Solon

Solon (vèrs 640 avC, Atenas - 558 avC, illa de Chipre) es un òme d'Estat de la ciutat-estat d'Atenas de la premiera mitat dau sègle VI avC. Autor d'una importanta òbra legislativa, es considerat coma un dei fondators de la democracia atenenca gràcias a una reforma deis institucions politicas de la vila.

La vida de Solon es mau coneguda. Es subretot documentada per leis escrichs d'Erodòt (484-425 avC), de Filon d'Alexàndria (20 avC - 45 apC e de Plutac (46-119 apC) qu'escriguèron sa bibliografia plusors sègles après sa mòrt. Segon elei, Solon nasquèt dins una familha eupatrida d'Atenas e foguèt inicialament marchand. Aguèt un succès important dins seis entrepresas car foguèt considerat coma un dei premiers ciutadans atenencs tant per la fortuna que per lo saber. De mai, en son abséncia, Atenas poguèt pas empedir la conquista de l'illa de Salamina per leis abitants de Megara. L'escandòl foguèt probablament important car la vila votèt una lèi per enebir tota mencion d'aquela desfacha (sota pena de mòrt)^[1].

Dins lo corrent deis ans 590, Solon prenguèt la tèsta d'un partit favorable a la reconquista de Salamina. Amb l'ajuda de Pisistrat, futur tiran de la vila de 561 a 527 avC, obtenguèt l'abrogacion de la lèi enebissent de parlar de la pèrda de l'illa e foguèt nomat cap de l'expedicion militara. L'operacion s'acabèt per una victòria e Solon sembla venir fòrça popular dins la ciutat^[2].

En despiech de son succès militar còntra Megara, Atenas èra, au començament dau sègle VI avC, dins un periòde de crisi socioeconomica grèva. La vila èra dirigida per leis Eupatrids, una aristocracia terrenca proprietària dei tèrras pus drudas. A l'autre bot de l'escala sociala, lei classas pus pauras èran menaçadas per l'endeutament que podiá menar a l'esclavatge. Entre lei dos, lei marchands, grop sociau dinamic e en expansion, revendicavan una participacion pus importanta au poder. Finalament, vèrs 594 avC, la guèrra civila menacèt e leis abitants elegiguèron Solon coma arcont dotat de poders excepcionaus per trobar una solucion duradissa ai problemas de la ciutat^[3].

Lei reformas de Solon aguèron una influéncia majora sus la societat atenenca car permetèron de resòuvre lei crisis sociala e politica. Son premier aisse foguèt d'adoptar una tiera de lèis per melhorar la situacion sociala. Sa decision majora foguèt de suprimir l'esclavatge per deute e de liberar lei ciutadans venguts esclaus per aquela rason^[4], çò qu'èra una innovacion importanta dins la Grècia antica^[5]. D'efiech, per lo premier còp, una ciutat decidèt de privilegiar l'interès de l'Estat au detriment d'aquelei de l'aristocracia. En complement, Solon adoptèt de mesuras per sostenir lei païsans (primas per la captura dei lops, ajuda per la plantacion d'aubres fruchaus...) e lei marchands (definicion deis unitats de mesura, mesa en circulacion de pèças d'argent...).

Pasmens, lei reformas pus importantas regardèron lo domeni politic. Premier, creèt quatre classas de ciutadans definidas segon de critèris de richessa annuala producha^[6][7] :

• lei pentacosiomedimns (lei pus rics).
• lei chivaliers.
• lei zeugits (aquelei que tènon au mens dos buòus)
• lei tèts (lei pus paures).

Leis arconts foguèron desenant chausits dins la premiera classa e lei magistrats dins lei tres premieras. En revènge, innovacion importanta, totei lei ciutadans podián participar ais assembladas politicas. D'autra part, Solon creèt la Bolé, un conseu de 400 personas encargat de preparar lo trabalh legislatiu de l'ecclesia^[8], e l'Elièa, un tribunau constituït per lei quatre classas^[9]. Enfin, regardant la justícia, lei lèis de Dracon, fòrça duras, foguèron abolidas franc d'aquelei sus lo murtre^[10].

Lei reformas de Solon fondèron lei basas de la democracia atenenca dei sègles seguents. Per s'assegurar dau respècte deis institucions novèlas, Solon ordonèt ais autreis archonts e a totei lei ciutadans de jurar obeïr ai lèis novèlas.

Après aver realizat son òbra legislativa, Solon quitèt Atenas per viatjar en Egipte, en Lidia e dins l'illa de Chipre^[11]. S'entornèt dins sa vila vèrs 560 per s'opausar a la tirania de Pisistrat. Pasmens, mau capitèt e deguèt tornarmai quitar Atenas. Après una segonda temptativa menada per contestar lo poder de Pisistrat, s'installèt definitivament en Chipre onte moriguèt.

Lei reformas de Solon foguèron celebradas en Grècia tre l'Antiquitat. Fa ansin partida dei Sèt Savis de Grècia e son trabalh foguèt commentat d'un biais positiu per mai d'un filosòf. D'efiech, seis institucions demorèron en plaça durant lo periòde de la democracia atenenca. Permetèron a la ciutat d'agantar son apogèu durant lo sègle V avC amb lei reformas de Clistenes e de Pericles.

Solon foguèt tanben un autor de poesia reconegut per sei contemporanèus. Uei, sei tèxtes son considerats per leis istorians coma una fònt per estudiar la natura de la crisi sociala d'Atenas dau començament dau sègle VI avC.

• (fr) Jacques Dufresne, La démocratie athénienne, miroir de la nôtre, La bibliothèque de l'Agora, 1994.
• (fr) Moses Finley, « La terre, les dettes et le propriétaire foncier dans l'Athènes classique » dins Économie et société en Grèce ancienne, Seuil, coll. « Points », 1997.
• (fr) Louis Gernet, « La loi de Solon sur le testament » dins Droit et société en Grèce ancienne, Publications de l'Institut de Droit romain de l'Université de Paris, 13, 1964.
• (fr) Claude Orieux e Pauline Schimitt Pantel, Histoire grecque, Puf, 2005.