Bolesław Woytowicz

Bolesław Woytowicz

Data i miejsce urodzenia	5 grudnia 1899 Dunajowce
Pochodzenie	polskie
Data i miejsce śmierci	11 lipca 1980 Katowice
Instrumenty	fortepian
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor, pianista, pedagog
Powiązania	Akademia Muzyczna w Katowicach
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Zobacz w Wikiźródłach hasło Bolesław Woytowicz w Encyklopedii Muzycznej PWM

Bolesław Woytowicz (ur. 5 grudnia 1899 w Dunajowcach na Podolu^[1], zm. 11 lipca 1980 w Katowicach)^[2][3]  – polski kompozytor, pianista i pedagog związany m.in. z Państwową Wyższą Szkołą Muzyczną w Katowicach. Współtwórca śląskiej szkoły kompozytorów.

Urodził się w rodzinie Michała (1877–1967) i Domicelli ze Zwolakowskich (1880–1967). Miał dziewięcioro rodzeństwa (jedno zmarło w niemowlęctwie), najstarszy był Bolesław, a następnie Wiktor, Wanda Staniszewska, Regina Michałowska, Halina Symonik, Kazimierz, Anna Radzimowska-Pachura, Henryk oraz Stefania Woytowicz-Rudnicka^[4]. Jego ojciec i dziadek Mikołaj byli organistami i to pod ich okiem pobierał pierwsze lekcje muzyki^[5].

Był dwukrotnie żonaty. Pierwszą żoną (od 19 maja 1931^[6] do 17 września 1946) była dr Wanda Grabińska, radca w Ministerstwie Opieki Społecznej, pierwsza kobieta na stanowisku sędziowskim w Polsce. Od 12 października 1946 jego drugą żoną była Irena Bielińska z Goszczyńskich (1902–1964), rzeczoznawca z zakresu historii sztuki^[4].

Zmarł w Katowicach, pochowany w grobowcu rodzinnym (obok żony Ireny Bielińskiej-Woytowiczowej) na cmentarzu Wilanowskim w Warszawie^[4].

Od 1912 uczył się w męskim gimnazjum klasycznym w Kamieńcu Podolskim, które ukończył w 1918 ze złotym medalem. Naukę gry na fortepianie rozpoczął w wieku 14 lat w średniej szkole muzycznej pod kierunkiem Nowackiej i T. Hanickiego. W latach 1916–1917 uczył się gry na fortepianie u pianisty i kompozytora Aleksandra Wielhorskiego w Kamieńcu Podolskim. Zanim rozpoczął karierę muzyczną obronił doktorat z filologii słowiańskiej na uniwersytecie w Kijowie. Studiował także prawo i matematykę w Warszawie. W latach 1920–1924 studiował grę na fortepianie w warszawskiej Wyższej Szkole Muzycznej w klasie Aleksandra Michałowskiego. Na tej samej uczelni studiował kompozycję pod kierunkiem Witolda Maliszewskiego i Felicjana Szopskiego. W latach 1929–1932 studiował kompozycję u Nadii Boulanger w Paryżu^[2][3] .

Od 1924 koncertował jako pianista, zarówno w kraju, jak i za granicą. m.in. we Francji, Czechosłowacji, Austrii, Niemczech, Szwajcarii, Włoszech, w krajach nadbałtyckich, Holandii, Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. W 1927 wziął udział w I Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina, uzyskując w dowód uznania specjalny dyplom. Począwszy od kolejnego konkursu regularnie zasiadał w gronie jego jury^[2].

W czasie wojny, od 16 listopada 1939 prowadził w Warszawie kawiarnię z muzyką poważną, w której skupiała się działalność koncertowa i konspiracyjna środowiska muzycznego^[7][3] . Na początku lokal nosił nazwę „Dom Sztuki”, a w 1941 został przemianowany na „Kawiarnię prof. B. Woytowicza”^[4]. Woytowicz urządzał koncerty, pomagając w ten sposób artystom znajdującym się bez środków do życia. W kawiarni występowali m.in. Kazimierz Wiłkomirski, Eugenia Umińska, Irena Dubiska, duet fortepianowy Lutosławskiego i Panufnika, Zbigniew Drzewiecki, Jan Ekier, Ewa Bandrowska-Turska, Adam Didur, recitale dawał też sam Bolesław Woytowicz. Kawiarnia stanowiła jednocześnie miejsce spotkań muzyków prowadzących tajne nauczanie i uczestniczących w akcji oporu, była punktem kolportażu zakazanych ulotek i gazetek, „przechowalnią” dzieł sztuki, a nawet magazynem broni. W 1943 został aresztowany przez hitlerowców i osadzony na Pawiaku, gdzie spędził cztery tygodnie (od 22 maja do 23 czerwca 1943)^[5]. Przeżycia z tego okresu opisał w opublikowanych po wojnie wspomnieniach (W okupowanej Warszawie^[8]). W powstaniu warszawskim zniszczeniu uległy 22 rękopisy jego utworów, w tym m.in. Koncert fortepianowy, Concertino na ork. i I symfonia^[7].

