Curtiss A-3

Curtiss A-3 Falcon
	; Pierwszy zbudowany Curtiss A-3 (numer seryjny 27-243)
	Dane podstawowe
Państwo	Stany Zjednoczone
Producent	Curtiss Aeroplane and Motor Company
Typ	samolot szturmowy
Załoga	2
	Historia
Data oblotu	1927
Wycofanie ze służby	1937
Liczba egz.	66
	Dane techniczne
Napęd	silnik rzędowy Curtiss V-1150
Moc	435 KM
	Wymiary
Rozpiętość	11,58 m
Długość	8,31 m
Wysokość	3,07 m
Powierzchnia nośna	32,6 m²
	Masa
Własna	1185 kg
Startowa	1985 kg
	Osiągi
Prędkość maks.	227 km/h
Prędkość przelotowa	186 km/h
Pułap praktyczny	4755 m
	Dane operacyjne
	Uzbrojenie
	2 nieruchome km 7,62, ruchomy podwójnie sprzężony km 7,62, do 90 kg bomb
	Użytkownicy
	United States Air Corp; United States Navy
	Multimedia w Wikimedia Commons

Curtiss A-3 – amerykański samolot szturmowy z okresu międzywojennego. Powstałe jako wersja rozwojowa samolotu Curtiss Falcon, samoloty z serii A-3 były pierwszymi operacyjnymi samolotami szturmowymi United States Army Air Corp (USAAC). Łącznie, w różnych odmianach, zbudowano 146 samolotów Curtiss A-3, służyły w latach 1927-1937.

Historia

Zaprojektowany przez Rexa Biesela, pierwszy Falcon (dosł. sokół) wzbił się w powietrze w 1924^[1]. Z wojskowym oznaczeniem XO-1 samolot wziął udział w konkursie na pierwszy samolot obserwacyjny USAAC, i pomimo że nie wygrał konkursu (zwyciężył Douglas O-2), to zamówiono jego produkcję seryjną w kilku różnych wersjach^[1].

W 2 sierpnia 1926^[2] USAAC zwrócił się do Curtissa aby jeden z obserwacyjnych O-1B został przebudowany na samolot szturmowy^[1]^[3]. Zmiany polegały tylko na wzmocnieniu uzbrojenia o dwa nieruchome karabiny maszynowe strzelające do przodu (zostały umieszczone w dolnym skrzydle tuż za dyskiem śmigła i nie wymagały synchronizacji) i zaczepy na 200 funtów (90 kg) bomb umieszczone pod skrzydłami^[1]^[3]. Tak zmodyfikowany samolot został ukończony 31 października 1927^[2], otrzymał oznaczenie XA-3 i został dostarczony do bazy lotniczej McCook Field, gdzie wziął udział w testach USAAC wraz z Douglasem XA-2^[1]. Z powodu bardzo charakterystycznego, ostrego kołpaka śmigła samolot znany był jako „Eversharp Pencil” („ołówek mechaniczny”)^[2].

A-3/A-3A/A-3B

Po zwycięstwie XA-3, Curtiss otrzymał trzy osobne kontrakty za konstrukcję 66 samolotów tego typu^[1] z numerami seryjnymi 27-243/262 (20 sztuk), 27-298/317 (20), 28-83/108 (26)^[3]. Zamówienie na pierwszych 66 samolotów zostało zrealizowane do końca 1929^[1].

Sześć samolotów z tej serii (numery seryjne 27-306, 310, 315, 28-116/118^[4]), otrzymało podwójny komplet urządzeń sterujących i służyło do nauki pilotażu pod oznaczeniem A-3A^[1].

Następne zamówienie opiewało na 77 samolotów w wersji A-3B (numery seryjne 30-1/28, 30-231/280^[4]), która bazowała na ulepszonym Falconie O-1E^[1]. W tej wersji samolot był staranniej wykończony aerodynamicznie, miał wyważone stery, pneumatyczne amortyzatory kół i dwa dodatkowe karabiny maszynowe 7,62 mm umieszczone w górnej części owiewki silnika i zsynchronizowane ze śmigłem oraz 36-galonowy (136 litrów) zewnętrzny zbiornik paliwa pod kadłubem^[1]. 77 samolotów w tej wersji zostało dostarczonych do końca 1930^[1].

Samoloty A-3 i A-3B służyły w trzech dywizjonach 3rd Attack Group (3 Grupy Szturmowej) stacjonującej w Fort Crockett, a także w 26th Attack Squadron (26 Dywizjonie Szturmowym) na Hawajach^[1]. Samoloty tego typu zostały wycofane z czynnej służby w 1936, ostatni egzemplarz (numer seryjny 30-13) został złomowany w październiku 1937, łącznie spędził w powietrzu 2850 godzin^[4]. Jeden samolot (numer seryjny 30-1) został przebudowany do wersji 0-1E^[4].

