chwytać

wymowa:

IPA: [ˈxfɨtat͡ɕ], AS: [χfytać], zjawiska fonetyczne: post. utr. dźw. ​^?/i

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. chwycić)

(1.1) szybko łapać coś lub kogoś i mocno trzymać

(1.2) zaczynać rozumieć coś lub orientować się w czymś

(1.3) postrzegać coś słuchem (słyszeć) lub wzrokiem (widzieć)

(1.4) (o pomyśle, reklamie) odnajdować zainteresowanie, trafiać do przekonania

(1.5) (o stanie, uczuciu, nastroju) znajdować, ogarniać

czasownik zwrotny niedokonany chwytać się (dk. chwycić się)

(2.1) łapać się

odmiana:

(1.1-5) koniugacja I

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		chwytać
czas teraźniejszy		chwytam	chwytasz	chwyta	chwytamy	chwytacie	chwytają
czas przeszły	m	chwytałem	chwytałeś	chwytał	chwytaliśmy	chwytaliście	chwytali
	ż	chwytałam	chwytałaś	chwytała	chwytałyśmy	chwytałyście	chwytały
	n	chwytałom	chwytałoś	chwytało
tryb rozkazujący		niech chwytam	chwytaj	niech chwyta	chwytajmy	chwytajcie	niech chwytają
pozostałe formy czas przyszły m będę chwytał, będę chwytać będziesz chwytał, będziesz chwytać będzie chwytał, będzie chwytać będziemy chwytali, będziemy chwytać będziecie chwytali, będziecie chwytać będą chwytali, będą chwytać ż będę chwytała, będę chwytać będziesz chwytała, będziesz chwytać będzie chwytała, będzie chwytać będziemy chwytały, będziemy chwytać będziecie chwytały, będziecie chwytać będą chwytały, będą chwytać n będę chwytało, będę chwytać będziesz chwytało, będziesz chwytać będzie chwytało, będzie chwytać czas zaprzeszły m chwytałem był chwytałeś był chwytał był chwytaliśmy byli chwytaliście byli chwytali byli ż chwytałam była chwytałaś była chwytała była chwytałyśmy były chwytałyście były chwytały były n chwytałom było chwytałoś było chwytało było forma bezosobowa czasu przeszłego chwytano tryb przypuszczający m chwytałbym, byłbym chwytał chwytałbyś, byłbyś chwytał chwytałby, byłby chwytał chwytalibyśmy, bylibyśmy chwytali chwytalibyście, bylibyście chwytali chwytaliby, byliby chwytali ż chwytałabym, byłabym chwytała chwytałabyś, byłabyś chwytała chwytałaby, byłaby chwytała chwytałybyśmy, byłybyśmy chwytały chwytałybyście, byłybyście chwytały chwytałyby, byłyby chwytały n chwytałobym, byłobym chwytało chwytałobyś, byłobyś chwytało chwytałoby, byłoby chwytało imiesłów przymiotnikowy czynny m chwytający, niechwytający ż chwytająca, niechwytająca chwytające, niechwytające n chwytające, niechwytające imiesłów przymiotnikowy bierny m chwytany, niechwytany chwytani, niechwytani ż chwytana, niechwytana chwytane, niechwytane n chwytane, niechwytane imiesłów przysłówkowy współczesny chwytając, nie chwytając rzeczownik odczasownikowy chwytanie, niechwytanie