Po wojnie kontynuował działalność koncertową. Występował do 1974, kiedy to postanowił całkowicie oddać się pracy pedagogicznej i komponowaniu. Wielokrotnie był jurorem w renomowanych międzynarodowych konkursach pianistycznych, m.in. w Bolzano, Montrealu, Budapeszcie, Paryżu i Rio de Janeiro^[9].

W 1945 rozpoczął pracę w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach, gdzie pełnił m.in. funkcję rektora (1946) i dziekana Wydziału Teorii i Kompozycji, kierował też katedrą fortepianu (1962–1963). Od 1963 wykładał także w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie (1963–1979, do 1969 roku jako kierownik tamtejszej I katedry Fortepianu^[10]), a przejściowo również w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie (1958–1961)^[7][11]. Pracę pedagogiczną kontynuował do przejścia na emeryturę w 1975^[7].

Działał w Związku Kompozytorów Polskich, w którym pełnił funkcję prezesa Zarządu Głównego (1939 i 1945)^[4], oraz był wiceprezesem (1951–1954) i kilkakrotnie członkiem zarządu. Był zaangażowany w prace Rady Wyższego Szkolnictwa Artystycznego przy Ministerstwie Kultury i Sztuki, rady programowej wydawnictw na fortepian PWM, Rady Naukowej Towarzystwa im. Fryderyka Chopina, również jako autor ministerialnych programów nauczania w wyższych szkołach muzycznych. W listopadzie 1949 został członkiem Ogólnokrajowego Komitetu Obchodu 70-lecia urodzin Józefa Stalina^[12]. Zajmował się też pracami edytorskimi, przygotował do wydania szereg utworów fortepianowych, m.in. Ludwiga van Beethovena, Claude’a Debussy’ego, Edvarda Griega, Isaaca Albéniza i Ferenca Liszta^[7].

Źródło:^[7][9][11].

• Order Sztandaru Pracy I klasy (19 lipca 1955)^[13]
• Order Sztandaru Pracy II klasy (22 lipca 1949)^[14]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (22 lipca 1952)^[15]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937)^[16]
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (28 lutego 1955)^[17]
• Medal Komisji Edukacji Narodowej^[4]
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego^[4]
• Medal 100-lecia Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego (1970)^[4]

• Wyróżnienie na pierwszym konkursie chopinowskim (1927)
• II nagroda na Konkursie Kompozytorskim im. Kronenberga za Koncert fortepianowy (1932)
• I nagroda na Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim w Berlinie za utwór Petite Cantate enfantine (1935)^[4]
• Złoty Medal za balet Powrót na Międzynarodowej Wystawie w Paryżu (1937)
• Państwowa Nagroda Muzyczna za całokształt pracy w dziecinie muzyki (1937)^[18]
• Państwowa Nagroda Artystyczna I stopnia za Symfonię nr 2 „Warszawską” (1948)
• Państwowa Nagroda Artystyczna I stopnia (zespołowa) w dziale muzyki za przygotowanie kandydatów do IV Międzynarodowego Konkursu im. Chopina (1950)^[19]
• I nagroda Festiwalu Muzyki Polskiej za kantatę Prorok (1951)
• I nagroda Festiwalu Muzyki Polskiej za Kwartet smyczkowy nr 2 (1956)
• nagroda ZKP (dwukrotnie: 1958 za całokształt twórczości; 1980 za zasługi dla polskiego życia muzycznego w czasie okupacji hitlerowskiej)
• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia (dwukrotnie: 1964, 1965)

Źródło:^[5][20].

• Beata Bolesławska-Lewandowska: Woytowicz Bolesław. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 12: W–Ż część biograficzna. Kraków: PWM, 2012, s. 260–263. ISBN 978-83-224-0935-0.
• Adrian Thomas: Woytowicz, Bolesław. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. W. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).
• Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995. ISBN 83-01-11390-1.

• Bolesław Woytowicz, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-08-13] .
• Bolesław Woytowicz w bazie AllMusic (ang.)
• Metoda fortepianowa profesora Woytowicza
• Wspomnienie o Profesorze
• Repertuar pianistyczny B. Woytowicza wykonywany publicznie w latach 1915–1965: Strona 1, Strona 2
• Koncerty w okupowanej Warszawie (wspomnienia Profesora)
• Bolesław Woytowicz w bazie Discogs.com (ang.)
• Dyskografia Bolesław Woytowicz w bazie MusicBrainz (ang.)