XA-4

Jeden z A-3 (number seryjny 27-244^[4]) został w 1927 przebudowany na XA-4, który różnił się od A-3 szczegółami konstrukcyjnymi i rodzajem silnika - A-3 napędzany był silnikiem rzędowym typu Curtiss V-1150, a napęd XA-4 stanowił silnik gwiazdowy typu Pratt & Whitney R-1340 Wasp o mocy 440 KM^[1]^[5]^[6]. XA-4 nie został zamówiony do produkcji seryjnej, ale w późniejszym czasie dwa egzemplarze tego samolotu zostały zakupione przez United States Navy, gdzie otrzymały oznaczenie XF8C-1^[1]. XA-4 dostarczony USAAC został złomowany w marcu 1932 po wylataniu 327 godzin^[5].

XA-5/6

Oznaczenia XA-5 i XA-6 zostały zarezerwowane dla planowanych, ale nigdy nie zbudowanych wersji rozwojowych A-3 z innymi silnikami^[1]:

XA-5 miał być napędzany silnikiem Curtiss Conqueror^[7]
XA-6 miał być napędzany silnikiem Curtiss H-1640-1 Chieftain^[8].

Opis konstrukcji

Samoloty z serii Curtiss A-3 powstały jako wersja rozwojowa samolotu Curtiss Falcon^[3]^[9]^[10].

Załogę samolotu stanowiły dwie osoby, siedzący w osobnych, otwartych kokpitach pilot i obserwator/strzelec^[11].

W wersji A-3 uzbrojenie obronne samolotu składało się z ruchomych, podwójnie sprzężonych karabinów maszynowych Lewis w wersji o kalibrze 7,62 mm na obrotnicy Scarffa^[10], w wersji A-3B uzbrojenie obronne stanowił pojedynczy Browning M1919^[12]. A-3 miał dwa nieruchome karabiny maszynowe Browning M1919 w dolnym skrzydle strzelające poza tarczą śmigła, wersja A-3B miała dwa dodatkowe karabiny maszynowe w górnej części owiewki silnika i zsynchronizowane ze śmigłem^[1]^[12]. Samolot mógł przenosić do 200 funtów (90 kg) bomb na zaczepach pod skrzydłami^[1]^[10]^[12].

Dane taktyczno-techniczne

	A-3/A-3A^[12]	XA-4^[6]	A-3B^[13]
Silnik	Curtiss V-1150	Pratt & Whitney R-1340-1	Curtiss V-1150-5
Moc silnika (KM)	435	410	435
Rozpiętość skrzydeł (m)	11,58	11,58	11,58
Długość (m)	8,31	8,63	8,31
Wysokość (m)	3,07	3,2	3,12
Powierzchnia skrzydeł (m²)	32,6	32,6	32,6
Masa własna (kg)	1185	-	1316
Masa startowa (kg)	1985	1866^[5] - 2002	2030
Prędkość maksymalna (km/h)	227	221^[5] - 225	224
Prędkość przelotowa (km/h)	186	180	178
Prędkość wznoszenia (m/s)	5,3	-	4,81
Pułap operacyjny (m)	4755	4876 - 5166^[5]	4390
Zapas paliwa (l)	-	-	378
Zasięg (km)	1013	1046	1041

Modele

Lista modeli, numerów seryjnych i liczby wyprodukowanych egzemplarzy:

Model	Numer seryjny	Liczba egzemplarzy	Uwagi
XA-3	-	1	Eksperymentalny model zbudowany na konkurs
A-3	27-243/262, 27-298/317, 28-83/108	66	Pierwsza wersja produkcyjna bazująca na Curtiss O-1B^[10]
A-3A	27-306, 27-310, 27-315, 28-116, 28-117, 28-118	6	Przebudowane A-3 z podwójnymi sterami^[14]
A-3B	30-001/30-028, 30-231/30-280	78	Druga wersja produkcyjna bazująca na Curtiss O-1E^[15]
XA-4	27-244	1	Przebudowany A-3^[6]
XA-5	-	0	Planowana wersja Curtiss XO-16^[7]
XA-6	-	0	Planowana wersja Curtiss XO-18^[8]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q E. R. Johnson: American Attack Aircraft Since 1926. s. 16.
↑ ^a ^b ^c Ray Wagner: American Combat Planes of the 20th Century (Curtiss Falcon, page 1).
↑ ^a ^b ^c ^d P. Bowers: Curtiss Aircraft. s. 298.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e P. Bowers: Curtiss Aircraft. s. 300.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e P. Bowers: Curtiss Aircraft. s. 301.
↑ ^a ^b ^c Curtiss XA-4. nationalmuseum.af.mil, 2008/12/30. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
↑ ^a ^b Curtiss XA-5. nationalmuseum.af.mil, 2008/12/30. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
↑ ^a ^b Curtiss XA-6. nationalmuseum.af.mil, 2008/12/30. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
↑ E. R. Johnson: American Attack Aircraft Since 1926. s. 14.
↑ ^a ^b ^c ^d Curtiss A-3. nationalmuseum.af.mil, 2008/12/30. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
↑ E. R. Johnson: American Attack Aircraft Since 1926. s. 15.
↑ ^a ^b ^c ^d Ray Wagner: American Combat Planes of the 20th Century (Curtiss Falcon, page 2).
↑ P. Bowers: Curtiss Aircraft. s. 302.
↑ Curtiss A-3A. nationalmuseum.af.mil, 2008/12/30. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).
↑ Curtiss A-3B. nationalmuseum.af.mil, 2008/12/30. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).