(2.1) koniugacja I

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		chwytać się
czas teraźniejszy		chwytam się	chwytasz się	chwyta się	chwytamy się	chwytacie się	chwytają się
czas przeszły	m	chwytałem się	chwytałeś się	chwytał się	chwytaliśmy się	chwytaliście się	chwytali się
	ż	chwytałam się	chwytałaś się	chwytała się	chwytałyśmy się	chwytałyście się	chwytały się
	n	chwytałom się	chwytałoś się	chwytało się
tryb rozkazujący		niech się chwytam	chwytaj się	niech się chwyta	chwytajmy się	chwytajcie się	niech się chwytają
pozostałe formy czas przyszły m będę się chwytał, będę się chwytać będziesz się chwytał, będziesz się chwytać będzie się chwytał, będzie się chwytać będziemy się chwytali, będziemy się chwytać będziecie się chwytali, będziecie się chwytać będą się chwytali, będą się chwytać ż będę się chwytała, będę się chwytać będziesz się chwytała, będziesz się chwytać będzie się chwytała, będzie się chwytać będziemy się chwytały, będziemy się chwytać będziecie się chwytały, będziecie się chwytać będą się chwytały, będą się chwytać n będę się chwytało, będę się chwytać będziesz się chwytało, będziesz się chwytać będzie się chwytało, będzie się chwytać czas zaprzeszły m chwytałem się był chwytałeś się był chwytał się był chwytaliśmy się byli chwytaliście się byli chwytali się byli ż chwytałam się była chwytałaś się była chwytała się była chwytałyśmy się były chwytałyście się były chwytały się były n chwytałom się było chwytałoś się było chwytało się było forma bezosobowa czasu przeszłego chwytano się tryb przypuszczający m chwytałbym się, byłbym się chwytał chwytałbyś się, byłbyś się chwytał chwytałby się, byłby się chwytał chwytalibyśmy się, bylibyśmy się chwytali chwytalibyście się, bylibyście się chwytali chwytaliby się, byliby się chwytali ż chwytałabym się, byłabym się chwytała chwytałabyś się, byłabyś się chwytała chwytałaby się, byłaby się chwytała chwytałybyśmy się, byłybyśmy się chwytały chwytałybyście się, byłybyście się chwytały chwytałyby się, byłyby się chwytały n chwytałobym się, byłobym się chwytało chwytałobyś się, byłobyś się chwytało chwytałoby się, byłoby się chwytało imiesłów przymiotnikowy czynny m chwytający się, niechwytający się ż chwytająca się, niechwytająca się chwytające się, niechwytające się n chwytające się, niechwytające się imiesłów przymiotnikowy bierny m chwytany, niechwytany chwytani, niechwytani ż chwytana, niechwytana chwytane, niechwytane n chwytane, niechwytane imiesłów przysłówkowy współczesny chwytając się, nie chwytając się rzeczownik odczasownikowy chwytanie się, niechwytanie się

przykłady:

(1.1) Kowal chwyta raszpel, by wygładzić kopyto konia do podkucia.

(1.1) Pomysł jest prosty: młodzież chwyta za pędzle i farby i odmalowuje zniszczone przystanki według własnego projektu^[1].

(1.2) Dopiero po kilku minutach wyjaśnień chłopak zaczął chwytać dowcip.

(1.4) Zdecydowanie mogę powiedzieć, że twój pomysł zmiany koloru ścian zaczął chwytać.

składnia:

(1.1, 1.2,5) chwytać + B. • chwytać za + B.

(2.1) chwytać się + D. • chwytać się za + B.

kolokacje:

synonimy:

(1.1, 1.2,5) łapać

(2.1) obejmować się, przytulać się

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. chwytak m, chwytność ż, chwyt m, chwytanie n, uchwyt m, nachwyt m, podchwyt m, podchwytliwość ż, przechwyt m, chwytacz m, chwytaczka ż, chwytnik m, chwytnia ż, schwytanie n, podchwytywanie n

czas. chwycić, uchwycić, schwytać, schwycić, przechwytywać, przechwycić, wychwytywać, wychwycić

przym. chwytny, chwytliwy, chwytany, schwytany, podchwytliwy, uchwytny

przysł. chwytnie, podchwytliwie

związki frazeologiczne:

chwytać za gardło • chwytać za serce • chwytać dwie sroki za ogon • chwytać wiatr w żagle • chwytać chwile • chwytać Pana Boga za nogi • chwytać na lep • chwytać za miecz • chwytać przynętę • chwytać byka za rogi • tonący brzytwy się chwyta • chwytać w mig • chwytać w lot • chwytać za słówka

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

• albański: (1.1) zë
• angielski: (1.1) catch; (2.1) get
• białoruski: (1.1) хапаць, хватаць
• duński: (1.1) fange
• esperanto: (1.1) kapti; (1.2) kompreni
• francuski: (1.1) attraper, saisir; (1.5) prendre
• hiszpański: (1.1) agarrar, asir; (1.2) pescar, pillar, entender, percatarse; (1.3) captar, percibir, notar
• niderlandzki: (1.1) grijpen
• niemiecki: (1.1) packen, fassen, greifen, fangen
• norweski (bokmål): (1.1) fange
• włoski: (1.1) adunghiare, afferrare, attanagliare, avvinghiare, carpire, prendere

źródła: