) jako Michel Poiccard alias Laszlo Kovacs
• 1960: Moderato Cantabile jako Chauvin
• 1959: Ein Engel auf Erden jako Michel Barrot
• 1959: Les Trois mousquetaires jako D’Artagnan
• 1959: Na dwa spusty (À double tour) jako Laszlo Kovacs
• 1958: Bądź piękna i milcz (Sois belle et tais-toi) jako Pierrot
• 1958: Un drôle de dimanche jako Patrick
• 1958: Les Copains du dimanche jako Trebois
• 1958: Oszuści (Les Tricheurs) jako Lou
• 1957: À pied, à cheval et en voiture jako Venin
• 1956: Molière jako Le Merluche

• Hanna Zamenhof–Nowicka. Wieczny kaskader. „Film”. nr 19/1980 (1640 [XXXV]), s. 20–21, 11 maja 1980. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X. 
• Alexandre Astruc. Czy należy spalić Belmondo?. „Film”. nr 4/1983 (1751 [XXXVIII]), s. 8–9, 23 stycznia 1983. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X. 
• Portret na życzenie: Jean-Paul Belmondo. „Film”. nr 5/1983 (1752 [XXXVIII]), s. 22, 30 stycznia 1986. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X. 
• Jacek Życiński. Kochany łobuz. „Film”. nr 31/1985 (1883 [XL]), s. 16–19, 4 sierpnia 1985. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X. 

• Jean–Paul Belmondo (1933–2021) w bazie IMDb (ang.)
• Jean–Paul Belmondo w bazie Filmweb
• Jean–Paul Belmondo w bazie Notable Names Database (ang.)
• Jean–Paul Belmondo w bazie Discogs.com (ang.)