[go: up one dir, main page]

Przejdź do zawartości

J-5 Marco

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
J-5 Macro
Ilustracja
J-5 Marco eksponowany w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie
Dane podstawowe
Państwo

 Polska

Producent

Marco-Electronic

Konstruktor

Jarosław Janowski

Typ

motoszybowiec

Konstrukcja

laminatowa

Załoga

1

Historia
Data oblotu

30 października 1983

Liczba egz.

ok. 33

Dane techniczne
Napęd

KFM 107ER

Moc

25 KM

Wymiary
Rozpiętość

8,04 m[1]

Długość

4,66 m

Wysokość

1,58 m

Powierzchnia nośna

6,2 m²

Profil skrzydła

Wortmann FX67-K170/17

Masa
Własna

176 kg

Startowa

280 kg

Zapas paliwa

24 l

Osiągi
Prędkość maks.

183 km/h

Prędkość przelotowa

160 km/h

Prędkość minimalna

78 km/h

Prędkość dopuszczalna

220 km/h

Prędkość wznoszenia

2,3 m/s

Prędkość min. opadania

1,2 m/s

Pułap

3000 m

Zasięg

550 km

Rozbieg

200 m

Dobieg

150 m

Współczynnik obciążenia konstrukcji

+6 / -3 g

Dane operacyjne
Liczba miejsc
1
Użytkownicy
Polska, Francja, USA, RFN, Austria, Szwajcaria

J-5 Marco – polski motoszybowiec o konstrukcji laminatowej. Pierwszy polski motoszybowiec wykonany z kompozytów.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Projekt J-5 był opracowany przez Jarosława Janowskiego w latach 1980-1982. Stanowił on rozwinięcie wcześniej opracowanych konstrukcji J-1 Prząśniczka, J-2 Polonez i J-3 Orzeł. Prace nad konstrukcją w tym okresie finansowało przedsiębiorstwo polonijne Alpha z Krakowa[2].

Opracowany kadłub, sprofilowana osłona kabiny, chowane podwozie oraz usterzenie motylkowe pozwoliło na znaczną poprawę aerodynamiki konstrukcji. Skrzydło zostało wyposażone w klapolotki na całej długości płata oraz hamulce aerodynamiczne. Nowością była rezygnacja z drążka sterowego i zastosowanie joysticka na prawej burcie kabiny. Jako napęd został zastosowany silnik KFM 107ER o mocy 25 KM (18,4 kW) ze śmigłem pchającym[3].

W 1982 r. konstrukcja stała się obiektem zainteresowania belgijskiego przedsiębiorcy, który po zapoznaniu się z projektem chciał zamówić 200 sztuk motoszybowca. Konstruktor nie miał możliwości zbudowania prototypu. Podjęła się tego firma Marco Electronic, należąca do Sobiesława Zasady, która następnie podjęła produkcję seryjną[4]. Samolot został zaprezentowany w dniach 27-28 sierpnia 1983 roku podczas II Ogólnopolskiego Zlotu Konstruktorów Amatorów[5].

Prototyp, o znakach rejestracyjnych SP-P040, został oblatany 30 października 1983 r. przez Januarego Romana[6]. Samolot poddano modyfikacjom, m.in. przesunięto środek ciężkości do przodu, co poprawiło jego wychodzenie z korkociągu. Po zakończeniu prób państwowych, o łącznym nalocie 160 godzin, samolot uzyskał polski certyfikat w 1987 r.

Do końca 1991 r. wyprodukowano 33 egzemplarze motoszybowca jako zestawy do samodzielnego montażu, z czego większość sprzedano za granicę. Do Francji trafiło 15 egz., 6 do USA, 8 do RFN, Austrii i Szwajcarii. Producent przewidywał, że na samodzielny montaż potrzebne jest 650 godzin pracy.
W 1990 oraz 1991 r. pilot Alain Flottard na J-5 Marco (F-WZUE) z włoskim silnikiem KFM 107 ustanowił rekordy świata Międzynarodowej Federacji Lotniczej w kat. C-1a/0 (samoloty z napędem o masie do 300 kg)[7][8].

Na bazie prototypu, zarejestrowanego jako SP-FAB, Jarosław Janowski opracował wersję rozwojową, w której powiększono rozpiętość do 11,3 m. Pozwoliło to na skrócenie rozbiegu i zwiększeniu zasięgu. Został oblatany 24 lipca 1990 r., a jego próby ukończono w 1991 r. Część egzemplarzy otrzymała stałe dwukołowe podwozie[1].

Jeden egzemplarz, o znakach rejestracyjnych SP-YAC, znajduje się w zbiorach Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, jednak nie jest umieszczony na stałej ekspozycji[2].

Konstrukcja

[edytuj | edytuj kod]

Jednomiejscowy średniopłat o konstrukcji kompozytowej z silnikiem pchającym[1].

Skrzydło o konstrukcji kompozytowej, dwudzielne, jednodźwigarowe. W skrzydłach znajdują się zbiorniki paliwa. Istnieje możliwość demontażu skrzydeł, np. do transportu lub garażowania. Hamulce aerodynamiczne wysuwane z górnej powierzchni płata. Kadłub skorupowy, wykonany z kompozytu szklano-epoksydowego. Kabina zakryta, wyposażona w zestaw przyrządów VFR i radiostację UHF. Usterzenie typu Rudlickiego, kompozytowe. Podwozie jednotorowe złożone z chowanego koła głównego i kółka ogonowego. Mechanizm chowania podwozia o napędzie ręcznym. Na końcach skrzydeł podpórki z kółkami. Część egzemplarzy jest wyposażona w stałe dwukołowe podwozie. Napęd: dwucylindrowy silnik KFM 107ER w układzie bokser, o pojemności 330 cm3 i mocy 25 KM (18,4 kW), z dwułopatowym śmigłem pchającym o średnicy 1,15 m.[9]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c [1] Alpha J-5 "Marco", 1983
  2. a b Janowski J-5 Marco
  3. Samoloty Jarosława Janowskiego, „Polska technika lotnicza. Materiały historyczne”, 10 (65), październik 2010 [dostęp 2018-07-29] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-18] (pol.).
  4. J-5 Marco. [dostęp 2018-07-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-25)].
  5. Glass 1983 ↓, s. 1-2.
  6. Jędrzejewski 2014 ↓, s. 552.
  7. Alain Flottard (FRA). www.fai.org. [dostęp 2019-09-11].
  8. Alain Flottard (FRA). www.fai.org. [dostęp 2019-09-11].
  9. Makowski 1996 ↓, s. 58.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]