Bibliografia

Peter Bowers: Curtiss Aircraft, 1907-1947. London: Putnam & Company Ltd., 1979. ISBN 0-370-10029-8.
E. R. Johnson: American Attack Aircraft Since 1926. Jefferson, N.C.: McFarland, 2008. ISBN 0-7864-3464-3.
Ray Wagner: American Combat Planes of the 20th Century : A Comprehensive Reference. Reno, NV: Jack Bacon Co., 2004. ISBN 978-0-930083-17-5.

[johnson16-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q E. R. Johnson: American Attack Aircraft Since 1926. s. 16.

[wagner1-2] Ray Wagner: American Combat Planes of the 20th Century (Curtiss Falcon, page 1).

[bowers298-3] P. Bowers: Curtiss Aircraft. s. 298.

[bowers300-4] P. Bowers: Curtiss Aircraft. s. 300.

[bowers301-5] P. Bowers: Curtiss Aircraft. s. 301.

[museumxa4-6] Curtiss XA-4. nationalmuseum.af.mil, 2008/12/30. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).

[museumxa5-7] Curtiss XA-5. nationalmuseum.af.mil, 2008/12/30. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).

[museumxa6-8] Curtiss XA-6. nationalmuseum.af.mil, 2008/12/30. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).

[johnson14-9] E. R. Johnson: American Attack Aircraft Since 1926. s. 14.

[museuma3-10] Curtiss A-3. nationalmuseum.af.mil, 2008/12/30. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).

[johnson15-11] E. R. Johnson: American Attack Aircraft Since 1926. s. 15.

[wagner2-12] Ray Wagner: American Combat Planes of the 20th Century (Curtiss Falcon, page 2).

[bowers302-13] P. Bowers: Curtiss Aircraft. s. 302.

[museuma3a-14] Curtiss A-3A. nationalmuseum.af.mil, 2008/12/30. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).

[museuma3b-15] Curtiss A-3B. nationalmuseum.af.mil, 2008/12/30. [dostęp 2013-10-01]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Samoloty myśliwskie	P-1 P-2 P-3 XP-4 P-5 P-6 XP-7 XP-8 XP-9 XP-10 P-11 P-12 XP-13 XP-14 XP-15 P-16 XP-17 XP-18 XP-19 YP-20 XP-21 XP-22 XP-23 YP-24 Y1P-25 P-26 Y1P-27 Y1P-28 YP-29 P-30 XP-31 YP-32 P-33 XP-34 P-35 YP-37
Samoloty bombowe i torpedowe	MB-1 MB-2 DB-1 NBS-1 XNBS-2 XNBS-3 XNBS-4 XNBL-1 XNBL-2 XLB-1 LB-1 LB-1A XLB-2 XLB-3 XLB-3A XLB-4 XLB-5 LB-5 LB-5A XLB-6 LB-6 XLB-7 LB-7 LB-8 LB-9 LB-10 LB-11 XLB-12 LB-13 LB-14 XHB-1 XHB-2 XHB-3 XB-1/XB-1B B-2 B-3A Y1B-4 B-4A Y1B-5 B-5A Y1B-6 B-6A XB-7 Y1B-7 XB-8 YB-8 YB-9 Y1B-9 XB-15 XB-16
Samoloty szturmowe	Douglas XA-2 Curtiss A-3 Curtiss XA-4 Curtiss XA-5 Curtiss XA-6 Atlantic-Fokker XA-7 Curtiss A-8 Detroit-Lockheed Y1A-9 Curtiss YA-10 Consolidated A-11 Curtiss A-12 Shrike Northrop YA-13 Curtiss A-14 Shrike Martin XA-15 Northrop XA-16 Northrop A-17 Curtiss A-18 Shrike Vultee A-19
Samoloty transportowe	Douglas C-1 Atlantic-Fokker C-2 Ford C-3 Ford C-4 Fokker C-5 Sikorsky C-6 Atlantic-Fokker C-7 Fairchild C-8 Ford C-9 Consolidated C-11 Lockheed Y1C-12 Fokker C-14 Fokker C-15 Fokker Y1C-16 Lockheed Y1C-17 Boeing Y1C-18 Northrop Y1C-19 Fokker YC-20 Douglas Y1C-21 Consolidated Y1C-22 Lockheed Y1C-23 American Y1C-24 Lockheed Y1C-25 Douglas C-26 Bellanca C-27 Sikorsky Y1C-28 Douglas C-29 Curtiss C-30 Kreider-Reisner XC-31 Douglas C-32 Douglas C-33 Douglas YC-34 Lockheed XC-35 Lockheed C-36 Lockheed Y1C-37 Douglas C-38 Douglas C-39