Bigatus
Bigatus (l.mn. bigati) – srebrna moneta rzymska, rodzaj denara republikańskiego z przedstawieniem bigi, czyli rydwanu z zaprzęgiem dwukonnym, powożonego przez bóstwo.
Według aktualnych ustaleń wprowadzony na początku II w. p.n.e. jako uzupełnienie wcześniej emitowanego kwadrygata (quadrigatus)[1]. Wzorem były zapewne monety sycylijskie z wyobrażeniami bigi i kwadrygi. Na awersie przedstawiano zwykle głowę Marsa (względnie Bellony).
Wczesne bigaty nosiły wizerunek księżycowego bóstwa – Luny w dwukonnym rydwanie. Ok. 157 r. p.n.e. zaczęto wybijać monetę z wyobrażeniem zwycięskiej Wiktorii[2]. Później umieszczano też postać Diany, Herkulesa i innych bóstw. Moneta wspominana jest jako argenteus bigatus u Pliniusza[3] i Liwiusza[4].
Przez długi czas bigaty należały do monet przyjmowanych z zaufaniem przez barbarzyńców[5] ze względu na znany wizerunek i niezmniejszoną zawartość srebra. Stwierdzono jednak istnienie suberatów również i tych monet[6], czego istotnym dowodem są spotykane egzemplarze bigatów karbowanych, czyli serratów, mające gwarantować ich kruszcową jakość.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Grand Larousse encyclopédique podaje, że bito go od r. 217 do 67 p.n.e. (t. 2, s. 131). Zdaniem większości numizmatyków nie wcześniej jednak niż od ok. 190 r. p.n.e. (C. Rodewald: Money in the age of Tiberius. Manchester 1976, s. 142).
- ↑ O czym wspominają zarówno Plutarch (Żywot Othona 4), jak i Tacyt (Dzieje I,86); być może w związku z propagandowym akcentowaniem przewagi Rzymu po bitwie pod Pydną (168 r. p.n.e.).
- ↑ Historia naturalna 23,14.
- ↑ Dzieje Rzymu, np. XXXI,49; XXXIV,10; 46.
- ↑ Tacyt: Germania 5,5.
- ↑ C. Rodewald: Money in the age of Tiberius, dz. cyt., s. 100 (przyp. 217), s. 142-143.